گزارش اردوغان از یک قتل برنامه‌ریزی‌شده
گروه جهان|
رجب طیب اردوغان در پارلمان ترکیه با رد روایت عربستان از چگونگی قتل جمال قاشقجی خبرنگار منتقد سعودی، گفت شواهد به دست آمده نشان می‌دهند قتل قاشقجی از چندین روز پیش برنامه‌ریزی شده بوده است. او گفته، خاشقجی قربانی یک جنایت وحشیانه شده است. عربستان مدعی شده بود که خاشقجی در جریان یک درگیری غیرمنتظره در کنسولگری این کشور در استانبول کشته شده است.
به گزارش دویچه‌وله، رییس‌جمهوی ترکیه سه‌شنبه نتایج تحقیقات این کشور درباره قتل خاشقجی را اعلام کرد. اردوغان گفت که خاشقجی قربانی یک جنایت وحشیانه شده و از حکومت عربستان خواست از اول تا آخر ماجرا را توضیح دهد و تمامی عوامل از بالاترین رتبه تا پایین‌ترین آنها را معرفی کند. رییس‌جمهوری ترکیه تاکید کرده عاملان این جنایت باید در کشورش محاکمه شوند. رویترز نوشته، جینا هاسپل رییس سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (سیا)، برای کمک به تحقیقات در خصوص مرگ خاشقچی به ترکیه سفر کرده است.
اردوغان سه‌شنبه در برابر نمایندگان ترکیه گفت: «پیش از ورود خاشقجی به سرکنسولگری مشخص می‌شود که نقشه‌ای برای او کشیده شده و برخی کارکنان از آن محل خارج شده‌اند. دو تیم سعودی با دو هواپیمای خصوصی در دو زمان متفاوت به استانبول آمدند. آنها در یک هتل مستقر شده و بعد از آن هر کدام بطور جداگانه در ساعت‌های متفاوت به کنسولگری عربستان می‌روند. این همان روزی است که خاشقجی از لندن وارد استانبول شده و به همراه نامزدش ساعت 1.50دقیقه بعد از ظهر به کنسولگری می‌روند و بعد از حدود یک ساعت هرگونه ارتباط با او قطع می‌شود. هارد دیسک دوربین‌های مداربسته کنسولگری پیش از ورود خاشقجی به این مکان، توسط گروهی که به استانبول آمده بودند، خارج شده بود. پس از این مساله تیم تحقیقات ترکیه وارد پرونده شده و مشخص شد که خاشقجی پس از ورود به کنسولگری از آن محل دیپلماتیک خارج نشده است. در تحقیقات انجام شده مشخص شد که یک تیم ۱۵ نفره از ماموران اطلاعاتی، پزشکی قانونی و افراد دیگر با استفاده از هواپیمای خصوصی و پرواز عادی وارد ترکیه شده‌اند و بعد از آن نیز فردی شبیه به جمال خاشقجی وارد کنسولگری عربستان در استانبول شد. تیم سعودی از چند روز پیش از کشته‌شدن خاشقجی برای این سناریو طرح‌ریزی کرده بود. اما عربستان تا روز چهارم اکتبر با بازرسان ترکیه همکاری نمی‌کرد و جنایت قتل خاشقجی در داخل کنسولگری را انکار می‌کرد. عربستان همچنین اجازه تفتیش کنسولگری و محل اقامت کنسول عربستان را نمی‌داد. سرکنسول عربستان سعودی ابتدا اجازه ورود به هیات ترکیه را نداد. من برخورد وی را به اطلاع پادشاه عربستان سعودی رساندم. بدین‌ترتیب سرکنسول برکنار شد و به کشورش بازگشت. پس از اعلام خبر قتل خاشقجی در کنسولگری توسط عربستان سعودی، دوباره با پادشاه این کشور گفت‌وگو کردم. ریاض نیز اعلام کرد ۱۸ تن از جمله سه کارمند کنسولگری بازداشت شده‌اند. براساس مدارک به دست آمده، خاشقجی قربانی یک جنایت وحشیانه شده است. درست است که جنایت در کنسولگری عربستان رخ داده که بر اساس قوانین بین‌الملل این مقر دیپلماتیک بخشی از خاک عربستان محسوب می‌شود، اما فراموش نکنید که کنسولگری در خاک ترکیه قرار دارد و قوانین بین‌المللی اجازه نمی‌دهد که چنین جنایت وحشیانه‌ای در یک مکان دیپلماتیک انجام شود و تحت مصونیت سیاسی قرار گیرد. علاوه بر این خاشقجی یک روزنامه‌نگار و یک چهره مشهور جهانی است که خبر قتل او در جهان دنبال می‌شود و ترکیه هم این قضیه را از بعد انسانی و وجدانی هم پیگیری می‌کند.»
