نگرانی سرمایه‌گذاران از سیاست‌های داماد اردوغان
گروه جهان|
انتصاب برات البایراک داماد رجب طیب اردوغان به عنوان وزیر دارایی ترکیه موج جدیدی از نگرانی‌ها را در بازارهای این کشور در پی داشت و به کاهش ارزش سهام در بازار بورس استانبول منجر شد. ارزش لیر ترکیه نیز در واکنش به این انتصاب ۳ درصد سقوط کرد. اقتصاد ترکیه در شرایط نابسامانی به سر می‌برد و تکیه زدن یکی از اقوام رجب اردوغان بر مسند قدرت مالی در شرایطی که رییس‌جمهوری عمدتا به مداخله در سیاست‌گذاری‌های بانک مرکزی متهم می‌شود، بر نگرانی سرمایه‌گذاران خارجی افزوده است.
یکی از مدیران ارشد سرمایه در بازارهای نوظهور در پیامی توییتری نوشته: «البایراک باید خیلی سریع در جهت ایجاد اطمینان در بازارهای مالی حرکت کند. » اردوغان پس از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری مهمت شیمشک معاون نخست‌وزیر را از سمتش برکنار کرد و وزیر دارایی سابق نیز از سمتش کنار گذاشته شد. این در حالی است که بسیاری از سرمایه‌گذاران اردوغان را به دلیل اقدامات و مداخلاتش که به تضعیف بانک مرکزی انجامیده، مورد انتقاد قرار داده‌اند. پیتر وست ماکات سفیر سابق امریکا در ترکیه در اشاره به انتصاب البایراک گفت: این مساله شماری از سرمایه‌گذاران و فعالان در بازارهای مالی را نگران کرده به این دلیل که پیش‌تر در زمان فعالیت او در سمت وزیر انرژی، سود چندانی شامل حال آنها و بازار نشده است.
فایننشال‌تایمز در گزارشی در این باره نوشته، سه سال پیش که البایراک وارد عرصه سیاسی شد، معلوم بود که در محدودیت‌های فعالیت به عنوان وزیر انرژی محبوس نمی‌شود. داماد اردوغان که تا پیش از آن مدیریت یک شرکت تجاری را بر عهده داشت، خیلی سریع خود را در موقعیتی یافت که می‌توانست مواضع دولت در عملیات نظامی را تعیین کند، به سفرهای مقامات رده‌بالا به خارج از کشور بپیوندد و اردوغان را در کمپین‌ها همراهی کند. اما با این حال، عده خیلی اندکی انتظار داشتند که این تجارب برای سپردن مسوولیت اقتصاد کشور به البایراک 40 ساله کافی باشد، به‌ویژه در زمانی که نگرانی‌های زیادی درباره سلامت اقتصادی ترکیه وجود دارد. البایراک روز سه‌شنبه که به‌طور رسمی مسوولیت وزارت‌های خزانه‌داری و دارایی را بر عهده گرفت، وعده داد برای حفظ نظم مالی و پایین آوردن نرخ در حال رشد تورم، شبانه‌‌روز تلاش خواهد کرد.
اما سرمایه‌گذاران خارجی که سال‌ها از موضع‌گیری‌های نرم مقامات مالی آسوده‌خاطر بودند، نگران چگونگی تغییر شکل اقتصاد در دستان یکی از اعضای خانواده اردوغان هستند که چندان شناخته شده هم نیست. بلافاصله پس از انتشار خبر انتصاب البایراک، لیر ترکیه که از از آغاز سال جاری میلادی تاکنون 17 درصد از ارزش خود را از دست داده، سه درصد سقوط کرد که بیشترین کاهش ارزش یک روزه از کودتای نافرجام جولای 2016 تاکنون محسوب می‌شد. آندرسا تزین تحلیلگر ارشد در فیدلتی اینترنشنال گفت: «سرمایه‌گذاران خارجی او را به خوبی نمی‌شناسند. ما در مورد پیشنهادهای احتمالی او برای مدل جدید اقتصادی چیزی نمی‌دانیم و نمی‌دانیم که درباره نرخ مبادلات ارزی یا سطح نرخ بهره چطور می‌اندیشد. »
البایراک که فرزند یک نویسنده برجسته اسلامی و دوست قدیمی رییس‌جمهوری ترکیه است، در سال 2004 در مراسمی با شکوه با بیش از هفت هزار میهمان در استانبول با اسرا دختر اردوغان ازدواج کرد و در سال‌های پس از آن به یکی از نزدیک‌ترین افراد مورد اعتماد اردوغان تبدیل شد. البایراک پیش از ورود به پارلمان در سال 2015 بیشتر وقت خود را در شرکت چالیک هولدینگ گذرانده بود. یکی از نخستین اقداماتش در سال 2007 که مدیرعامل شرکت شد، خرید یک گروه رسانه‌یی مطرح بود که به یکی از تریبون‌های مهم دولت تبدیل شد. این خرید 1.1میلیارد دلاری که بخش عمده هزینه آن توسط بانک‌های دولتی تامین شده بود، به کاهش رتبه این رسانه توسط آژانس رتبه‌بندی فیچ انجامید.
البایراک که تقریبا بلافاصله پس از فعالیت به عنوان یک قانون‌گذار پارلمان ارتقا گرفت و جایگاهی در کابینه یافت، در سه سال فعالیت به عنوان وزیر انرژی و منابع طبیعی بازخوردهای متفاوتی را شاهد بود. تاجران از جمله چهره‌های ارشد در بخش انرژی عمدتا از این مساله شکایت داشتند که او فردی مغرور بود و به سختی قرار ملاقات می‌داد. یکی از این تاجران گفت: «کار کردن با او به‌شدت سخت است. او خودش را از همه برتر می‌داند و خود را به عنوان نایب سلطنتی در حال ساخت، معرفی می‌کند. » بسیاری بر این باورند که اردوغان 64 ساله به دامادش به‌چشم جانشین خود می‌نگرد.
در داخل دولت، البایراک در پی اختلافات و مناقشه‌هایش با دیگر وزرا مشهور است. متحدان احمد داووداغلو داماد اردوغان را به سایه انداختن تدریجی بر عملکرد نخست‌وزیر پیشین متهم می‌کنند تا جایی که او مجبور به کناره‌گیری از سمتش شد. بعدها البایراک با بن‌علی ییلدریم جانشین داووداغلو و همچنین سلیمان سویلو وزیر کشور درگیر شد.
در انظار عمومی البایراک تکرار‌کننده اظهارات اردوغان درباره تلاش قدرت‌های خارجی برای پایین کشیدن ترکیه است. اردوغان در کمپین‌های انتخاباتی در مقابل فشار سرمایه‌گذاران برای افزایش نرخ بهره مقاومت کرد و البایراک هشدار داد که بحران ارزی «منشا خارجی» داشته و هدف از آن سقوط دولت بوده است. با سابقه چنین اظهاراتی طبیعی است که سرمایه‌گذاران امیدی به افزایش نرخ بهره ندارند و این در حالی است که این اقدام برای متوقف کردن تورم ضروری است.
