رکود رفاه
لایحه بودجه سال 1397، از سوی رییس‌جمهوری به مجلس ارائه شد تا پس از بررسی تصویب شود. در این میان بودجه تعیین شده برای برخی سازمان‌ها افزایش داشته و در برخی بخش‌ها هیچ گونه تغییری نکرده است. مسوولان در برخی سازمان‌ها از بودجه تعیین شده اظهار رضایت کرده اما برخی دیگر از سازمان‌ها معتقدند سهمی که برای حوزه کاریشان در نظر گرفته شده، ناچیز است. با وجود این حسن روحانی که بودجه 97 را سرآغاز اجرای برنامه‌های دولت دوازدهم می‌داند، در جلسه تقدیم لایحه بودجه به مجلس شورای اسلامی بودجه 97 را بر مبنای اشتغال فراگیر، رفع فقر و ایجاد عدالت دانست.
تغییرات بودجه در حوزه رفاهی
یکی از بخش‌هایی که تغییرات در آن بیش از بخش‌های دیگر به چشم می‌خورد حوزه رفاهی است از تغییر نام تا ترمیم حقوق بازنشستگان اموری است که دولت برای تحول در امور رفاهی کشور در نظر گرفته است. قرار است در سال 1397، «سازمان هدفمندی یارانه‌ها» با عنوان «صندوق رفاه اجتماعی» به فعالیت خود ادامه داده و ماموریت‌های این سازمان ذیل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار گیرد. وزارتخانه‌یی که با تعیین بودجه 32هزار و 560 میلیارد تومانی در لایحه بودجه سال آینده در مقایسه با سال 96، رشد 8000 میلیارد تومانی داشته است. از مجموع درآمد 37هزار میلیارد تومانی سازمان هدفمندی یارانه‌ها 23هزار میلیارد تومان را صرف پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی، 7000 میلیارد تومان را صرف سیاست کاهش فقر مطلق از طریق بهزیستی و کمیته امداد، 3700 میلیارد تومان را صرف یارانه بخش سلامت و 3300 میلیارد تومان را صرف پرداخت یارانه نان کند. این در حالی است که بودجه تخصیصی سال جاری برای پرداخت یارانه نقدی به مردم حدود ۴۲هزار میلیارد تومان بود و با کاهش قابل ملاحظه این بودجه روبرو هستیم و این امر حاکی از کاهش شمار یارانه بگیران در سال آینده است. در بودجه سال آینده یکی از بخش‌های دیگری که در حوزه امور رفاهی به آن توجه شده است، بحث متناسب‌سازی حقوق بوده که این میان بازنشستگان دارای حقوق زیر دو میلیون تومان، در اولویت هستند. پیش از این وزیر رفاه از تخصیص اعتباری مازاد برای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان و کاهش فاصله حقوق بازنشستگان با نرخ تورم خبر داده و گفته بود که در سال آینده هدفگذاری وزارت رفاه به‌روی سالمندان قرار داده شده است تا قدرت خرید آنها با افزایش تورم کاهش پیدا نکند.
بر همین اساس دولت مجاز است اعتبار ردیف 37 -550000 این قانون را برای افزایش و متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان تحت پوشش صندوق بازنشسـتگی کشـوری و سـازمان تامین اجتمـاعی نیروهای مسلح با اولویت کسانی که دریافتی ماهانه آنها کمتر از دو میلیون تومان است، براساس آیین‌نامه اجرایی که توسط سازمان برنامه و بودجه کشور با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط تهیه میشود و به تصویب هیات وزیران می‌رسد، اختصاص دهد. صندوق بازنشستگی کشوری و سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح مکلف‌اند افزایش احکام حقوقی سال 1397 بازنشستگان ذی‌نفع ناشی از اجرای این حکم را از اول فروردین 97 اعمال کنند. از طرف دیگر در لایحه بودجه برای تهیه و اجرایی کردن طرح جامع کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی با اولویت اعتیاد، طلاق، حاشیه‌نشینی، کودکان کار و مفاسد اخلاقی طبق قانون برنامه ششم توسعه اعتباری اختصاص پیدا کرده که به پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه یا تایید شورای اجتماعی کشور صرف اقدامات اجرایی طرح فوق میشود.
همچنین بودجه سازمان بهزیستی نیز در سال گذشته ۲هزار و ۱۵۳ میلیارد و ۹۹۱ میلیون تومان بوده که در لایحه بودجه سال ۹۷ بودجه این نهاد افزایش یافته و ۲هزار و ۴۴۵ میلیارد و ۲۳۳ میلیون تومان پیشنهاد شده است.
