استفاده از ظرفیت‌های داخلی بیمه اتکایی
از 3 هزار میلیارد دلار ریسک نهفته در ایران تنها 30 درصد پوشش بیمه‌ای دارد
گروه بانک‌وبیمه| احسان شمشیری|
بیمه‌های ایرانی در حال آماده شدن با شرایط جدید فضای کسب و کار هستند تا شرکت‌ها و قراردادهای بیمه اتکایی خود را تقویت کنند و در صورت قطع روابط مالی و بیمه‌یی ایران و اروپا، بتوانند با اتکا به ظرفیت‌های داخلی، پوشش بیمه اتکایی مورد نیاز را ایجاد کنند.
اگرچه در سال‌های اخیر بیمه‌های اتکایی خارجی و اروپایی در ایران فعال بودند اما بیمه مرکزی و چند شرکت بیمه اتکایی دولتی و خصوصی نیز حضور داشته‌اند که در صورت تقویت سرمایه و حق بیمه‌های آنها، می‌توان انتظار داشت که به‌تدریج وابستگی به بیمه‌های اتکایی خارجی کاهش یافته و بخشی از نیاز بیمه اتکایی در داخل تامین شود تا در شرایط تحریم بتوان از پوشش اتکایی داخلی استفاده کرد و حتی نقش بیمه اتکایی در کشورهای منطقه را نیز به‌تدریج به‌عهده بگیرند.
به گزارش «تعادل»، قبل از برجام تحولات مهمی در صنعت بیمه ایران اتفاق افتاد. بهطوریکه نسبت واگذاری اتکایی به خارج ایران به‌شدت کاهش یافت و به کمتر از یک درصد رسید. اما بعد از برجام این روند متوقف و معکوس شد و روند واگذاری اتکایی به خارج در حال بهبود بود. بهطوریکه مشارکت بیمه‌گر اتکایی بزرگ اروپایی اسکور در قرارداد مازاد خسارت بازار بیمه ایران قطعی شد و انتظار می‌رفت که رشد چشمگیری داشته باشد و حال باید منتظر بود که آیا تحت مذاکرات و حمایت‌های طرف اروپایی این شرکت‌ها در داخل ایران باقی می‌مانند یا مانند دور قبلی تحریم‌ها در سال‌های 93- 1390 ایران را ترک می‌کنند.
برخی فعالان بازار بیمه معتقدند که شرکت‌های بیمه اتکایی متناسب با قرارداد خود تا سررسید مدت قرارداد در ایران باقی خواهند ماند و به تعهدات خود پایبند هستند اما به‌نظر می‌رسد که احتمالا تحت تاثیر تحریم‌ها به‌تدریج تعدادی از این شرکت‌ها ایران را ترک کنند.
در تحولی دیگر حدود ۷۰ درصد نفتکش‌های ایران و بیش از ۴۵ درصد کشتی‌های ایرانی توانسته‌اند از کلوب بین‌المللی IG پوشش بیمه‌یی بگیرند. همچنین کشتی‌های بیمه‌شده توسط موسسات P&I ایران اینک می‌توانند در بنادر کشورهای اروپایی تردد کنند.
انتقال دانش بیمه‌های اتکایی خارجی به ایران
احمدرضا ضرابیه از کارشناسان صنعت بیمه به خبرنگار ما گفت: در صورت افزایش تحریم‌ها و قطع روابط بانکی و بیمه‌یی تصور ما این است که همکاری با بیمه گران اتکایی بسیار محدود خواهد شد هرچند هنوز همکاری ما با این شرکت‌ها ادامه دارد و هنوز قطع ارتباطی به‌طور رسمی اعلام نشده است. صنعت بیمه ایران در دوران تحریم، زیرساخت‌هایی را برای مقابله با تحریم ایجاد کرد و این زیرساخت‌ها از جمله صندوق تضمین بار دیگر احیا خواهد شد و می‌تواند حامی شرکت‌های بیمه‌یی در ایران باشد. وی با اشاره به احتمال قطع همکاری با شرکت‌های اتکایی اروپا گفت: در صورت قطع روابط با اروپایی‌ها از ظرفیت‌های داخلی استفاده خواهیم کرد.
ضرابیه درباره مزایای همکاری با بیمه‌های خارجی اظهار داشت: بیمه سامان در جریان همکاری با مونیخ‌ری توانست دانش فنی روز دنیا را وارد کرده و به کار بگیرد. همچنین افرادی را برای آموزش به کشور آلمان فرستادیم و در جریان این همکاری ما توانستیم از فرآیندهای پیشرفته ارزیابی ریسک زندگی بهره بگیریم.
