واکنش بورس و بازار به نرخ توافقی ارز صادراتی

بازارها منتظر نرخ توافقی و رقابتی در بازار ثانویه، بورس و عرضه ارز صادرکنندگان هستند

گروه بانک و بیمه|محسن شمشیری|

با وجود کاهش 10دلاری نرخ هر اونس طلا در بازارهای جهانی به 1256دلار که به دنبال احتمال افزایش نرخ بهره در امریکا رخ داده است و نیز کاهش معاملات این فلز گرانبها در بازار تهران به دنبال تحولات اخیر، بهای هر قطعه سکه تمام طرح جدید افزایش اندکی داشت؛ هر چند سایر مسکوکات طلا تغییر نرخی نداشتند.

به گزارش «تعادل» تحولات بازار بزرگ تهران که محل اصلی استقرار صنف طلافروشان به شمار می‌رود، سبب شد تا دادوستد مصنوعات و مسکوکات طلا به حداقل ممکن برسد و حتی متوقف شود که این امر ثبات نسبی قیمت‌ها را در بازار به همراه داشته است. به عقیده کارشناسان، ثبات نرخ طلا و سکه همچنین افت بیش از 1600واحدی شاخص بورس نشان می‌دهد که بازار ارز و طلا و بورس نسبت به تصمیمات جدید ارزی و نرخ ارز توافقی صادرکنندگان، هنوز واکنش مورد انتظار را نشان نداده و احتمالا در روزهای آینده و اعلام نرخ‌ها و اثر آن بر بازار شاهد واکنش‌های اصلی بازار ارز و سکه و بورس به تحولات ارزی خواهیم بود. همچنین برخی کارشناسان در مورد گمانه‌زنی‌ها در مورد نرخ توافقی ارز در بازار ثانویه ارز با نرخ‌های بالای 6 هزار تومان معتقدند که این نرخ تاحدودی می‌تواند به گشایش‌هایی در بازار ارز منجر شود اما از آنجا که با نرخ‌های حاشیه بازار فاصله دارد به زمان بیشتر و اقدامات دیگری نیاز دارد تا بتواند به تعادل در بازار ارز کمک کند و فاصله نرخ‌های توافقی و رقابتی با نرخ‌های حاشیه بازار و نرخ رسمی، مسائلی است که تصمیم‌گیران و مجریان بازار باید به آن توجه کنند تا قادر به افزایش اثرگذاری آنها بر تعادل بازار ارز شود.  روز سه شنبه 5 تیر ماه 97 درحالی که قیمت هر اونس طلا با افت بی‌سابقه 10دلار و 35سنتی به یک هزار و 256دلار و 28سنت در بازارهای جهانی رسیده، بهای هر گرم طلای خام 18عیار با 7هزار و 150تومان افزایش نسبت به روز دوشنبه به 243هزار تومان افزایش یافته است.

هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید نیز با 5 هزار و پانصد تومان افزایش 2میلیون و 876 هزار تومان به خریداران عرضه می‌شود اما قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم در رقم 2میلیون و 695 هزار تومان تثبیت شده است.

همچنین در بازار تهران، قیمت هر قطعه نیم سکه یک میلیون و 463هزار تومان، ربع سکه 782هزار تومان و سکه گرمی 421هزار تومان تعیین شده است.

تحولات بازار ارز نیز نشان می‌دهد که به دنبال اعلام دولت برای ایجاد بازار ثانویه ارز و نرخ توافقی صادرکنندگان، استقبال بازار در حدی نبوده که روی نرخ حاشیه بازار ارز و نرخ طلا در بازار اثرگذار باشد.

ولی‌الله سیف رییس کل بانک مرکزی از ایجاد بازار ثانویه ارز خبر داده و وزیر اقتصاد با اعلام اینکه قرار است روزانه میزان واردات کالا در سامانه‌یی اعلام شود، گفت: از شنبه هفته آینده، صادرکنندگان می‌توانند ارز خود را در بورس با قیمت توافقی ارائه کنند.

