استانداردسازی خودروها از حرف تا عمل

برخی کارشناسان معتقدند با عنایت به تجارب پیشین، توقف تولید خودروهای بی‌کیفیت با هدف مجاب ساختن خودروسازان به رعایت استانداردهای لازم، در مقام عمل نتیجه‌یی نخواهد داشت.  به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، تولید خودروهای بی‌کیفیت و غیراستاندارد در ایران، به دغدغه‌یی جدی مبدل شده، موضوعی که با وجود طرح گلایه‌ها و انتقادات بسیار، به نحو شایسته و مطلوبی پیگیری شده و به تعبیر صحیح‌تر، روند رعایت و تامین مولفه‌های لازم برای حصول شاخص‌های تاثیرگذار در کسب نمره قبولی برای اطلاق عنوان استاندارد به خودروها، بسیار کند و لاک پشت وار پیش می‌رود. در سالیان اخیرگاهی، اخباری مبنی بر توقف تولید و شماره‌گذاری خودروهای غیراستاندارد در رسانه‌ها منتشر می‌شود اما در مقام عمل شاهد هستیم این امر، آن‌چنان که لازم است با جدیت، تحقق نمی‌یابد.  البته به نظر می‌رسد، عزم برخی از دستگاه‌های مرتبط با این موضوع برای حصول امر، این‌بار جدی‌تر از گذشته است.  چندی پیش گزارش‌هایی در خصوص توقف تولید اتومبیل‌های غیراستاندارد منتشر و بر پایان یافتن تولید خودرو پراید در آینده‌یی نه چندان دور تاکید شد، که البته برخی معتقدند، بعید است خط تولید پراید به این آسانی‌ها جمع شود. البته این موضوع، پدیده نوظهوری به نظر نمی‌رسد و بسیاری از عموم مردم فراموش نکرده‌اند که فرآیند توقف چرخه تولید پیکان چقدر زمان بر شد و تحقق آن حدود 5 سال طول کشید. اکنون در میان خودروهای تولید داخل، سمند، پژو405، پرشیا و حتی خودرو تیبا که عمر چندان طولانی از تولید آن نمی‌گذرد، در قالب خودروهای مساله‌دار و فاقد استاندارد تعریف شده‌اند. در صورت توجه به مولفه‌ها و شاخص‌های تاثیرگذار در استاندارد، باید خودروهای فوق از خط تولید خارج شوند، اما کم نیستند افرادی که تحقق چنین موضوعی و خارج شدن خودروهای پر تیراژ مذکور از فرآیند تولید را غیر ممکن می‌پندارند. احمد نعمت بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران، در ارتباط با موضوع توقف تولید خودروهای فاقد استاندارد در گفت‌وگو با رسانه‌ها اظهار کرد: با عنایت به استانداردهای جدیدی که از سوی سازمان استاندارد اعلام شده، برخی از محصولات قدیمی که تولید آنها تاکنون استمرار دارد، به دلیل عدم توجیه اقتصادی و سرمایه‌گذاری مجدد برای اصلاح آنها، شاید از خط تولید حذف شوند.  آن‌چنان که نعمت بخش بیان کرده، شورای عالی استاندارد، در مجموع 83 استاندارد برای ارزیابی خودروها مصوب کرده که از این میزان، 44 استاندارد مشمول استانداردهای قبلی می‌شوند که به روز رسانی شده و از دی ماه سال گذشته، خودروسازان آن را رعایت می‌کنند. وی می‌افزاید: از مجموع 83 استاندارد مصوب، 4 استاندارد مربوط به آلایندگی زیست محیطی می‌شود که از سوی سازمان حفاظت از محیط زیست ارزیابی و کنترل می‌شود و 22 استاندارد دیگر نیز از دی ماه سال آینده، توسط خودروسازان لحاظ خواهد شد که با این اوصاف، تولید خودرو پراید با عنایت به ضرورت تامین استانداردهای مطروحه، مقرون به صرفه نخواهد بود. آن‌چنان که نعمت بخش گفته، خودروهای ذکر شده (تیبا، پراید، نسل اول سمند، پژو اعم از پرشیا و 405) جزو گزینه‌های احتمالی توقف تولید هستند که خودروسازان باید درصدد انتخاب جایگزین برای آنها باشند، مانند کوییک و ساینا که قرار است جایگزین خودرو پراید شوند.  نیره پیروز بخت، رییس سازمان ملی استاندارد ایران نیز با اشاره به لزوم رعایت استانداردهای تعریف شده و لحاظ کردن آن از سوی خودروسازان می‌گوید: استمرار تولید خودروهای فعلی منوط به رعایت استانداردها است و در صورت عدم تامین و تعبیه استانداردهای تعریف شده، تولید اتومبیل‌های این‌چنینی متوقف خواهد شد. به‌گفته وی این موضوع مربوط به محصول خاصی نمی‌شود و مشمول تمامی خودروها خواهد شد. پیروزبخت با اشاره به تاریخ مقرر تعیین شده برای تحقق این موضوع (یکم دی ماه سال 1397) اظهار می‌کند: از تاریخ یاد شده، شماره‌گذاری خودروهای مردود شده، در آزمون متوقف خواهند شد و به همین دلیل تولید آنها منطقی نیست و خودروسازان باید درصدد تعیین جایگزین برای خودروهای فاقد استاندارد باشند.  محمد شجاعی، کارشناس صنعت خودرو، در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی، با اشاره به نقش تعیین‌کننده صنعت خودروسازی در ارزیابی ضریب توسعه و پیشرفت کشورها، اظهار کرد: در شاخصه‌های ارزیابی کشورهای پیشرفته، سهم خودروسازی بسزا و موثر است.