وی همچنین در خصوص تحریم‌های جدید و احتمال به وجود آمدن مسائل و مشکلات برای شرکت‌ها گفت: پیش‌بینی می‌کنیم در شرایط فعلی محدودیت‌هایی برای شرکت‌های ایرانی ایجاد شود و ما این مساله را با استفاده از ظرفیت‌های شرکت بیمه سامان و بیمه مرکزی در قالب بیمه‌اتکایی حل می‌کنیم. کما اینکه سابقا هم این کار را می‌کردیم.
ضرابیه افزود: پیش‌بینی می‌کنم بازار بیمه کشور ظرف چهارسال آینده به‌صورت متوسط حداقل رشد سالانه ۲۰ درصدی را تجربه کند و به همین علت برنامه‌ریزی خود را چنین بنا کرده‌ایم که برای افزایش سهم شرکتمان از بازار بیمه در هر رشته بیمه رشدی متناسب با اهداف و بیشتر از رشد بازار داشته باشیم.
خدمات بیمه‌ای دیجیتالی می‌شود
در حال حاضر برای دریافت خدمات مختلف بیمه از بیمه درمان گرفته تا بیمه آتش‌سوزی و خودرو و... حجم گسترده‌یی از قراردادهای سنتی، استفاده از کاغذ، دفترچه و ماشین‌آلات و... هزینه‌های اداری زیادی به صنعت بیمه و مردم تحمیل می‌کند و مردم برای دریافت دفترچه و بیمه‌نامه و... باید ساعت‌ها وقت تلف کنند یا مراجعات مختلف به بیمارستان و شرکت بیمه و سازمان و... دارند تا دفترچه و بیمه‌نامه و ارائه خدمات بگیرند. در حالی که با دیجیتالی شدن صنعت بیمه، بسیاری از مراجعات، سابقه و پرونده‌های بیمه و قرارداد و سوابق و... به‌صورت دیجیتالی و با شماره بیمه‌نامه و کد ملی و کارت بیمه شده می‌تواند در دسترس خدمات‌دهندگان و بیمه شده قرار گیرد.
ضرابیه کارشناس بیمه در این زمینه تصریح کرد: بیشتر فرایندهای بیمه‌یی در آینده به ویژه در رشته‌های زندگی و موبایل دیجیتالی خواهد شد و رشته‌هایی که تراکنش مالی کمتری دارند مانند هواپیما و کشتی، به روال کنونی باقی خواهند ماند. وی با بیان اینکه بیمه‌های زندگی برای هر خانواده‌یی ضروری است، خاطرنشان کرد: امکان تبدیل سرمایه بیمه‌نامه به مستمری وجود دارد. همچنین فین تک‌ها و اینشورنس تک‌ها امکان فعالیت در صنعت بیمه را دارند، در حوزه خسارت می‌توان با برنامه‌ریزی به سمت دیجیتالی شدن رفت و همکاری با مراکز درمانی، بانک‌ها، شرکت‌های پرداخت و بازار سرمایه دیجیتالی شود تا به رفاه مشتری و رضایت مردم و همچنین ساده کردن روش‌ها، کاهش ترافیک، هزینه‌های اداری و... کمک کند.
وی در ادامه اذعان داشت: در حوزه ارزیابی خسارت تا جای ممکن از خدمات ارزیابان مستقل خسارت به‌صورت برون‌سپاری شده استفاده می‌کنیم تا علاوه بر ایجاد تعاملی منصفانه و تعادلی بی‌طرفانه در ارزیابی خسارات در راستای منافع بیمه‌گذاران بتوانیم با تمرکز بر فعالیت اصلی مان که همان مدیریت ریسک است، کیفیت خدمات مان در خسارت را نیز افزایش دهیم. در حوزه فناوری اطلاعات و سرمایه‌گذاری نیز از خدمات متخصصین بصورت برون سپاری شده بهره می‌بریم.
وی با اشاره به اینکه تلاش می‌شود همه اقشار جامعه بتوانند از خدمات ما بهره ببرند گفت: برنامه راهبردی سامان روی ارائه خدمات به خانواده‌ها تمرکز دارد. بیمه‌های زندگی، اتومبیل، درمان خانواده، منازل مسکونی و تلفن همراه در واقع روش‌هایی هستند که با ارائه آنها تلاش می‌کنیم ریسک خانواده‌های ایرانی را کاهش دهیم. تحقیقات بسیاری انجام داده‌ایم که چگونه بتوانیم بهترین پوشش بیمه‌یی را به خانواده‌های ایرانی ارائه کنیم.
وی در خصوص تحول دیجیتال صنعت بیمه کشور تاکید کرد: ما اعتقاد داریم دیجیتال شدن بخش یا بخش‌هایی از چرخه ارزش صنعت بیمه کشور اجتناب ناپذیر است. از طرفی نهاد ناظر این صنعت یعنی بیمه مرکزی طلایه‌دار توسعه دیجیتال است از جمله سیستم سنهاب (سامانه نظارت و هدایت الکترونیک صنعت بیمه)، انجام تعاملات اتکایی به شرکت‌های بیمه مبتنی بر بستر دیجیتال و همچنین کد یکتا از فعالیت‌های موثر بیمه مرکزی است.
