جای خالی نهادهای نظارتی در بازار تلفن همراه
گروه دانش و فن مرجان محمدی
رجیستری از 28 مهرماه اجرایی شده است، طرحی که برای دومین بار است که از سوی دولتمردان برای ریشه‌کن شدن قاچاق در بازار تلفن همراه اجرایی می‌شود.
این طرح هرچند یک بار اجرایی شد و با شکست مواجه شد ولی این‌بار به گفته وزیر ارتباطات شکست نمی‌خورد و قرار است با جدیت پیگیری و اجرایی شود.
این طرح که نخستین روزهای اجرایی شدن ازآن می‌گذرد باعث شد تا قیمت گوشی افزایش 10 تا 20 درصدی را داشته باشد و در این بین جای خالی نهادهای نظارتی همچون تعزیرات حکومتی و سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان در بازار باعث شده است تا فروشندگان تلفن همراه قیمت‌ها را به دلخواه اعلام کنند، بسیاری معتقدند که هیچ هزینه‌یی به واردات و بازار گوشی تحمیل نشده که فروشندگان هم مجبور به تغییر قیمت باشند لذا باید با این سودجویی و گران فروشی برای احقاق حقوق مصرف‌کننده باید برخورد شود.
این درحالی است که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از کاربران خواسته تا زمان شکسته شدن قیمت‌ها از خریدن گوشی تلفن همراه خودداری کنند.
البته در این میان بازار با رکود و کاهش تقاضا نیز همراه شده و گویا توصیه‌ها برای نخریدن گوشی تا شکسته شدن قیمت‌ها کارساز شده است.
گوشی موبایل یکی از کالاهایی است که همواره در سالیان گذشته بیشترین سهم قاچاق را به خود اختصاص داده است و آمارهای غیر رسمی حاکی از آن است که بیش از ۹۰ درصد گوشی‌های موبایل در بازار قاچاق هستند.
طرح رجیستری که طی سال‌های اخیر مطرح شده، قرار بود زودتر از اینها به مرحله اجرا برسد اما آماده نشدن بسترها و الزامات فنی آن سبب شد که اجرای آن به تاخیر بیفتد.
براساس این طرح گوشی‌های تلفن همراهی که در سامانه رجیستری ثبت نشده باشند امکان تماس را از دست خواهند داد. این به این معنی است که از این پس از مبادی غیرگمرکی گوشی تلفن همراه نمی‌تواند وارد شود و چراکه در غیر این صورت نمی‌توانند به سیستم مخابراتی متصل شوند و عملا از چرخه مصرف خارج می‌شوند. اما نکته قابل توجه این است که در چند روز اخیری که از اجرای طرح رجیستری می‌گذرد بازار موبایل تحت تاثیر قرار گرفته است؛ موضوعی که وزیر ارتباطات هم بر آن صحه گذاشت.
این در حالی است که به گفته جهرمی، طرح رجیستری تاکنون هیچ هزینه‌یی برای بازار تلفن همراه نداشته و نباید ریال اضافه‌یی بیش از ارزش واقعی گوشی به فرصت‌طلبان پرداخت شود. لذا او از مردم خواسته که در صورت بالا بودن قیمت گوشی، از خرید آن خودداری کنند تا حباب قیمتی آن شکسته شود.
بررسی‌ها و مشاهدات از بازار موبایل نشان‌دهنده این است که توصیه‌های وزیر ارتباطات کارساز شده است، چراکه مراکز فروش موبایل خلوت شده‌اند و به نظر می‌رسد بسیاری از متقاضیان فعلا دست از خرید کشیده‌اند تا قیمت‌ها در بازار متعادل شود.
در این میان برخی از فروشندگان از اجرای طرح رجیستری اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند و می‌گویند: «این موضوع هیچ تاثیری روی افزایش قیمت موبایل نداشته است بلکه به گفته آنها روند صعودی قیمت موبایل چند هفته‌یی است که بعد از افزایش قیمت دلار کلید خورده است.»
اما برخی دیگر از فروشندگان معتقدند که اجرای این طرح تاثیر خود را بر بازار گذاشته است و افزایش ۱۰ تا ۲۰ درصدی قیمت موبایل را ناشی از اجرایی شدن رجیستری می‌دانند.
به گفته عر ضه‌کنندگان گوشی تلفن همراه، بازار موبایل در حال حاضر با کمبود تقاضا روبرو است و میزان فروش گوشی به شکل محسوسی پایین آمده است.
بر این اساس مشاهدات قیمت‌ها در بازار، برندهای شناخته شده گوشی تلفن همراه از جمله اپل، سامسونگ، هواوی، ال جی و... با افزایش قیمت ۱۰ تا ۲۰ درصدی همراه شده‌اند.
احتمال از کار افتادن برخی موبایل‌های وارداتی
در این خصوص یک فعال صنفی در حوزه موبایل از ارسال ابلاغیه‌یی توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت به واردکنندگان قانونی موبایل برای دریافت تمامی اطلاعات موبایل‌های وارداتی یک سال اخیر خبر داد و گفت: براساس این دستورالعمل، واردکنندگان رسمی موبایل موظف هستند تا اطلاعات کالاهای وارداتی خود را که طی یک سال اخیر از گمرک ترخیص کرده‌اند به وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کنند.
وی افزود: نمایندگان وزارت صنعت طی جلسه‌یی با حضور واردکنندگان تجهیزات ارتباطی از آنها خواستند تا اطلاعات موبایل‌های وارداتی خود را که طی یک سال گذشته وارد بازار ایران کرده‌اند، به این وزارتخانه اعلام کنند تا در فرآیند طرح رجیستری مورد استفاده قرار گیرد. این اطلاعات شامل نام برند، مدل دستگاه‌ها، شماره سریال هر دستگاه یا همان IMEI و کد GTIN که برای شناسایی کالای قابل عرضه در فروشگاه‌ها و سیستم‌های عرضه مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌شود.
شنیده‌های غیر رسمی حاکی از این است که اطلاعات دریافتی از بازرگانان با اطلاعات و مشخصات محصولاتی که آنها در بدو ورود به گمرک اعلام کرده‌اند تطابق داده خواهد شد و در صورت یکی بودن اطلاعات، تلفن‌های همراه وارداتی این بازرگانان در طرح رجیستری فعال خواهند شد.
این وزارتخانه اعلام کرد که در صورت مغایرت اطلاعات اعلام شده هر دستگاه موبایل با اطلاعات موجود در گمرک، موبایل فوق از اپراتور آنتن نمی‌گیرد.
این در حالی است که آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و سایر مسوولان ذی‌ربط در حوزه طرح رجیستری موبایل اعلام کرده بودند که موبایل‌هایی که تا به امروز وارد بازار شده و کاربر از آن استفاده می‌کند هیچ مشکلی پیدا نمی‌کند و فرض بر آن است که تلفن همراه قاچاقی در میان آنها نیست و تنها موبایل‌هایی که بعد از 28 مهر ماه در سیستم رجیستری پایش می‌شوند شامل طرح رجیستری موبایل هستند.
گفتنی است؛ با آغاز طرح رجیستری موبایل اقبال به خرید موبایل از فروشگاه‌های اینترنتی معتبر به دلیل عدم افزایش قیمت کاذب نسبت به فروشندگان فیزیکی موبایل بیشتر شده است و آمار فروش این فروشگاه‌ها افزایش یافته است. پیش‌تر مسوولان اعلام کرده بودند که فروشگاه‌های اینترنتی معتبر و نمایندگی‌های رسمی، کالاهای قانونی به فروش می‌رسانند.