اما این دو خبر و همچنین تصمیمات ستاد دولت که از سوی معاون اول رییس‌جمهور اعلام شده است اثری بر بازار ارز و طلا در روز سه‌شنبه نداشته است و جالب این است که شاخص کل بورس تهران با افت بیش از 1600واحد سقوط کرد.

این تحولات نشان‌دهنده آن است که شرکت‌های صادراتی نسبت به این تصمیمات، واکنش منفی نشان داده و منتظر اثرات آن بر بازار و تحولات ارزی هستند. ازجمله شنیده‌ها حاکی از آن است که احتمالا بازار ثانویه ارز یا نرخ توافقی مبادله ارزی در بورس با نرخی حدود 6200 تا 6600 تومان شروع خواهد شد و مبنای آن نرخی بالاتر از نرخ 4200رسمی و پایین‌تر از نرخ‌های حاشیه بازار است.

براین اساس، عده‌یی از کارشناسان معتقدند که صادرکنندگان استقبال زیادی از این نرخ بالای 6 هزار تومان نخواهند داشت و همین موضوع باعث شده که صادرکنندگان عمده که شرکت‌های بورسی هستند نیز واکنش چندان مثبتی نشان ندهند و شاخص بورس و قیمت سهام آنها با رشد همراه نباشد.  براساس تصمیمات جدید دولت، کلیه صادرکنندگان به غیر از صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی، پتروشیمی، محصولات فولادی و فلزات رنگی که فهرست آنها در تاریخ 13خرداد 97 توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام شده است، می‌توانند ارز حاصل از صادرات خود را به نرخ رسمی به واردات کالاهای گروه(۳) که توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت ابلاغ شده است، اختصاص دهند و حق استفاده از گواهی صادراتی را در بازار بورس با نرخ رقابتی به واردکنندگان این گروه از کالاها واگذار نمایند. نحوه فروش ارز حاصل از صادرات این قبیل از کالاها و واگذاری گواهی‌های صادراتی آنها به موجب دستورالعملی است که توسط سازمان بورس اوراق بهادار و با همکاری بانک مرکزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت تا پایان وقت اداری 6 تیر ماه 97 ابلاغ خواهد شد.  همچنین درآمد حاصل از فروش گواهی‌های صادراتی این دسته از صادرکنندگان که به مصرف واردات کالاهای گروه(۳) می‌رسد، مشمول معافیت مالیاتی درآمد حاصل از صادرات است. هزینه خرید و فروش گواهی‌های صادراتی توسط واردکنندگان و صادرکنندگان در بازار بورس به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی خواهد بود. ارز مورد نیاز کالاهای تولیدی صادراتی از محل درآمد ارزی حاصل از صادرات همان کالاها تامین خواهد شد.

هرچند که سررسید دور دوم توزیع سکه‌ها را 26تیر ماه اعلام کرده‌اند اما احتمال دارد که برای کاهش رشد قیمت‌ها، زودتر از موعد اعلام شده سکه را به بازار عرضه کنند. لذا با توجه به شرایط موجود در بازار سکه و روند رو به رشد قیمتی آن احتمالا سکه‌های پیش‌فروش شده سررسید تیرماه زودتر از موعد تحویل می‌شود.

در هفته‌های اخیر با نوسان بازار ارز و به تبع آن سرعت گرفتن رشد قیمت سکه، این کالا از مرز ۲میلیون و ۸۰۰ هزار تومان هم گذشت.‌گرچه برخی مسوولان این قیمت را حبابی اعلام می‌کنند اما در هر حال افزایش قیمت وجود داشته و کاهش قابل توجهی نیز در این مدت برای سکه ثبت نشده است.   اما در بهمن تا فروردین ماه سال جاری برای کنترل و تعدیل بازار، طرح پیش فروش سکه از سوی بانک مرکزی به مرحله اجرا درآمد و حدود هفت میلیون و ۶۰۰ هزار قطعه فروش رفت، این سکه‌ها در هفت سررسید تحویل می‌شوند اما با توجه به شرایط موجود بازار آخرین خبرها از این حکایت دارد که احتمالا سکه‌های سررسید تیر ماه که قرار بود از ۲۶ این ماه به صاحبان آن ارائه شود در زمانی زودتر تحویل خواهد شد.

