سرپناه؛ خیلی دور، خیلی نزدیک

الناز جعفری دودران

 کارشناس شهری

سهم استان البرز از طرح مسکن مهر، یک‌چهارم واحدهای مسکونی این طرح در کل کشور است که در قالب واحدهای مسکونی در شهرهای جدید، شهرهای بالای 25هزار نفر، روستاها و شهرهای زیر 25هزار نفر و نیز بافت فرسوده قرار می‌گیرند.

در اینجا نیز با وجود وعده و وعیدهای بی‌انتها، باز هم متقاضیان از کمبود و نبود امکانات می‌نالند. احداث بیش از ۴۹هزار واحد مسکن مهر در شهر جدید هشتگرد که از آن به عنوان بزرگ‌ترین پروژه مسکن مهر کشور یاد می‌شود، استان البرز را در معرض مشکلات بی‌شماری قرار داده است.

شهر جدید هشتگرد در دامنه جنوبی کوه‌های البرز با آب و هوایی کوهستانی قرار دارد. این منطقه در ابتدای اجرای طرح مسکن مهر، بهترین گزینه برای انتخاب پایتخت‌نشینانی بود که یا به دلیل بیماری و فرار از گردوغبار و هوای همیشه آلوده تهران یا رهایی از مستاجری،برای خانه‌دار شدن ثبت نام کردند.

 متاسفانه در اجرای این طرح زیرساخت‌های لازم تامین نشد و انگار هدف فقط ساخت آپارتمان‌هایی به عنوان سرپناه، خارج از بافت شهر و به دور از هر گونه امکانات شهری و رفاهی بود. با بررسی وضعیت تک تک شهرک‌های مذکور در استان و حتی کشور به راحتی می‌توان به این واقعیت رسید که بیشتر این شهرک‌ها از اصلی‌ترین امکانات و ساختار رفاهی مانند مدرسه، مسجد، پارک و فضای سبز مناسب، مراکز فرهنگی، خدمات بهداشتی و درمانی و حتی فروشگاه مناسب برای تامین مایحتاج زندگی محروم هستند. به عقیده برخی از مسوولان، کاهش بودجه‌های عمرانی، فرهنگی و بی‌توجهی به ضرورت توسعه فرهنگی شهر جدید و محل استقرار واحدهای مسکن مهر در هشتگرد باعث شده است آنها تبدیل به محله‌هایی فاقد امکانات اولیه و حتی خدمات عمومی شوند و علاوه بر این کمبود شدید امکانات فرهنگی در این منطقه بیش از هر چیز نمایان است.

وجود 8 هزار واحد بدون متقاضی، کمبود سرانه‌های آموزشی و بهداشتی، نبود مدرسه، درمانگاه، فضای سبز، سینما، ورزشگاه و... باعث شده که شهروندان با مشکلات ریز و درشت بسیاری دست و پنجه نرم کنند.

مسکن مهر شهر جدید هشتگرد به عنوان یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های استانی رقم خورد و با فراز و نشیب‌های بسیار و تاخیر و تعلل در مراحل ساخت و تحویل به مردمی که سال‌ها در آرزوی داشتن خانه‌یی از آن خود سر بر بالین می‌گذاشتند، واگذار شد.

گلایه برخی از ساکنان مسکن مهر شهر جدید هشتگرد به حدی درد‌آور است که به گفته خودشان اگر می‌دانستند، خانه‌دار شدن با این وضعیت کنونی خواهد بود، بهتر بود که مستاجر می‌ماندند و به این شهر نمی‌آمدند. هر چند برخی نیز معتقد هستند با ادامه این روند یا واحد مسکونی خود را می‌فروشند یا اجاره می‌دهند.