از سوی دیگر بودجه سازمان تامین اجتماعی نیز که سال گذشته ۳۶۲ میلیارد و ۸۳۷ میلیون تومان بوده است با در نظر گرفتن هزینه‌های عمومی و متفرقه (۴۲۰ میلیارد تومان هزینه عمومی و ۷۶۵ میلیارد تومان هزینه متفرقه) در لایحه بودجه ۹۷هزار و ۱۸۵ میلیارد تومان پیشنهاد شده است.
از طرف دیگر آنطور که انوشیروان محسنی بندپی می‌گوید، رییس سازمان بهزیستی کشور می‌گوید، بودجه بهزیستی در لایحه سال ۹۷ در مقایسه با سال گذشته 9.2 درصد افزایش پیدا کرده است.
وضعیت امور سلامت در بودجه سال آینده
یکی از حوزه‌های مهم دیگری که در بررسی لایحه بودجه سال 1397 باید به آن پرداخت امور سلامت است. سال 1396 بودجه اختصاص یافته برای این حوزه برابر با 20هزار و 120 میلیارد و 523 میلیون تومان بود که از میان 8هزار میلیارد و 788 میلیون تومان سهم بخش بهداشت و 11هزار و 648 میلیارد و 227 میلیون تومان سهم بخش درمان بود اما در لایحه بودجه سال آینده میزان در نظر گرفته شده برای امور سلامت برابر است با 51هزار و 357 میلیارد و 336 میلیون تومان که سهم بخش بهداشت 11هزار و 464 میلیارد و 266 میلیون تومان و سهم بخش درمان 39هزار و 238 میلیارد و 41 میلیون تومان است. ارقام ارائه شده حکایت از ان دارد که در بودجه سال آینده هر دو بخش بهداشت و درمان افزایش بودجه خواهند داشت. از طرف دیگراگرچه به گفته رضا ملک زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت بودجه پژوهشی این وزارتخانه 5 تا 6 درصد در سال آینده افزایش خواهد داشت اما در مقابل سهم بودجه اختصاص یافته شده به برنامه‌های مربوط به کمک به بیماران خاص شامل بیماران مبتلا به هموفیلی، سرطان، دیالیز، تالاسمی و‌ام اس هیچ تغییری نکرده است اگرچه در سال 1396، نسبت به سال 95 جهش خوبی در این زمینه رخ داد و بودجه تعیین شده برای این حوزه از 49 میلیارد و 224 میلیون و پانصد‌هزار به 70هزار میلیارد تومان رسید اما این میزان برای سال آینده نیز ثابت بوده و تغییری نداشته است.
کم‌توجهی به مدارس فرسوده در لایحه بودجه 1397
با این وجود اگرچه مشکل مدارس فرسوده در سطح کشور یکی از دغدغه‌های جامعه بوده و در چند روز گذشته آماری مبنی بر وجود 1000 مدرسه فرسوده در پایتخت کشور منتشر شد اما سهم در نظر گرفته شده برای رسیدگی به وضعیت مدارس فرسوده ناچیز است. در لایحه بودجه سال 1397 سهم در نظر گرفته شده برای وزارت آموزش و پرورش بیش از ۳۵هزار میلیارد تومان است که از این میزان بیشترین اعتبار مربوط به فعالیت‌های پرورشی و امور تربیتی دانش‌آموزان با اعتبار ۱۹۷ میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان است اما در مقابل آنچه از بودجه پیشنهادی سال ۱۳۹۷ مشخص است، کاهش سهم صد درصدی بودجه سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس است. این بودجه در سال گذشته ۸۱۴ میلیارد و ۵۸ میلیون تومان بوده است در حالی که امسال ۶۶ میلیارد و ۳۴۲ میلیون و ۷۸۰هزار تومان است. این در حالی است که یک میلیون و ۵۰۰هزار نفر از دانش‌آموزان در فضایی تحصیل می‌کنند که نیاز به تخریب و نوسازی دارد و ۲ میلیون دانش‌آموز نیز در معرض خطر جدی هستند. یک‌سوم مدارس نا ایمن بوده و برای تخریب و بازسازی مدارس فرسوده نیاز به ۱۱هزار میلیارد تومان اعتبار و برای مقاوم‌سازی به ۵هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
