انتظار معجزه از آب‌های چین
سخنگوی شرکت ملی نفتکش در پاسخ به «تعادل»: هر گونه اظهارنظری در رابطه با علت حادثه تنها حدس و گمان است
گروه انرژی حمید مظفر
شرکت ملی نفتکش ایران چنین روزهای حزن‌انگیزی را در تاریخ خود به یاد ندارد. ساختمان این شرکت در خیابان نلسون ماندلا این روزها میزبان خانواده‌های دریانوردانی است که از گوشه و کنار کشور به تهران آمده‌اند و منتظر شنیدن خبر جدیدی از عزیزان خود هستند. چهره‌های غمبار و رنگ پریده بستگان دریانوردان، بی‌تابی روزهای اخیر آنها را حکایت می‌کند که ناامیدانه در انتظار شنیدن خبری شبیه به معجزه از نجات کسی هستند.
در چنین فضایی محسن بهرامی سخنگوی شرکت ملی نفتکش ایران روز گذشته نشستی را برگزار کرد تا آخرین جزئیات مراحل امدادرسانی و اطفای حریق کشتی را به اصحاب رسانه اعلام کند. نگرانی مجموعه کارکنان شرکت ملی نفتکش بر فضای نشست خبری نیز تاثیر گذاشته بود و این را می‌شد از بغض سخنگوی شرکت ملی نفتکش در زمانی که راجع به وضعیت دریانوردان صحبت می‌کرد، احساس کرد. کاپیتان بهرامی که در بخشی از نشست لیست اشخاص حاضر در کشتی را به خبرنگاران نشان داد و اعلام کرد که پیش‌تر با بسیاری از آنها در سفرهای دریایی همراه بوده است اما شاید خود او نیز امید چندانی به دیدار مجدد آنها نداشته باشد.
بهرامی در نشست روز گذشته خود بارها از خونسردی طرف چینی و عدم ریسک‌پذیری آنها در مهار سریع آتش گلایه و اعلام کرد که اصرارهای طرف ایرانی برای سرعت بخشیدن به خاموش کردن آتش کشتی سانچی از سوی چینی‌ها بی‌پاسخ می‌ماند.
براساس آخرین اظهارات سخنگوی شرکت ملی نفتکش تاکنون تنها جسد یکی از دریانوردان پیدا شده که به علت سوختگی صورت امکان شناسایی سریع هویت وی وجود نداشته و جسد وی برای بررسی بیشتر به سمت سواحل چین ارسال شده است.
بهرامی همچنین در پاسخ به «تعادل» برخی ادعاها در رابطه با علت بروز حادثه را عجیب و غیرواقعی خوانده و اعلام کرد که درحال حاضر هر گونه اظهارنظری درباره علت حادثه تنها حدس و گمان است و تا زمان پیدا شدن جعبه سیاه کشتی و بررسی روی آن امکان هیچ اظهارنظر قطعی و رسمی وجود ندارد. گزارش «تعادل» از نشست خبری سخنگوی شرکت ملی نفتکش را در ادامه می‌خوانید.
بیش از 3روز از حادثه دردناک برخورد نفتکش ایرانی با یک کشتی هنگ‌کنگی در آب‌های شرقی چین می‌گذرد و هنوز تلاش‌ها در مهار آتش و یافتن سرنخی از مفقودان به نتیجه خاصی نرسیده است. گزارش‌های خبرگزاری‌های بین‌المللی ازجمله رویترز و بلومبرگ نیز نشان می‌دهد که تشدید وزش باد، رسیدن ارتفاع امواج به 3متر و پخش شدن گازهای سمی در محدوده عملیاتی، کار را برای امدادرسانان سخت‌تر کرده است. گارد ساحلی کره‌جنوبی اعلام کرده، شعله‌های آتش به گونه‌یی است که نیروهای کره‌یی امکان نزدیک شدن به نفتکش را پیدا نمی‌کنند و در فاصله
5 کیلومتری تانکر سانچی مستقر شده‌اند.
به نظر می‌رسد، نامساعد بودن شرایط جوی تنها عامل کند بودن پیشرفت عملیات نجات نباشد. روز گذشته محسن بهرامی در نشست خبری در محل ساختمان شرکت ملی نفتکش از اختلاف نظر میان ایران و تیم نجات چینی خبر داد. بهرامی اعلام کرد که چینی‌ها در ابتدای امر حجم زیاد آتش و وجود مواد فرار دور کشتی را عاملی عنوان کردند که ریسک اطفای حریق کشتی را بسیار بالا برده بود و حتی مهار آتش را امکان‌ناپذیر می‌کرد.
اما به نظر می‌رسد حتی با تقلیل حجم آتش نیز چینی‌ها تلاش مد نظر طرف ایرانی برای مهار آتش را به خرج نداده‌اند و بهرامی رویکرد آنها را «حرکت دست به عصا» توصیف کرد. البته سخنگوی شرکت نفت به دشواری مهار آتش سانچی اذعان داشت و اعلام کرد که حریق این نفتکش حتی از حریق چاه‌های نفتی نیز بزرگ‌تر است اما در عین حال از اختلاف نظری جدی میان طرف ایرانی و چینی در رابطه با جزئیات فنی عملیات خبر داد.
