اوپک آماده تصمیمات فوق‌العاده می‌شود
وزیر نفت هند در دیدار با بارکیندو: اوپک در نشست نوامبر خواسته‌های هند در رابطه با قیمت فروش نفت را درنظر بگیرد
گروه انرژی|حمید مظفر|
با پایان هفته گذشته و پس از تجربه یکی از نزولی‌ترین شرایط بازار در ماه‌های اخیر، قیمت نفت روز دوشنبه و با آغاز به کار مجدد بازارهای بین‌المللی به ثبات رسید. علت اصلی تغییر شرایط معاملات بازار را می‌توان در اظهارات محمد بارکیندو و برخی اعضای اوپک و ارسال سیگنال‌هایی مبنی بر آمادگی برای انجام اقدامات بیشتر در بازار جست‌وجو کرد.
تولیدکنندگان اوپکی نفت خام با همراهی برخی تولیدکنندگان خارج از این کارتل، در حال کسب توفیقاتی در رساندن مجدد بازار به تعادل مجدد و کاهش هستند. با این حال دبیرکل این سازمان روز گذشته اعلام کرد که ممکن است برای دستیابی به ثبات در بازار در سال 2018 نیاز به اقدامات بیشتری وجود داشته باشد.
بارکیندو که برای شرکت در مجمع انرژی هند و دیدار با وزیر نفت این کشور به دهلی‌نو سفر کرده بود، بیان داشت که در حال حاضر عربستان‌سعودی و روسیه پیشتاز گفت‌وگو و مشورت با اعضای اوپک و دیگر تولیدکنندگان در رابطه با آینده توافق کاهش تولید به حساب می‌آیند. توافقی که سررسید آن، پایان سه‌ماهه نخست سال 2018 است و انتظار می‌رود که این توافق تا پایان سال آینده نیز تمدید شود. این موضوع را برای نخستین‌بار، ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه در خلال برگزاری «هفته انرژی روسیه» مطرح کرد و گفت که اگر قرار باشد که توافق تمدید شود حداقل باید تا پایان سال 2018 باشد.
دبیرکل اوپک در ادامه صحبت‌های خود بیان داشت: «در حال حاضر این اجماع وجود دارد که اولا پروسه برقراری مجدد تعادل در بازار در حال انجام است، ثانیا برای پایدار کردن این روند در سال آینده، ممکن است نیاز به اقدامات فوق‌العاده‌یی احساس شود.»
هرچند بارکیندو توضیح بیشتری در رابطه با اقدامات اضافی اوپک در رابطه با ایجاد ثبات در بازار نداد اما پیش‌تر نیز وزرای نفت ایران و ونزوئلا از تحرکات محسوس در رابطه با تصمیم‌گیری جدید اوپک در رابطه با توافق خبر داده بودند. بیژن زنگنه در حاشیه حضور خود در مسکو برای حضور در نشست وزارتی مجمع کشورهای صادرکننده گاز، در گفت‌وگو با رویترز گفته بود که تمام اعضای اوپک در ایجاد ثبات در بازار باور داشته و آمادگی این را دارند هر آنچه در این وضعیت نیاز است را انجام دهند. وزیر نفت ایران همچنین فاش کرد که شخص او در حال گفت‌وگو با سایر اعضا برای کاهش بیشتر تولید است. وزیر نفت ونزوئلا نیز در همان روز خبر داد که این کشور دعوتنامه‌هایی به 12 تولیدکننده جدید برای حضور در دور جدید توافق کاهش تولید را ارسال کرده است.
در آن سوی خلیج نیز، سهیل المزروعی وزیر انرژی امارات متحده عربی ابراز امیدواری کرده است که تولیدکنندگان در نشست ماه نوامبر اوپک درخصوص تمدید توافق به تفاهم برسند. وی با ابراز امیدواری در رابطه با وضعیت بازار نفت در نیمه دوم سال جاری اظهار کرد که در نشست آتی اوپک همه گزینه‌ها روی میز خواهد بود.
هر اندازه که تصمیم‌گیری در رابطه با توافق کاهش تولید برای اوپکی‌ها اهمیت دارد، برای مشتریان این کارتل نیز حیاتی است. این مساله را می‌توان در صحبت‌های وزیر نفت هند پس از دیدار با بارکیندو مشاهده کرد. هند کشوری است که 86درصد نفت خام، 75درصد گاز طبیعی و 95درصد ال‌پی‌جی مصرفی خود را از طریق کشورهای عضو اوپک وارد می‌کند. دراماندرا پرادهان در حاشیه دیدار خود با بارکیندو بیان داشت: «در بازار امروز نفت که با مازاد عرضه مواجه است، برای تولیدکنندگان بسیار مهم بود که چشم‌اندازی نسبت به کشورهای مصرف‌کننده و تغییراتی که در مراکز مهم تقاضای جهانی اتفاق می‌افتد به دست آورند. بنابراین نیاز است که گفت‌وگوهای هدفمندی بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان شکل بگیرد.»
