همهگیری رشد اقتصادی در جهان
گروه جهان
یک دهه بعد از مواجهه جهان با بحران اقتصادی یک شاخص کلیدی از احیای اقتصاد جهانی دیده میشود. همه اقتصادهای کلیدی جهان با موجی از رشد اقتصادی روبهرو هستند که علاوه بر اشتغالزایی باعث توسعه ثروت و کم شدن نسبی نگرانیها از نارضایتیهای عمومی میشود.
نیویورکتایمز مینویسد: البته روایت یکسانی وجود ندارد که جهان چگونه در نهایت توانست از رکود جهانی فرار کند. ایالات متحده توانست با مهار کردن هزینههای دولتهای پیشین به جلو حرکت کند و اروپا نیز در نهایت نتایج تزریق پول ارزان توسط بانک مرکزی خود را احساس کرد.
به طور کلی بهبودی شرایط اقتصادی جهان بیشتر از اینکه ناشی از برخی سرچشمههای جدید ثروت باشد ناشی از این حقیقت ساده است که بسیاری از نیروهای مخربی که روند رشد اقتصادی را تخریب کرده بودند در نهایت قدرت خود را از دست داده و ضعیف شدند.
نیویورکتایمز نوشته، گرچه خطرات ژئوپلیتیک هنوز هم بهبود کند و طولانیمدت رشد اقتصادی را- که حالا گامهایش سریعتر شده- تهدید میکند و اقتصاددانهای بسیاری تردید دارند که فواید حاصل از رشد اقتصادی به طبقاتی خارج از طبقه تحصیل کرده، ثروتمند و مرتبط با حکمرانان سیاسی که بیشتر غنایم کشورها را در دست خود دارند، برسد اما همین که همه اقتصادهای درحال توسعه جهان رو به رشدند خود منبع امیدواری است. هیچ تضمینی وجود ندارد که این توسعه عادلانهتر باشد. درحالی که اگر قرار بود، رشد اقتصادی ادامه داشته باشد و حقوقها و دستمزدها همسو با تقویت امنیت زندگی طبقه متوسط بیشتر شود احتمالا همه چیز از نقطهیی مانند همین جایی که امروز قرار داریم، شروع میشود.
برت کوپلیان، اقتصاددان ارشد بریتانیایی میگوید: «امروز دیگر جهان کمتر به معدود بازیگران اصلی و ستارههای عرصه اقتصادی وابسته است. اگر در یک اقتصاد اتفاق بدی بیفتد این حقیقت که رشد جهانی یک مساله فراگیر است این اطمینان را به شما میدهد که این رشد پایدارتر است.» امریکا به عنوان بزرگترین اقتصاد جهان نهمین سال رشد خود را پشت سر گذاشته و صندوق بینالمللی پول پیشبینی خود از رشد اقتصادی این کشور را به دلیل طرح کاهش مالیاتی از 2.3درصد به 2.7درصد افزایش داده است.
چین بر ترس از توقف ناگهانی رشد اقتصادی چند دهه اخیر خود غلبه کرده است. اروپا اخیرا از بحرانهای ناکارآمدی سیاسی خارج شده و به یک سردمدار رشد اقتصادی تبدیل شده است حتی ژاپن نیز درحال رشد است هر چند افزایش قیمت نفت سبب کاهش تولید آن شده است.
برزیل هنوز با رکود مواجه است اما نشانههایی از بهبود اوضاع اقتصادی در آنها دیده میشود. نتیجه امیدوارکننده است اما یکی از دلایل آسیبپذیری میتواند تصمیمهای غیرقابل پیشبینی رهبران سیاسی جهان باشد.
لفاظیهای هستهیی ترامپ و کیم جونگ اون، رهبر کرهشمالی یکی از این نگرانیهاست. خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا(برگزیت) نیز میتواند اروپا را در مورد قواعد تجارت به ویژه در حوزه مالی دچار سردرگمی کند. از طرف دیگر وعده ترامپ به خروج از توافق تجارت آزاد امریکای شمالی نیز یکی از این تردیدهاست. مارتین شیپبوور، مدیرعامل شرکت «اوالایکس» که یک شرکت تبلیغاتی در 41کشور جهان است، میگوید:«عادت داشتیم با این تفکر که بازارهای غربی از نظر سیاسی با ثبات هستند، کار کنیم با این حال پذیرفتیم که بازارهای اصلی پرخطر هستند. این روزها با خروج بریتانیا از اروپا و ریاستجمهوری ترامپ وارد مرحله جدیدی از بیثباتی اقتصادی شدهایم و این چیزی است که ما را نگران میکند.»
اقتصاد جهانی با رشد 3.9درصد در امسال روبهرو بوده که در مقایسه با 3.7درصد در سال گذشته و 3.2درصد در سال 2016 رشد قابل توجهی داشته است. با این حال پیش از بحران اقتصاد جهانی، رشد جهانی اقتصاد اغلب بیش از 4درصد بود. براساس ارزیابیهای انجام شده در نشستهای اقتصادی در هفته گذشته درخصوص شاخصهای ریسک 93درصد پاسخدهندگان به پرسشنامهها معتقد بودند که تهدیدهای سیاسی یا اقتصادی بیشتر شده است. 79درصد از احتمال بروز یک درگیری نظامی و 73درصد از افزایش ریسک رویههای تجارت جهانی خبر دادهاند. ناظران بر این باورند که این گزارشها هشداری است علیه رشد بیعدالتی اقتصادی، تهدیدهای امنیت سایبری و افزایش حوادثی ناشی از تغییرات آب و هوایی.
مارکارتا درزینک، اقتصاددان حاضر در نشست مجمع جهانی اقتصاد در داووس میگوید که بسیاری از این خطرات به طور نظاممند درحال افزایش هستند و نتایج فاجعه بار آن متوجه بشریت و اقتصاد است.
در لهستان و برزیل مشاغل آنلاین روز به روز بیشتر میشود. در سراسر اروپا تبلیغات مربوط به فروش خانه توسط بنگاههای معاملات ملکی دو برابر تبلیغات مربوط به اجاره خانه شده و این نشاندهنده این است که مردم پول بیشتری دارند.
بحران جهانی یک دهه پیش با بحران وام مسکن در امریکا آغاز شد که به موجی از فاجعه ختم شد. حال پیشبینی میشود 19کشور حوزه یورو رشد اقتصادی 1.9درصدی را شاهد باشند. در اسپانیا، یونان و ایتالیا جوانان هنوز با نرخ بالایی از بیکاری دست و پنجه نرم میکنند. سوال اینجاست که آیا سرمایهگذاریهای جدید سبب تامین عوامل جدید به اندازه توسعه خواهند شد یا خیر. کارخانجات در آلمان، فرانسه، هلند و پرتغال براساس دادههای یک شرکت اقتصادی با تمام ظرفیتشان درحال تولید هستند تا از پس تقاضا برآیند.
بیشترین نگرانی از جانب واشنگتن است. جایی که دولت ترامپ بارها و بارها مکزیک و چین را برای بر هم زدن تعادل روابط تجاریشان با امریکا تهدید میکند. بن می، اقتصاددان دانشگاه اکسفورد میگوید:«هنوز یک جنگ واقعی تجاری رخ نداده است. این یک نگرانی عمده است و تاثیر چنین جنگی بر رشد اقتصادی جدی خواهد بود.»