احتیاط چینی‌ها آنجایی ایرانی‌ها را بیش از پیش نگران کرده است که احتمال محبوس ماندن چند نفر در موتورخانه کشتی و در ارتفاع 13متری زیر آب وجود دارد. بهرامی در این زمینه اظهار کرد:«این احتمال خیلی بالا نیست اما در هر صورت ممکن است کسی در موتورخانه محبوس مانده و زنده باشد و هر چقدر پروسه اطفای حریق طولانی‌تر شود، امکان زنده پیدا کردن آنها کمتر می‌شود».
علت حادثه مشخص نیست
هر چند درحال حاضر تمرکز اصلی شرکت ملی نفتکش بر تلاش بیشتر برای یافتن آثاری از مفقودان این حادثه است اما علت اصلی وقوع چنین حادثه عظیمی پرسشی است که همگان منتظر شنیدن پاسخ آن هستند. بهرامی در پاسخ به پرسش «تعادل» در رابطه با نخستین برآوردها از علت شروع حادثه گفت:«درحال حاضر برای علت‌یابی بسیار زود است و مهم‌ترین عامل بازدارنده این است که هیچ‌گونه دسترسی به همکارانمان روی کشتی نداریم. برخی از افراد نیز در این چند روز اصطلاحاتی را به کار برده‌اند که برای نخستین بار به گوش من خورده است مثلا اینکه گفته می‌شود در محاسبه مسیر اشتباه شده یا اینکه گفته می‌شود بار کشتی نفت تغلیظ شده بوده که من اصلا نمی‌دانم نفت تغلیظ شده، چیست. کشتی‌ها دارای جعبه سیاه هستند و بهترین منبع برای ماست بنابراین به جای ورود به حدس و گمان بهترین کار صبر کردن تا مشخص شدن اطلاعات است».
بهرامی با قطعیت گفت که علت حادثه قطعا مشخص خواهد شد چراکه پای شرکت‌های بیمه‌یی در میان است و دعوای اصلی بین آنهاست. او اظهار کرد:«به محض اینکه کشتی به ساحل برسد، تمامی بیمه‌گران به بررسی حادثه خواهند پرداخت و تمام اطلاعات را استخراج خواهند کرد و عامل حادثه مخفی نخواهد ماند.
کشتی سانچی نیز دارای کپسول جمع‌آوری اطلاعاتی
(Voyage Data Recorder) است که در برابر حرارت مقاوم است که از آن می‌توانیم به علت‌یابی بپردازیم».
سخنگوی شرکت ملی نفت در ادامه پاسخ خود به «تعادل» به تشریح وضعیت تردد در آب‌های شرقی چین پرداخت و گفت:«منطقه‌یی که این کشتی در آن تردد می‌کرده پر از کشتی‌های ماهیگیری است و گاهی قایق‌های ماهیگیری در دسته‌های 200تایی در آن منطقه به حرکت درمی‌آیند که هر کدام توری را از پشت با خود حمل می‌کنند. کشتی در چنین فضایی امکان مانور زیادی ندارد. تمامی اینها ممکن است عاملی برای تغییر مسیر کشتی و تصادف شود».
بهرامی با ذکر خاطره‌یی از سفر خود در آب‌های منطقه شرقی چین به اختلال‌هایی که کشتی‌های ماهیگیری چینی در سر راه حرکت کشتی‌های بزرگ‌تر ایجاد می‌کنند، اشاره کرد و گفت: «کشتی‌های ماهیگیری آن منطقه در شب به حدی نور تولید می‌کنند که به عاملی بازدارنده برای شناسایی کشتی‌های درحال حرکت در اطراف تبدیل می‌شوند. درحالی که کشتی‌ها نیز همانند هواپیماها هنگام حرکت تمام چراغ‌های خارجی خود را خاموش کرده و پرده‌های اتاق‌ها را نیز می‌کشند تا نور آن باعث محدود شدن دید نشود. البته باز هم تاکید می‌کنم که نمی‌توان روی این مساله به عنوان عامل بروز حادثه تاکید کرد».
در هر صورت به نظر می‌رسد برای مشخص شدن نخستین علل تصادف تانکر سانچی باید منتظر رسیدن کشتی سی‌اف کریستال به سواحل چین باقی ماند. خدمه کشتی سی‌اف کریستال هنگ‌کنگ بلافاصله بعد از بروز حادثه به درون آب می‌پرند و توسط کشتی‌های ماهیگیری اطراف نجات پیدا می‌کنند و با کسب اطمینان از عدم انفجار این کشتی هنگ‌کنگی مجددا به عرشه بازمی‌گردند و درحال حاضر در مسیر رسیدن به چین هستند. انتظار می‌رود، خدمه چینی کشتی سی‌اف کریستال که از این حادثه جان سالم به در برده‌اند، سرنخ‌های مهمی از شروع حادثه تراژیک سانچی را سبب شود.
