فتح تهران به دست مشروطه‌خواهان
بیست و سوم تیر سال 1288 با شکست قوای دولتی، نیروهای مسلح مشروطه‌خواه وارد تهران شدند. مشروطه‌خواهان ساختمان مجلس و مسجد سپهسالار را به تصرف خود درآوردند و در بسیاری از منطقه‌های تهران سنگربندی کردند.
حالا 110سال از فتح تهران به دست مشروطه‌خواهان می‌گذرد. در ماه ۱۲۸۸ شمسی براساس آنچه در کتاب‌های تاریخ مشروطه در ایران آمده است، قوای سردار اسعد بختیاری به قم و سپهدار تنکابنی به ینگی امام رسیدند. قوای نظامی سعدالدوله نیز برای مقابله به کرج اعزام شد. سعدالدوله که برای حفاظت پایه‌های به شدت لرزان سلطنت محمدعلی شاه برای مقابله با فاتحان تهران به کرج رفته بود تلاش کرد تا با مذاکره حمله به تهران را منتفی کند اما تلاش او به نتیجه نرسید. بیست و یکم تیر ۱۲۸۸ شمسی نیروهای سردار اسعد بختیاری و سپهدار تنکابنی در نزدیکی تهران به هم رسیدند و در منطقه بادامک اردو زدند. قزاق‌های دولتی به مقابله با مشروطه‌خواهان پرداختند اما پس از 2 روز جنگ، مشروطه‌خواهان در بیست و سوم تیرماه 1288 پیروز شدند. یک‌روز پس از این پیروزی محمدعلی شاه قاجار و نزدیکان او به سفارت روسیه پناه بردند و سعدالدوله نیز به سفارت انگلستان رفت.
آن طور که در گزارش فتح تهران آمده است مجلس عالی که اعضای آن نزدیک به ۳۰نفر از معتمدین سردار اسعد و سپهدار تنکابنی بودند، در نامه‌یی خلع محمدعلی شاه از سلطنت را اعلام کردند و احمدشاه قاجار را بر تخت نشاندند.
مجلس عالی در نامه خود خطاب به محمدعلی شاه قاجار که به سفارت روسیه پناهنده شده بود، اعلام کرد: «اعلیحضرتا، مقتضیات وقت و شدت هرج‌ومرج مملکت و انزجار قلوب ملت از اداره آن اعلیحضرت، ضرورت به‌هم‌رسانیده که آن اعلیحضرت از زحمات بار سنگین سلطنت خود را معاف فرمایند. طبق همین ضرورت امروز که ۲۷ جمادی‌الثانی ۱۳۲۷ هجری قمری است در سفارت محترمه دولت بهیه روس پناهنده شده، بالطبع شخص همایونی خود را از این زحمت فارغ فرمودند. علی‌هذا مجلس عالی فوق‌العاده امروز ۲۷ جمادی‌الثانی ۱۳۲۷، در بهارستان تشکیل یافته، اعلیحضرت قوی شوکت اقدس، سلطان احمد شاه خلدالله ملکه و سلطانه را به شاهنشاهی ایران پذیرفته و تا تشکیل پارلمان موقتا حضرت مستطاب اشرف عالی آقای عضدالملک دامت شوکته را به سمت نیابت سلطنت اختیار کرد.» به این ترتیب نخستین کابینه توسط فاتحان تهران پس از استبداد صغیر تشکیل شد. شوهران 2 خواهر محمدعلی شاه مخلوع به نام‌های فرمانفرما و صنیع‌الدوله 2 تن از وزیران کابینه شدند. به گفته محیط طباطبایی، فتح تهران تنها ماحصل تلاش 2 نیروی گیلک و بختیاری نبود بلکه شهدای مبارزه علیه استبداد محمدعلی شاه در تبریز و دیگر نقاط کشور نیز در پیروزی مشروطه خواهان و فتح تهران سهیم بودند. او البته به یادگارهای تاریخی آن دوره در تهران کنونی اشاره می‌کند و می‌گوید: نیروهای بختیاری و گیلک از دروازه یوسف‌آباد به تهران وارد شدند و پس از چند درگیری در خیابان جمهوری امروز به میدان بهارستان رسیدند و سپهدار تنکابنی در این میدان شمشیر خود را به سردار اسعد بختیاری داد و تهران فتح شد.
