تصمیمات جدید مجلس و دولت برای مهار نرخ ارز و تورم

محمد رضا پور ابراهیمی رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در یک برنامه تلوزیونی گفت: در جلسه شورای اقتصادی با حضور سران قوا، بانک مرکزی پیشنهاداتی داشت که یکی از آنها این بود که بتواند براساس نظارت مداخله بر اساس چارچوب عملیات کنترلی را انجام دهد، مجلس نیز با این پیشنهادات موافقت کرد و اختیاراتی به بانک مرکزی داده شد، تا بتواند در مورد مطلوب سازی بازار ارز عمل کند؛ تعهدات لازم برای صادرکنندگان کالا برای بازگرداندن ارز به سامانه نیما بر اساس مشوق‌های بانک مرکزی انجام خواهد شد. این مجموعه کارها به کاهش التهاب بازار ارز کمک خواهد کرد که مجلس شورای اسلامی نیز از این روند استقبال کرده است.

کامران ندری کارشناس مسائل اقتصادی دیگر مهمان برنامه بود که گفت: وقتی در کنار سامانه نیما بازار سومی هست که ارز با قیمت بالا خرید و فروش می‌شود، بدیهی است که عرضه کنندگان ارز ترجیح می‌دهند ارز خود را در آن بازار به فروش برسانند و با مکانیزم‌های دستوری شاید بتوان بخشی از ارز صادرکنندگان غیر نفتی را وارد سامانه نیما کرد، اما به دلیل اختلاف زیاد این کار بطور کامل امکان پذیر نیست. اکنون شورای سران قوا این اختیار را به بانک مرکزی داده است که از تمهیداتی برای تشویق صادرکنندگان برای وارد کردن ارز به سامانه ارز نیما به کار گیرد.

این کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه درباره اختیارات جدید بانک مرکزی گفت: تا کنون بیش از حد در مسائل بانک مرکزی مداخله شده است. اختیاراتی که امروز به بانک مرکزی داده شده به صورت ذاتی مربوط به بانک مرکزی است که از بانک مرکزی گرفته شده بود. اینکه گفته شده هرکس می‌تواند ارز وارد کند، نباید جلوگیری می‌شد که امروز برگردانده شود. ما تا به حال بد تدبیر کرده و حال به نقطه‌ای رسیده‌ایم که می‌خواهیم گذشته را جبران کنیم. ندری گفت: تا زمانی که جزئیات کنترل و نظارت بانک مرکزی را ندانیم نمی‌توان درباره نتایج این تصمیم و کنترل بازار پرالتهاب ارز نظر داد. سران قوا باید از دستگاه دیگر مثل سازمان برنامه و بودجه و وزارت صنعت نیز کمک بگیرند و تاکید می‌شود که بانک مرکزی بدون حمایت دستگاه‌ها نمی‌تواند در کنترل بازار موفق عمل کند. در شرایط بحران استقلال بانک مرکزی به تنهایی جوابگو نیست بلکه نیاز به شورایی داریم که کلیه دستگاه‌ها را نیز با بانک مرکزی هماهنگ کند تا بازار به ثبات برسد.

ندری در ادامه گفت: دولت باید دست از کنترل قیمت‌ها بردارد. وقتی قیمت را کنترل می‌کنیم و پایین می‌آوریم کشورهای همسایه کالاهای مورد نیاز کشور را خریداری می‌کنند و قاچاق صورت می‌گیرد و مردم مجبورند کالا را با قیمت بالا خریداری کنند. دولت باید سیاست یارانه‌ای را تغییر دهد، اگر منابع دولت افزایش یابد و تورم بالا رود دولت می‌تواند بر اساس نرخ بالای تورم از منابع کسب کرده میزان دستمزدها را افزایش دهد چراکه در شرایطی که قیمت‌ها بالا می‌رود، ولی دستمزدها بازهم ثابت مانده، بی عدالتی ایجاد می‌شود بنابراین توصیه می‌شود دولت تا جایی که امکان دارد از کنترل قیمت‌ها دست بردارد و از درآمد ایجاد شده برای اصلاح حقوق و دستمزدها استفاده کند تا در اقتصاد تعادل ایجاد شود.

یکی دیگر از مهمانان این برنامه، تیمور رحمانی، کارشناس اقتصادی بود، وی درباره کنترل احتکار گفت: ما تنها کشوری هستیم که هیچ کنترلی در تراکنش مالی افراد و تعاملات مالی بانک‌ها نداریم، بنابراین اگر مقررات مبارزه با پولشویی در سیستم بانکی پیاده شود و بتوانیم سه بازاری را از بین ببریم، بازار مطلوب‌تر خواهد شد.

تیمور رحمانی کارشناس مسائل اقتصادی گفت: برای کنترل تورم نیاز به ابزارهایی است که ما تاکنون نداشتیم و کلیات تصمیمات جدید بانک مرکزی در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا، برای فراهم کردن این ابزار کافی است و امیدوارم به کنترل تورم منجر شود. سامانه نیما به عنوان یکی از ابزار‌های مهار تورم و افزایش نرخ ارز تا کنون به موفقیت چندانی دست نیافته، زیرا ارز حاصل از صادرات بطور کامل به سامانه نیما باز نگشته است. تیمور رحمانی درباره اختیارات بیشتر بانک مرکزی در جلسات اخیر بانک مرکزی گفت: اجازه وارد کردن هر کس به هر مقدار ارز از جمله ابزارهای جدید است. باید ابزار‌های جدید به مردم معرفی شود. البته از تصمیم‌گیری‌های امروز تا اجرایی شدن آن فاصله زیادی وجود دارد. تاثیرگذاری و اجرای قوانین کنترل تورم نیاز به زمان دارد. مشکلات امروز، مشکلات انباشته شده گذشته است علاوه بر این اقدامات و محدودیت‌ها که از بیرون از حیطه تصمیم‌گیری ما تحمیل می‌شود، باید مدیریت شود.

او افزود: افزایش نرخ ارز چرخ تولید را هم مختل خواهد کرد چون توان وارد کردن مواد اولیه مورد نیاز در صورت واردات را نخواهد داشت، با جهش نرخ ارز خیلی از قیمت کالاها افزایش خواهد یافت، بنابراین نرخ قیمت کالاها باید مطابق با نرخ واقعی اقتصاد باشد. سامانه نیما برای تامین ارز بنا شده، برآورد 6 ماهه امسال بر تزریق 18 میلیارد دلار ارز به سامانه نیما بوده است که تا کنون صادرکنندگان، انتظارات سامانه نیما را برآورده نکرده‌اند، علت آن نیز نداشتن ضمانت اجرایی در بازگشت ارز به سامانه نیماست.