شهری با بیشترین بادگیر در ایران

یزد را به نام «شهر بادگیرها» هم می‌‌شناسند چرا که تحقیقات نشان داده است که یزد بیشترین تعداد بادگیرهای ایران را دارد بطوری که در گذشته بر بالای هر خانه‌‌‌ای، بادگیری وجود داشت و در واقع دلیل نامگذاری یزد به عنوان شهر بادگیرها هم همین موضوع است.

مزیت و کارایی مهم و بزرگ این بادگیرها این بود که می‌‌توانستند گرمای سوزان یزد را به هوای خنک و مطبوعی تبدیل کنند و در واقع از این بادگیرها به مانند تهویه‌های قوی برای بناها استفاده می‌‌شده است. فلسفه ایجاد بادگیرها که نماد معماری و خلاقیت ایرانی هستند، قابل تحمل کردن هوای گرم و سوزان تابستان مناطق کویری مانند یزد بوده است. البته بیشترین استفاده از بادگیرها در شهرهایی مثل یزد و کرمان بوده ولی بعد از دیدن کارایی آن، شهرهای دیگر ایران هم که آب و هوای شبیه این شهرها داشتند مانند سیرجان، بندر عباس، قشم و چابهار نیز از این سازه برای خنک کردن ساختمان ‎‌های خود استفاده کردند.

نکته جالبی که در مورد بادگیرهای یزد وجود دارد این است که این بادگیرها در زمان‌های گذشته بدون هیچ ابزار خاص و پیشرفت‌های و کاملا با دست ساخته می‌‌‌شدند، با این وجود بعد از تحقیقاتی که روی این شگفتی ‎‌های معماری ایرانی شد مشخص شد که این بادگیرها کاملاً مهندسی ‌ساز هستند و حتی در ساخت همه آنها به عواملی مثل مساحت حیاط، عمق قنات، ارتفاع بادگیر، پشتیا رو به آفتاب بودن و موقعیت جغرافیایی بادگیرها هم دقت می‌شده است.

متاسفانه با پیشرفته شدن زندگی شهری و ورود تکنولوژی و انواع کولرها، کارایی این سازه ‎‎ کمتر مورد توجه قرار گرفته و این روزها تنها در برخی ساختمان‌ها برای زیبایی بنا از آنها استفاده می‌شود ولی با این حال در بافت تاریخی یزد هنوز هم تعداد زیادی از آنها به چشم می‌خورد که با کمک میراث فرهنگی سعی در حفظ این میراث ارزشمند می‌شود.