آنان از نبود خدمات شهری، نانوایی، مغازه و مدرسه نیز گله‌مند هستند و اعلام می‌کنند برای تهیه نان یا فرستادن کودکان خود به مدرسه باید 6 تا 8کیلومتر طی مسافت کنیم تا به داخل شهر هشتگرد برسیم. مسکن ازجمله ضروریات زندگی هر فرد است که این روزها حال خوشی ندارد و به گفته متخصصان به بیماری رکود مبتلا شده و اشک مردم را درآورده است. براساس گفته‌های صاحب‌نظران مسکن مهر یکی از دلایل شیوع این بیماری است و انگار مسکن مهری که قرار بود آشیانه‌یی شود برای مردم، مهرش به دل مردم ننشست و ساکنان خود را رنجانده و مسکن مهرنشینان گلایه‌هایی از مسکن مهر دارند.

مسکن مهر روزگاری نویدی برای کسانی بود که شاید خانه‌دار شدن برای آنها تنها در حد آرزو بود اما این نوید آرزو را امیدی کرد که در پس خود هزار و یک مشکل به همراه داشت. برخی در گیرو‌دار اداری از امید خود

نا امید شدند و رفتند و برخی آرزویشان دستخوش وعده و وعیدهای امروز و فردا شد. در ماهدشت کرج نیز تعدادی ساختمان 3- 4 طبقه با رنگ‌های مختلف به چشم می‌خورد. از ورودی شهرک مساحت زیادی را اراضی بی‌استفاده و مخروبه اشغال کرده که با کوچک‌ترین نسیمی خاک فضا را فرا می‌گیرد. مکعب‌های رنگی که از دور خودنمایی می‌کردند از نزدیک جذابیتی ندارند. در ابتدای چند خیابان که نام و نشانی ندارند برخی از ساکنان با برپایی چادری نایلونی اقدام به راه‌اندازی جایگاهی شبیه به سوپر مارکت کرده‌اند و اقلام ضروری مردم را با قیمتی به مراتب بالاتر از مبلغ ذکر شده روی کالا می‌فروشند. رشد نرخ تورم و افزایش قیمت‌ها در پس تحریم‌ها نیز موجب شد تا برخی که با سختی مبلغ اولیه مسکن مهر را تهیه و پول خود را چند سالی است بهر امیدی خوابانده‌اند امروز دچار دغدغه پرداخت مابه‌التفاوت شوند. پیمانکارانی که به علت عدم پرداخت مطالبات سازندگان حاضر به ادامه همکاری نیستند و پروژه‌های نیمه‌کاره درحال ساخت با 70درصد پیشرفت، ساکنانی که در خانه‌های نیمه‌کاره سکنی گزیده‌اند و افرادی که هنوز به خانه‌های وعده داده شده‌شان نرسیده‌اند و نرسیدن آب و برق و گاز و حداقل امکانات رفاهی حال و روز این روزهای مسکن مهر ماهدشت است. پروژه‌یی که همت و هدف مسوولان در آن خدمت ماندگار مردم بود، امروز با بالا و پایین‌های پیمانکاران و ناملایمت‌های بازار حقش ادا نشده و نتوانست آن طور که انتظار می‌رفت، امیدها را محقق کند.

با اجرای طرح مسکن مهر، متقاضیانی که تا آن زمان از نعمت صاحب خانه بودن محروم بودند، امیدوار شدند با استفاده از چنین فرصتی به زودی با دغدغه‌های اجاره‌نشینی خداحافظی کنند. امیدی که پس از گذر سال‌ها و در جریان مشکلاتی همچون تاخیر در تحویل واحدهای مسکونی، جای خالی خدمات عمومی در شهرک‌ها و برخی مشکلات ساختاری و زیربنایی به یأس تبدیل شد. مشکلاتی از این دست تاکنون بارها فریاد اعتراض متقاضیان را در پی داشته است و در مقابل پیمانکاران طرح نیز به پاسخگویی و دفاع از خود می‌پردازند. مسکن مهر استان البرز نیز از این قاعده مستثنا نیست و از ابتدای شروع به کار این طرح با مشکلات و کاستی‌های گوناگونی روبه‌روست.