خواسته وزیر نفت هند از کشورهای اوپک این بود که این کارتل تلاش‌های خود را بر دستیابی به قیمت‌گذاری منطقی منعطف کند، چراکه این مساله از جهت اجتماعی اقتصادی و انگیزه‌های توسعه‌یی برای هند از اهمیت برخوردار است. منظور وزیر نفت هند از قیمت‌گذاری منطقی مربوط به قیمت فروش نفت اعضای اوپک به مشتریان آسیایی است که با اعمال هزینه‌هایی تحت عنوان پرمیوم صورت می‌گیرد. وزیر نفت هند پیش از این نیز اعلام کرده بود که درک نمی‌کند که چرا پالایشگاه‌های آسیایی باید میلیاردها دلار بابت پرمیوم مشتریان آسیایی به کشورهای اوپکی پرداخت کنند.
به گزارش «تعادل» به‌طور سنتی، مشتریان آسیایی تولیدکنندگان نفت خاورمیانه، باید هزینه بیشتری را بابت خرید نفت نسبت به کشورهای اروپایی و امریکا پرداخت می‌کردند چراکه گزینه‌های جایگزین کمتری پیش روی خود داشتند. این رقم که تحت عنوان پرمیوم آسیایی معروف است در سال‌های اخیر حدود 6دلار در هر بشکه بود اما افزایش تقاضای چین و هند و نیز سرمایه‌گذاری کشورهای خلیج‌فارس در پالایشگاه‌های آسیایی به میزان قابل‌توجهی این رقم را کاهش داده است.
پرادهان در دیدار اخیر خود بار دیگر این موضوع را مطرح و عنوان کرد که کشورهایی مانند هند باید تبدیل به اولویت فروش و مقصد ترجیحی کشورهای اوپک تبدیل شوند.
در هر صورت، دیدار روز گذشته بارکیندو و پرادهان برای بازار از اهمیت بسیاری برخوردار بود و استفاده دبیرکل اوپک از لفظ «اقدامات فوق‌العاده» توجه فعالان صنعت نفت را به خود جلب کرد. تمام نشانه‌ها حاکی از این است که اوپکی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که برای رسیدن به هدف مطلوب خود در کاهش ذخایر جهانی و از بین بردن مازاد عرضه در بازار نیاز به اقداماتی فراتر از تمدید توافق دارند. نکته‌یی که بسیاری از کارشناسان در زمان تمدید اولیه توافق کاهش تولید نسبت به آن هشدار می‌دادند اما اوپکی‌ها به آن بی‌توجهی و در حقیقت بی‌میلی نشان می‌دادند.
اظهارنظرهای روز گذشته بارکیندو، بارقه‌های امید را در دل فعالان بازار روشن نگه داشت و سبب شد که نخستین روز از فعالیت بازار در هفته جدید امیدوارکننده به نظر برسد. در حالی که روز جمعه بازار بورس لندن با ثبت قیمت 55دلار و 62سنت برای نفت برنت به کار خود پایان داد، روز گذشته قیمت این نفت مرجع، به 55دلار و 79سنت در هر بشکه نیز افزایش پیدا کرد. هر چند این سطح قیمت پایدار نماند و تا لحظه نگارش این گزارش، نفت برنت ارزشی معادل 55دلار و 32سنت پیدا کرد.
شاید بتوان عدم جهش بیشتر قیمت طلای سیاه پس از این اظهارنظرهای امیدوارکننده را تقصیر طبیعت دانست که در هفته‌های اخیر خشم خود را در سواحل اقیانوس اطلس شمالی به نمایش گذاشته است. پس از توفان‌های هاروی، ایرما، خوزه اکنون نوبت به توفان نیت رسیده تا سواحل خلیج مکزیک را در نوردیده و موجب تعطیلی 90درصد پلتفرم‌های موجود شود. البته توفان نیت به قدرتمندی توفان‌های پیشین نبوده و واحدهای تولید نفت تعطیل شده بلافاصله فعالیت خود را ازسر گرفتند. بازگشت سریع تولید نفت در خلیج مکزیک، مانع از این شد که قیمت نفت با رویای کاهش تولید اوپک بیش از این اوج بگیرد.
تعارض نیروهای موجود در بازار شرایط پیچیده‌یی را به وجود آورده است. به گزارش «تعادل» به نقل از رویترز، هانس فن‌کلیف تحلیلگر اقتصاد انرژی در بانک ای‌بی‌ان آلمان در رابطه با وضعیت مبهم فعلی می‌گوید: «بازار نفت در پیدا کردن جهت حرکت خود با مشکل مواجه شده است. سیگنال‌های متضاد سبب شده‌اند که سرمایه‌گذاران مدام مشغول تغییر دادن نظر خود باشند.»
