عقب‌گرد ترامپ
گروه ایران|
زمانی که ترامپ از گفت‌وگو بدون هیچ پیش شرط با ایران سخن گفت، بسیاری از ناظران سیاسی از این رفتار او تعجب نکردند؛ چراکه پیش‌تر چنین تصمیماتی را از رییس‌جمهور امریکا دیده بودند. حال پس از پیشنهاد ترامپ برای دیدار با رییس‌جمهور ایران، برخی رسانه‌ها از احتمال دیدار دو رییس‌جمهور در حاشیه نشست عمومی سازمان ملل در نیویورک خبر می‌دهند. خبری که برخی آن را عقب‌نشینی آشکار از سوی ترامپی می‌دانند که پیش‌تر موضع‌گیری‌های تندی علیه مقامات جمهوری اسلامی داشت. خبر دیدار احتمالی روسای جمهور امریکا و ایران را یک روزنامه اسراییلی به نقل از منابع خبری در سازمان ملل داده است. روزنامه اورشلیم پست، به نقل از یک منبع دیپلماتیک ارشد در مقر سازمان ملل در نیویورک نوشته که حسن روحانی و دونالد ترامپ روسای جمهور ایران و امریکا ممکن است در حاشیه نشست ماه آینده مجمع عمومی سازمان ملل با یکدیگر دیدار کنند. به نوشته این روزنامه، رییس‌جمهور امریکا در روزهای گذشته برای دیدار با سران ایران بدون پیش شرط اعلام آمادگی کرده است اما مقامات ایرانی به آن پاسخ منفی داده‌اند. هر چند دیپلمات‌های غربی در نیویورک بر این باورند که رایزنی‌های محرمانه میان دو کشور، حصول توافق برای برگزاری نشست در نیویورک را ممکن می‌کند.
آنچه روزنامه اسراییلی از رایزنی‌های محرمانه گفته، به خبرهایی باز می‌گردد که بر اساس آن، عمان بار دیگر در نقش میانجی میان تهران و واشنگتن عمل کرده است. تیرماه بود که محمد جواد ظریف در سفری پیش بینی نشده به عمان رفت و با یوسف بن علوی همتای عمانی خود دیدار کرد. تعدادی از رسانه‌ها مدعی شدند یوسف بن علوی حامل پیامی از سوی امریکا برای مقامات ایرانی بوده است. از سوی دیگر، وزیر امور خارجه عمان چند هفته بعد به امریکا سفر و با مقامات این کشور دیدار کرد که بر اساس خبرها، رد و بدل کردن پیام تهران و واشنگتن بخشی از دستور کار یوسف بن علوی بوده است.
7 شرط ایران برای مذاکره
روزنامه الجریده کویت مدعی شده پیشنهاد ترامپ به ایران برای مذاکره بدون هیچ پیش شرط اتفاقی نبوده و دلیلش رد و بدل شدن پیام‌هایی از دو سو بوده است. این روزنامه ادعا کرد که ایران به 7 شرط پذیرفته که با امریکا مذاکره کند. 7 شرطی که پیش بینی می‌شد آن قدر سخت باشند که دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده امریکا آنها را نپذیرد؛ اما واکنش ایالات متحده به این شروط خلاف انتظار ایرانی‌ها بوده است. به ادعای روزنامه کویتی «بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای و اجرای تمامی تعهداتش»، «توقف تهدیدات نظامی امریکا علیه ایران»، «ارایه تضمین در جهت عدم تلاش امریکا برای براندازی نظام»، «پایان دادن به اختلاف افکنی میان ایران با کشورهای عربی توسط امریکا»، «پایان دادن به تحریم‌های جدید اقتصادی» «توقف فشارهای اقتصادی» و «توقف فشار به شرکت‌های اروپایی برای بازگشت آنان به ایران» 7 شرطی است که ایران برای مذاکره اعلام کرده. در مقابل ایران با ایالات متحده برای حل دو بحران یمن و سوریه همکاری خواهد کرد و با امریکایی‌ها در عراق و افغانستان هماهنگی خواهد داشت. به ادعای این منابع، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران قبل از آغاز تور اروپایی روحانی در ابتدای ماه ژوئن گذشته شروط ایران را در نامه‌ای به اطلاع عمانی‌ها رساند و یوسف بن علوی، وزیر امور خارجه عمان در سفر اخیر خود به واشنگتن این نامه را به امریکایی‌ها داد. این منابع در ادامه مدعی می‌شوند بر خلاف انتظار ایرانی‌ها، واشنگتن به نامه پاسخ مثبت داد، و علنا دو شرط اصلی را پذیرفت، به موجب آن جیمز متیس، وزیر دفاع امریکا تاکید کرد که ایالات متحده برنامه‌ای برای حمله نظامی به ایران ندارد و برای براندازی نظام حاکم بر ایران نیز تلاش نمی‌کند. هفته گذشته برخی رسانه‌ها از سفر یوسف بن علوی برای انتقال پیام امریکا به مقامات ایرانی خبر دادند که این خبر از سوی سخنگوی وزارت خارجه تکذیب شد. حال روزنامه الجریده مدعی است که بن علوی قصد داشته بعد از سفر به واشنگتن مستقیما به تهران بیاید تا پاسخ امریکایی‌ها را به طرف‌های ایرانی بدهد اما از او خواسته شده صبر کند تا ظریف از سفر خارجی‌اش بازگردد. اشاره به سفر خارجی ظریف، سفر او به سنگاپور و حضور در نشست آ سه آن است. در عین حال خبرهایی هم از احتمال دیدار ظریف با پمپئو وزیر امور خارجه امریکا در حاشیه نشست آ سه آن شنیده شد که دست آخر ظریف آن را رد کرد.
ابهام در تهران
با همه این‌ها، به نظر تهران هنوز به جمع‌بندی نهایی نرسیده است. این را می‌شود از ابهام در اظهارات مقامات ایرانی درباره نیت ترامپ از طرح موضوع گفت‌وگو بدون پیش شرط فهمید. آیا ترامپ به دنبال حل مناقشه است یا یک نمایش تبلیغاتی؟ مانند آنچه در دیدار او با کیم جونگ اون رهبر کره شمالی رقم خورد. نشریه امریکایی آتلانتیک در تحلیلی به همین موضوع پرداخته است. تحلیلگر این نشریه، رییس‌جمهور امریکا را عاشق زرق و برق دیدار با سران می‌داند؛ اما معتقد است اگر ترامپ به دنبال گفت‌وگو با ایران است، برای اصلاح خسارتی که او موجب آن شده، باید گام‌هایی بردارد. از سوی دیگر، ترامپ هرگز نگفته است که در ازای امتیاز‌هایی که ایران ممکن است بدهد، او چه چیزی در ازای این امتیازات خواهد داد. این تحلیل آتلانتیک را یکی از مقامات پیشین وزارت خارجه ایران و مشاور کنونی رییس مجلس به شکلی دیگر مطرح می‌کند؛ آنجا که حسین امیرعبداللهیان در صفحه توییتر خود می‌نویسد: «مذاکره با امریکا هرگز تابو نبوده، ده‌ها ملاقات وزرای خارجه دو کشور در برجام و سه دور مذاکره در بغداد که من هم در آن حضور داشتم از آن جمله است. مشکل، مذاکره نیست بلکه رفتار قلدرمآبانه، جنایات بزرگ و بدعهدی‌های مکرر امریکا است. موقع‌شناسی و اقتدار دو رکن هر مذاکره دیپلماتیک است.»
