آزادی قوام از بازداشتگاه پسیان

کلنل «محمدتقی خان پسیان» دو روز پس از بازداشت قوام السلطنه و بعد از انتقال او به تهران در نخستین اعلامیه رسمی خود مردم را به حفظ آرامش دعوت کرد. او در همین روز کلیه صاحب منصبان ژاندارمری خراسان را ترفیع درجه بخشید.

احمدشاه در تلگرافی که روز پس از کودتا برای حکام همه ایالات فرستاد، رییس‌الوزرایی سید ضیاء را اعلام کرد. مصدق السلطنه، والی فارس و قوام‌السلطنه والی خراسان، حاکمان قدرتمند دو ایالت مهم ایران هر یک به شیوه خود رییس‌الوزرایی سید ضیاء را نپذیرفتند. مصدق به این بهانه که «این تلگراف (حکم رییس‌الوزرایی سید ضیاء) اگر در فارس انتشار یابد اسباب انقلاب و اغتشاش خواهد شد» از انتشار آن خودداری کرد؛ در حالی که قوام در پاسخ تلگراف رییس‌الوزرای جدید او را «آقای سید ضیاءالدین، ناشر روزنامه رعد» خطاب کرد و به این ترتیب نشان داد که ریاست او را به رسمیت نمی‌شناسد. مصدق وقتی مقاومت را بی‌فایده دید، کناره‌گیری کرد و به سران بختیاری پناه برد. اما ماجرای خراسان به شکل دیگری پیش رفت. کلنل پسیان و دوستان دموکراتش در عمل به فرمان رییس‌الوزرا مبنی بر دستگیری قوام تردید نکرد. قوام به همراه جمعی از رجال خراسان که روز ۱۳ فروردین ۱۳۰۰ از مراسم سیزده به در در روستایی نزدیک مشهد باز می‌گشتند، توسط ژاندارم‌های کلنل پسیان بازداشت شدند. قوام تحت‌الحفظ به تهران فرستاده شد و کلنل توسط سید ضیاء به فرمانداری نظامی خراسان منصوب شد.

کلنل پسیان با شوکت‌الملک زمین‌دار بزرگ جنوب خراسان وارد مذاکره شد، اما ناچار شد برای مقابله با کردهای شادلو که به فرمان سردار معزز از شمال به سوی مشهد می‌آمدند، با نیروی کوچکی به سوی قوچان بتازد. محمدتقی خان در نبردی که میان ژاندارم‌ها و نیروهای سردار معزز درگرفت، کشته شد. نیروی کوچک قزاق پس از مرگ کلنل پیروزمندانه وارد مشهد شد. مدتی بعد نهضت جنگل گیلان نیز در هم شکست.