برای سکه‌های تحویل تیر ماه حدود ۶۶۶ هزار و ۵۰۰ قطعه فروش رفته بود که این سکه‌ها سررسید 3ماهه هستند. سکه‌های با سررسید 3ماهه با قیمت یک میلیون و ۵۴۰ هزار تومان فروش رفت که درحال حاضر حدود یک میلیون ۲۰۰هزار تومان اختلاف دارد.

گرچه به نظر می‌رسید، پیش فروش سکه یا حراج آن بتواند موجب کاهش قیمت و تعدیل بازار شود، اما با اوضاع موجود چنین اثری بر بازار نداشت و قیمت سکه از حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان در بهمن ماه تا نرخ بالای 2میلیون و ۸۰۰ هزار تومان در روزهای گذشته پیش رفته است.

در کنار تحویل سکه‌های پیش فروش قرار بر این است تا این سکه‌ها به اوراق تبدیل و اوراق آنها در بازار بورس به فروش برسد و البته در نهایت این اوراق در زمان سررسید به سکه تبدیل خواهد شد.

 اثر نرخ بهره امریکا بر نرخ طلا

خبرگزاری رویترز نیز اعلام کرد، بهای طلا در بازارهای جهانی به دلیل احتمال افزایش نرخ بهره در امریکا به کمترین سطح آن در بیش از 6 ماه گذشته رسید؛ بهبود شاخص‌های اقتصادی امریکا، احتمال افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی این کشور را افزایش داده است.

برخی کارشناسان معتقدند که به دنبال تحولات و گزارش‌های مثبت از بازار کار امریکا، کاهش بیکاری، رشد اقتصادی و رونق در ماه‌های اخیر پیش‌بینی می‌شود که توجه به فلز طلا برای حفظ ارزش دارایی کاهش یابد و بورس و سهام و اوراق رونق بیشتری خواهد داشت. لذا طلا که یک دارایی مطمئن و ایمن محسوب می‌شود و در شرایط وجود ریسک، تقاضای آن افزایش می‌یابد؛ در حال حاضر با کاهش جذابیت مواجه شده و قیمت طلا نسبت به افزایش نرخ بهره بسیار حساس است و افزایش نرخ بهره موجب کاهش تقاضای فلز زرد خواهد شد. لذا در سطح جهانی پیش‌بینی می‌شود که نرخ طلا کاهش یابد یا حداقل ثابت باشد. بهای طلا صبح روز سه‌شنبه در بازارهای جهانی به دلیل احتمال افزایش نرخ بهره در امریکا به کمترین سطح آن در بیش از ۶ ماه گذشته رسیده است. قیمت اونس طلا به سطح یک هزار و 257 دلار و 74 سنت در هر اونس و سپس یک هزار و 260 دلار و 72 سنت در هر اونس رسید و به تدریج با کاهش قیمت به 1256 دلار رسیده است. افزایش تنش‌های تجاری که به افزایش ریسک در بازار کمک می‌کند باید منجر به افزایش قیمت طلا شود اما به نظر می‌رسد نگرانی معامله‌گران از افزایش نرخ بهره در پاره‌یی از کشورها به ویژه امریکا موجب کاهش قیمت طلا شده است. اما در بازار ایران نرخ طلا متاثر از تورم و رشد نرخ دلار روند افزایشی به خود گرفته است. شاهد مدعا اعلام نرخ تورم یک ماهه 4.3 درصدی در خرداد 97 است که نشان می‌دهد اثر افزایش نرخ ارز و نقدینگی به تدریج خود را نشان داده است.