آیا سانچی استاندارد بوده است؟
پرسش بعدی «تعادل» از بهرامی در رابطه با وضعیت نفتکش سانچی از لحاظ استانداردهای بین‌المللی است. به گفته سخنگوی شرکت ملی نفتکش، تانکر سانچی ساخته شرکت
Hyundai Samho کره جنوبی است و به جرأت از بهترین کشتی‌های نوع خود در جهان است. وی در تشریح بیشتر جزییات کشتی گفت:«تمامی کشتی‌ها ملزم‌اند که حداقل دو رادار داشته باشند اما کشتی سانچی دارای 3 رادار بود.
این کشتی دارای مدرک رده‌بندی موسسه دی‌ان‌وی. جی‌ال نروژ است که از معتبرترین موسسات رده‌بندی اروپا به حساب می‌آید. این کشتی همچنین دارای گواهینامه شرکت‌های معتبر نفتی ازجمله توتال فرانسه است.
علت نصب پرچم پاناما
از ابتدای وقوع این حادثه اعلام شد که این کشتی با پرچم پاناما درحال حرکت بوده و عده‌یی نیز احتمال دادند عدم نصب پرچم ایران ممکن است ناشی از مسائل مربوط به تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران باشد. اما بهرامی روز گذشته در پاسخ به «تعادل» این نکته را رد کرد و گفت:«از سال 2007 بحث‌های تجاری در شرکت ملی نفتکش ایران مطرح شد و ارتباطی به تحریم‌ها ندارد. برخی از کشتی‌های ما به دلیل موضوع بازاریابی از پرچم کشورهایی مانند قبرس و پاناما استفاده می‌کنند. شرکت ملی نفتکش ایران اپراتور و اداره‌کننده این کشتی است و به همین جهت این کشتی با وجود اینکه متعلق به یک شرکت غیرایرانی است اما نفرات حاضر بر آن ایرانی هستند».
وضعیت بیمه نفتکش
یکی از مهم‌ترین علامت سوال‌ها در رابطه با کشتی سانچی، وضعیت بیمه این تانکر است. بهرامی در تشریح وضعیت بیمه نفتکش سانچی نیز به «تعادل» گفت:«از نظر بیمه یک کشتی دارای چندین لایه بیمه است. بیمه شخص ثالث و آلودگی این کشتی از طریق شرکت انگلیسی
Steamship Mutual که عضو کلوب بیمه‌یی P&I است تحت پوشش قرار گرفته است. شرکت‌های معتبر بیمه‌یی به دنبال کشتی‌هایی هستند که استاندارد آنها برایشان محرز باشد. بدنه و تجهیزات کشتی نیز توسط شرکت بیمه Scor SE است. بیمه محموله نیز با توجه به اینکه تحت قرارداد FOB بوده برعهده شرکت خریداری کره‌یی است. حدود 30درصد بیمه این کشتی نیز برعهده شرکت‌های ایرانی است».
دستور رییس‌جمهور برای رسیدگی تمام و کمال به وضعیت کارکنان نفتکش ایرانی
رییس‌جمهور در جلسه‌یی، آخرین وضعیت کارکنان نفتکش ایرانی که در آب‌های چین طعمه حریق شده است را بررسی و دستورات لازم برای به کارگیری همه توان ملی و منطقه‌یی جهت تسریع در تعیین سرنوشت و رسیدگی به وضعیت کارکنان این نفتکش صادر کرد.
حسن روحانی در این جلسه که روز سه‌شنبه با حضور وزیران امور خارجه، نفت و راه و شهرسازی و سایر مسوولان ذی‌ربط برگزار شد پس از استماع گزارش‌ها تاکید کرد که مهم‌ترین موضوع در مرحله کنونی تعیین سرنوشت و رسیدگی به وضعیت کارکنان این نفتکش و خانواده‌های عزیز آنان است و همزمان نیز باید پیگیری‌های لازم حقوقی برای جبران خسارات وارده انجام گیرد.
رییس‌جمهور در این جلسه پس از گزارش مهندس زنگنه، وزیر نفت و دکتر آخوندی، وزیر راه و شهرسازی از آنها خواست که ضمن ارائه گزارش نهایی و فنی از دلایل حادثه، پیگیری‌های لازم برای رسیدگی به ابعاد مختلف حادثه به ویژه سرنوشت کارکنان کشتی و حانواده‌های این عزیزان را انجام دهند.
روحانی همچنین ضمن اخذ گزارش ظریف از پیگیری‌های وزارت امور خارجه دستور داد تا تمام امکانات دستگاه دیپلماسی برای پشتیبانی سیاسی و حقوقی، تسریع عملیات اطفای حریق، رسیدگی به وضعیت کارکنان و مذاکرات لازم با کشورهای همجوار ساحلی فعال شود.