وی افزود: این به معنای عدم توسعه یا عدم پیشرفت کشورهایی که دستی در خودروسازی برند جهانی ندارند، نیست اما در صورت توانمندی در این حوزه، ضریب حصول پیشرفت با تقویت قابل توجهی، همراه خواهد شد.  شجاعی گفت: صنعت خودروسازی از نمونه فعالیت‌هایی است که بصورت بالقوه، مستعد اشتغالزایی بالایی بوده و با نیم نگاهی به تعداد نیروهای انسانی فعال در مراکز خودروسازی کشور و کارخانجات قطعه ساز، به روشنی این ادعا به اثبات می‌رسد.  کارشناس خودرو بیان کرد: متاسفانه در این عرصه، شاهد برنامه‌ریزی دقیق و هدفمندی نبوده و تولید خودرو در ایران از حیث کیفی همگام با پیشرفت روز دنیا پیش نمی‌رود و از مصادیق این نارسایی به ِپلت فورم‌هایی باز می‌گردد که بعد از گذشت سالیان سال، بدون هیچ‌گونه تغییر جدی و تحولی خاص، تولید و عرضه می‌شوند.  وی افزود: این نشان از غفلت فعالان این عرصه و دستگاه‌های ذی‌ربط دارد که در صورت اتخاذ تدابیر لازم، به پیشرفت‌های هر چه بیشتری در صنعت خودروسازی نائل می‌شدیم.  شجاعی گفت: الگوبرداری از کشورهایی همچون کره جنوبی، به خوبی راهکارهای منتهی به چنین پیشرفتی را هموار خواهد ساخت.  وی افزود: انتظار می‌رود از دوران موسوم به پسابرجام، حداکثر بهره‌برداری در راستای حصول پیشرفت در این عرصه حاصل شود و این امر با برنامه‌ریزی منطقی و مشارکت سازنده با خودروسازان صاحب نام جهان قابل حصول خواهد بود. این کارشناس خودرو گفت: اگرچه نقدهایی جدی به نحوه اجرای برجام و برخی بدعهدی‌ها وارد است اما با برنامه‌ریزی اصولی می‌توان از روزنه‌های موجود، نتایج قابل توجهی را در بخش‌های صنعتی و اقتصادی به دست آورد.

شجاعی تصریح کرد: البته تردیدی وجود ندارد که ارتقای کیفی خودروها مطابق با استانداردهای روز دنیا، با افزایش هزینه تمام شده و افزایش قیمت خودرو همراه خواهد بود و ممکن است در آینده قیمت‌ها به میزانی افزایش یابد که برای بسیاری از خانوارها، تهیه و خرید خودرو دشوار و سخت‌تر از گذشته شود.

وی افزود: می‌توان با حرکت آهسته و تدریجی و جدیت در فراهم‌سازی زیرساخت‌ها به نتایج مثبتی دست یافت و در صورت اقدام به چنین رویکردی، افزایش قیمت خودرو نسبی خواهد بود و شوک قیمتی چندانی در بازار خودرو ایجاد نمی‌شود.