این افزایش تورم، عمدتا متاثر از نرخ ارز و اثر آن بر قیمت کالاهای وارداتی و مواد اولیه وارداتی و انتظارات تورمی است و کمتر از حاصل از رشد پایه پولی و نقدنیگی بوده است، زیرا از مرداد ماه سال گذشته با شدت گرفتن رشد قیمت دلار در بازار ارز و التهابات ارزی قیمت دلار از حدود ۳۸۰۰ تومان در شهریورماه تا ۵۰۰۰ تومان تا پایان سال قبل پیش رفت و در فروردین‌ماه از ۶۰۰۰ تومان عبور کرد.  هر چند دولت تلاش دارد که با دلار ۴۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی و ضروری و حداقل مورد نیاز مردم را وارد کند، اما به خاطر بخش غیر رسمی اقتصاد، قاچاق، خروج سرمایه و... همچنان نرخ در حاشیه بازار با التهاب و نوسان مواجه است.

همچنین پورابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: پیش‌بینی می‌شود که با تشکیل بازار ثانویه ارز و در صورت مدیریت صحیح بانک مرکزی بر این بازار، روند کاهشی قیمت ارز شروع شود.  به گزارش خانه ملت، محمدرضا پورابراهیمی‌داورانی درباره تشکیل بازار ثانویه ارز گفت: از ابتدای سال ۹۷ کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی طرح دوفوریتی ساماندهی بازار ارز را آماده کرد و تیم اقتصادی دولت نیز موضوعات مطرح شده در طرح ساماندهی بازار ارز را پذیرفت؛ اما با وجود این موضوعات، تصمیم ارزی غیرکارشناسی اتخاذ شد.  رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: باید پذیرفت اداره اقتصاد کشور با ارز تک نرخی در شرایط موجود اقتصادی ممکن نبود، چرا که نمی‌توانست تمام ابعاد بازار ارز را پوشش دهد و کارشناسان نیز در این زمینه نقدهای خود را بیان کردند. نماینده کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی گفت: بعد از گذشت حدود ۳ ماه، دولت نظر مجلس را در رابطه با موضوع تشکیل بازار ثانویه ارز پذیرفت؛ البته تاخیر در این خصوص هزینه‌های برای اقتصاد کشور در پی داشت.

 لزوم ایجاد ثبات در اقتصاد

پورابراهیمی‌داورانی با تاکید بر لزوم ایجاد ثبات در اقتصاد کشور تصریح کرد: دولت و بانک مرکزی باید با ابزارهای اقتصادی بازار متشکل ارزی را مدیریت کنند تا از انجام معاملات ارزی بدون نظارت جلوگیری شود.  رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی یادآور شد: پیش‌بینی می‌شود که با تشکیل بازار ثانویه ارز و در صورت مدیریت صحیح بانک مرکزی بر این بازار، روند کاهشی قیمت ارز شروع شود.

همچنین نماینده شیراز در مجلس خطاب به مخالفان برجام گفت: شما با همراهی با عهدشکنان برجام و پارچه نویسی در صحن علنی برخلاف آیین‌نامه‌های داخلی بر افزایش قیمت ارز دامن زدید، باید در این زمینه پاسخگو باشید.

بهرام پارسایی در نشست علنی روز سه‌شنبه ۵ تیرماه مجلس در تذکر شفاهی گفت: تذکر من به همه ارکان نظام در باب بازار ارز و کاهش ارزش پول ملی است، کاهش حدود 100درصدی ارزش پول ملی که تبعات آن کاهش قدرت خرید مردم و حقوق‌بگیران جامعه است.

نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نه به عنوان یک شخص بلکه از سوی فراکسیون امید مجلس از رییس‌جمهور می‌خواهم تا در صحن علنی به مردم و نمایندگان توضیح دهد که چه اندازه اختیار دارد، گفت: چه کسانی کارشکنی می‌کنند؟ یا مسوولیت وضع موجود را بپذیرید یا اینکه حقایق را با مردم در میان بگذارید یا با آنها حرف بزنید.