وی با اشاره به اینکه حضور استارت‌آپ‌ها در صنعت بیمه در کشور ما مقوله‌یی جدید نیست بیان کرد: صنعت بیمه می‌بایست با آغوش باز از هرگونه ورود نخبگان و کارآفرینان به این صنعت استقبال کند، چرا که در سال‌های آتی رقابت میان صنایع مختلف برای جذب نخبگان و کارآفرینان بیشتر خواهد بود. شرکت‌های بیمه ایرانی نیز می‌بایست مانند شتاب‌دهنده‌ها به نمایندگان و کارگزاران صنعت بیمه خدمات ارائه کنند تا آنها هم رشد و توسعه یابند.
۳ هزار میلیارد دلار ریسک نهفته در ایران
صنعت بیمه ایران ظرفیت‌های بکر و استفاده نشده فراوانی دارد که بستر بسیار مناسب و پربازدهی برای سرمایه‌گذاری فعالان اقتصادی خارجی است. موجودی سرمایه در ایران بیش از ۱۴۰۰ میلیارد دلار و ریسک نهفته در این سرمایه، بالای ۳۰۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است. به عبارت دیگر تقاضای بالفعل و بالقوه برای پوشش ریسک در اقتصاد ایران بالای ۳۰۰۰ میلیارد دلار است که در حال حاضر تنها کمتر از ۳۰ درصد این ریسک تحت پوشش بیمه قرار دارد. از حدود ۲۵میلیون خودرو، فقط ۳ میلیون و ۱۴۰ هزار دستگاه آنها یعنی ۱۳ درصد پوشش بیمه بدنه دارند. نزدیک ۸۰ میلیون ایرانی، فقط ۱۴ میلیون و ۲۰۰هزار نفر یعنی ۱۸ درصد، بیمه عمر دارند. همچنین تعداد بیمه شده‌های درمان تکمیلی ۱۲میلیون و ۴۰۰ هزار نفر است یعنی فقط ۱۶ درصد مردم از این نوع بیمه برخوردارند.
با توجه به رشد ضریب نفوذ طی ۲۰ سال گذشته باید توجه داشت که ضریب نفوذ بیمه یا نسبت حق بیمه تولیدی صنعت بیمه ایران به تولید ناخالص داخلی در ایران، همواره در حال رشد بوده است. در این ۲۰ سال، صنعت بیمه ایران 4.5 برابر کل اقتصاد کشور رشد داشته است که همه نشانه روشن پتانسیل بالا و کم‌نظیر صنعت بیمه ایران برای توسعه سرمایه‌گذاری است.
صنعت بیمه ایران با دو محدودیت مهم مواجه است. یکی محدودیت منابع مالی و دیگری محدودیت‌های فنی به خصوص در امر ارزیابی ریسک و مدیریت ریسک بعد از قبول ریسک است. در کنار این دو مولفه کلیدی، مسائلی چون عدم توسعه فرهنگ بیمه و گستره وسیع حضور دولت در اقتصاد را هم می‌توان در این زمینه موثر دانست.
تعامل با بیمه‌های خارجی
کارشناسان معتقدند، نهاد ناظر بیمه در ایران باید به شرکت‌های بیمه برای تعامل با بیمه‌های خارجی کمک کند، هر چند در دوره مدیریت قبلی بیمه مرکزی برای کمک به تعامل و ارتباط بیمه‌های ایرانی با بیمه‌های خارجی تلاش‌هایی صورت گرفت و البته وظیفه اصلی بیمه مرکزی نقش نظارتی و حمایت از حقوق بیمه‌شدگان است و اگر شرکت‌های بیمه استانداردهای نظارتی بیمه مرکزی را در تعاملات خود با بیمه‌های خارجی مدنظر قرار بدهند و این ارتباطات متضمن منافع هر دو طرف باشد هیچ مانعی برای توسعه روابط وجود نخواهند داشت و بیمه مرکزی این تعاملات را تشویق کرده و به آن کمک خواهد کرد.
این در حالی است که در صنعت بیمه ایران حداقل در نیم قرن اخیر در حوزه بیمه‌های زندگی واگذاری به خارج نداشته‌ایم. اما بعد از برجام برای تشویق همکاری‌های بین‌المللی شرکت‌های بیمه ایرانی و انتقال دانش فنی و توسعه نیروی انسانی، بیمه مرکزی برای نخستین‌بار به یکی از شرکت‌های بیمه اجازه داد تا با یکی از شرکت‌های بیمه اتکایی بزرگ دنیا قرارداد واگذاری اتکایی در زمینه بیمه‌های عمر منعقد کند. این نشانه عزم جدی بیمه مرکزی برای ارتقای ارتباطات بین‌المللی صنعت بیمه ایران است.
