شمشیر دو لبه توافق نفتی اوپک
کارشناسان اعتقاد دارند اگرچه توافق چند روز پیش کشورهای صادرکننده نفت بر سر کاهش تولید در کوتاه‌مدت باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود اما در نهایت با تحریک تولید نفت شیل موجب افزایش عرضه و افت قیمت‌ها خواهد شد.
پس از آنکه اعضای اوپک با کشورهای غیرعضو در زمینه تمدید توافق کاهش دست پیدا کردند، قیمت هر بشکه نفت خام روند افزایشی پیدا کرد و همین امر تغییرات در چشم‌انداز آینده بازار از سوی تحلیلگران را به همراه داشت.
همان‌گونه که پیش‌‌بینی می‌شد میان اعضای سازمان اوپک و کشورهای غیرعضو که روسیه رهبری آنها را بر عهده داشت، توافق شد تا برای 9ماه دیگر کاهش تولید ادامه یابد. به گفته «خالد الفلیح» وزیر نفت عربستان سعودی قرار بر این شد تا اوپک به میزان 1.2میلیون بشکه در روز و تولیدکنندگان غیراوپکی هم نزدیک به 600 هزار بشکه از تولید خود کم کنند. این توافق قرار است از ابتدای ژانویه تا دسامبر سال 2018 اجرایی شود.
به نوشته خبرگزاری روسی «راشا تودی» وزیر نفت عربستان از توافق و همکاری کشورش با روسیه ابراز رضایت کرد و از پایبندی کامل 24عضو حاضر در این نشست به توافق سخن گفت.
پس از اندک زمانی این توافق کاهش عرضه موجب افزایش سطح قیمت‌ها شد. تارنمای «فاکس بیزینس» در گزارشی نوشت: از همان بدو اعلام توافق تولیدکنندگان نفت امیدواری برای افزایش قیمت نفت خام بیشتر شد. قیمت نفت برنت با بیش از یک درصد افزایش بیشتر از 63 دلار اعلام شد. نفت وست تگزاش اینترمدیت نیز با کمتر از یک درصد افزایش به قیمت 57.80 دلار به فروش رفت. نفت خام امریکا نیز با 96سنت افزایش به بیش از 58 دلار رسید.
به نوشته این گزارش در ابتدای سال 2016 با توافق اعضای اوپک برای کاهش تولید، بسیاری تردید داشتند که اعضای این سازمان به توافق پایبند باشند. پیش‌‌بینی می‌شد این کشورها توافق را به صورت پنهانی نقض کنند.
به نوشته شبکه خبری فاکس نیوز از همان زمان این ترس وجود داشت که بالا رفتن قیمت‌ها موجب خواهد شد که شرکت‌های نفت غیرمتعارف یا شیل تحریک شوند و تولید خود را افزایش دهند؛ پیامد این اقدام هم ناکام ماندن تلاش‌های اوپک به شمار می‌رفت. همین پیش‌بینی‌ها سرمایه‌گذاران را در تمام مدت مردد نگاه داشت.
«راشا تودی» در گزارش خود در زمینه اثرات کاهش تولید و افزایش قیمت‌ها در ماه‌های اخیر نوشت: همگام با روند افزایش تدریجی قیمت‌ها پس از تمدید توافق در زمینه کاهش(در ماه‌های پیش) شرکت‌های استخراج نفت غیرمتعارف یا شیل در ایالات متحده با افزایش ناگهانی تولید روبه‌رو شدند. راشا تودی نوشت این امر می‌تواند باعث شگفتی بازار نفت شود. پیش از نشست خبری اجلاس اخیر اوپک، آژانس بین‌المللی انرژی عنوان کرد که تولید نفت ایالات متحده در ماه سپتامبر افزایش داشت و به 290هزار بشکه بالاتر از ماه قبل از آن و در کل به 9.48میلیون بشکه در روز رسید. بیشتر تحلیل‌ها نشان می‌دهند، افزایش تولید امریکا به توسعه نفت‌های نامتعارف مربوط است. افزایش قیمت‌ها به بالاتر از مرز 50 دلار دلیل عمده این اتفاق است. به نوشته فاکس نیوز برآوردها نشان می‌دهد که تا پایان سال 2017 ظرفیت تولید امریکا به بیشتر از 9.9میلیون بشکه می‌رسد و موقعیت مناسبی را به این کشور برای آغاز سال جدید می‌دهد. اوپک و روسیه به این نتیجه رسیده‌اند راهی جز کاهش تولید در پیش ندارند تا از کاهش قیمت‌ها جلوگیری کنند. گرچه این دو انتظار دارند در میانه‌های سال 2018 قیمت نفت افزایش پیدا کند اما ممکن است نفت شیل برنامه‌ریزی‌های آنها را ناکام بگذارد. با این حال وزیر نفت عربستان اعتقاد دارد، نفت شیل توانایی چندانی برای تاثیرگذاری بر بازار ندارد.
تحریک نفت شیل با افزایش قیمت بازار
بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند، ائتلاف اعضای اوپک و غیراوپکی در کاهش تولید بدون شک قیمت را به بالاتر از 60 دلار می‌رساند. این امر باعث تقویت اکتشاف پروژه‌های شیل می‌شود و اهداف اوپک را تضعیف خواهد کرد.
دورنمای افزایش شدید تولید نفت غیرمتعارف در ایالات متحده هم در بازار هنوز وجود دارد. با این وجود «خالد الفلیح» وزیر نفت عربستان تاکنون افزایش تولید نفت شیل را مدیریت شده و متناسب دانست و اظهار کرد که این روند در سال 2018 ثابت می‌ماند. تحلیلگر راشا تودی اعتقاد دارد، ارزیابی سعودی‌ها ناشی از نادیده گرفتن یا کوچک شمردن تهدید نفت شیل امریکاست. افزایش روزانه 290هزار بشکه‌یی نفت در ماه سپتامبر که معادل 3درصد تولید امریکا بوده، خطرناک است. از همان زمان مشخص شد که شرکت‌های امریکایی با چه سرعتی به رسیدن قیمت هر بشکه نفت خام به بالاتر از 50 دلار پاسخ می‌دهند.
به گزارش ایرنا، تارنمای شبکه تلویزیونی «بلومبرگ» که تمرکز ویژه‌یی بر مباحث اقتصادی دارد در گزارشی نوشت سازمان اوپک همان کاری را انجام داده که آرزوی بزرگ مالکان چاه‌های نفت شیل بود. این گزارش توافق روسیه، عربستان و تولیدکنندگان عمده نفت را تاریخی دانست و افزود: توافق بر سر کاهش تولید، بودجه مورد نیاز برای افزایش حفر چاه‌های نفت غیرمتعارف را فراهم می‌کند و باعث می‌شود آنها در یک سال آینده بتوانند هزینه‌های بیشتری را صرف احداث تاسیسات جدید و حفر چاه کنند.
براساس تحلیل این شبکه اقتصادی پس از افزایش قیمت‌ها که به دنبال چند سال رکود بازار حاصل شد، اکنون کارشناسان احتمال می‌دهند، قیمت نفت خام در سال آینده حداقل 20درصد رشد می‌کند. هنگامی که قیمت نفت خام افزایش پیدا کند، تولیدکنندگان شیل به صورت معمولی از ابزارهای گوناگونی مالی همچون مبادله کالایی یا سوآپ و دیگر گزینه‌ها برای تثبیت قیمت‌ها استفاده می‌کند تا برای یک دوره مشخص بتواند به کار خود ادامه دهد. «اسکات هانولد» از فعالان بازار مالی انرژی اعتقاد دارد: تصمیم اوپک به افزایش فعالیت‌های اکتشافی کمک می‌کند و به تولیدکنندگان نفت شیل این فرصت را می‌دهد تا حجم بیشتری از تولید را در دستور کار خود قرار دهد.
بلومبرگ تاکید دارد به دنبال این تحول مهم سرمایه‌گذاران هم از تولیدکنندگان شیل می‌خواهند که چاه‌های نفت خود را با سرمایه‌های آنها حفر کنند؛ اما انتظار می‌رود شرکت‌ها بودجه‌های مورد نیاز برای ادامه فعالیت خود را محافظه‌کارانه‌تر در نظر داشته باشند و فعالیت‌های تولیدی را براساس قیمت 50 دلار برای هر بشکه نفت تعیین کنند.
تحلیلگران غربی تاکید دارند: نفت شیل تمایل و اشتهای شدیدی را برای افزایش تولید دارد. اگر افزایش تولید نفت غیرمتعارف امریکا(به پشتوانه توافق اخیر اوپک) در سال بعد هم ادامه داشته باشد، تعهدات کشورها به یکدیگر به تدریج گسسته خواهد شد و آنها اتحاد را نادیده خواهند گرفت. این امر موجب افزایش بیشتر عرضه سپس کاهش قیمت خواهد شد.
بلومبرگ در ارزیابی آینده بازار انرژی چنین آورد: اگرچه ممکن است این شرایط خوب برای سال 2018 شیرین‌تر هم شود اما با افزایش تولید نفت شیل، توافق کنونی میان روسیه، عربستان و دیگران تحلیل خواهد رفت. این فرآیند به معنای قیمت‌های بیشتر نفت در کوتاه‌مدت است اما باید برای سال 2019 انتظار قیمت‌های پایین نفت خام را داشت.