اردوغان در بخش دیگری از سخنرانی خود گفت: «عربستان با پذیرش مسوولیت این قتل گام مهمی برداشت. انتظار داریم عوامل این جنایت شناسایی و محاکمه شوند. شواهدی دال بر اقدامی برنامه‌ریزی شده در این زمینه داریم. ما منتظر هستیم که عربستان از اول تا آخر ماجرا را توضیح دهد و تمامی عوامل از بالاترین رتبه تا پایین‌ترین آنها را معرفی کند. این جنایت یک اقدام بدون برنامه‌ریزی نبوده و مشخص است که برای آن هماهنگی و برنامه وجود داشته است. ۱۵ نفری که خاشقجی را به قتل رسانده‌اند دستور را از چه کسی گرفته بودند؟ لازم است که این موضوع آشکار شود. در روز حادثه آن ۱۵ نفر به دستور چه کسی به ترکیه آمدند و چرا ابتدا اجازه تفتیش کنسولگری داده نشد؟ چرا اظهارات متناقض ارایه شد؟ اگر کسی کشته شده، جسدش کجاست؟ اگر جسد وی به یک همدست ترک داده شده - آنطور که مسوولان عربستان سعودی اعلام کردند- این فرد کیست؟ تا زمانی که به این سئوالات پاسخ داده نشود، این پرونده مختومه نخواهد شد. اطلاعات نشان می‌دهد که این قتل از قبل برنامه‌ریزی شده است. وجدان انسانیت تنها پس از محاکمه عاملان این حادثه آرام خواهد شد. به خادم الحرمین الشریفین می‌گوییم که حادثه در استانبول رخ داده و ۱۸ تن بازداشت شده‌اند. آنها باید در اینجا محاکمه شوند. این پیشنهاد من به آنهاست و تصمیم‌گیری بر عهده خودشان خواهد بود.» خاشقجی، ۵۹ ساله سردبیر پیشین روزنامه دولتی الوطن در عربستان و مشاور شاهزاده ترکی الفیصل سفیر سابق سعودی در واشنگتن بود که پس از تعیین محمد بن‌سلمان به ولیعهدی، خاک کشورش را ترک کرد.
نشریه گاردین با اشاره به سخنرانی اردوغان در پارلمان ترکیه نوشته: عملکرد اردوغان در این پرونده باعث شده که عربستانی‌ها به‌ویژه محمد بن‌سلمان درست در جایی قرار بگیرد که او می‌خواهد. بحران خاشقجی فرصتی برای این رهبر کهنه‌کار فراهم کرده تا وضعیت را تغییر دهد. یک عضو ارشد خانواده سلطنتی گفته خالد الفیصل فرماندار مکه، پس از دیدار با اردوغان در حالی بازگشت که خیلی نگران بود. او در بازگشت به پادشاه گفت که ریاض یک بحران پیش‌رو دارد. اردوغان نمی‌خواهد خاندان سلطنتی عربستان را که برای آنها از جمله پادشاهش احترام قائل است، تحت تعقیب قرار دهد. چیزی که او دنبال می‌کند به حاشیه راندن محمد بن‌سلمان یا دست‌کم خنثی کردن اوست. اردوغان می‌خواهد یکی از مخالفانش را در ائتلاف سه‌گانه مخالف با خود (عربستان، امارات و مصر) خنثی کند.
اردوغان درست روزی روایت عربستان از مرگ خاشقجی را رد کرد که نشست اقتصادی عربستان موسوم به «داووس در صحرا» در ریاض آغاز شد. کنفرانسی که قرار بود با شرکت ۱۵۰ سخنران برجسته از ۱۴۰ شرکت بین‌المللی برگزار شود اما شمار زیادی از سخنران‌ها و میهمان سرشناس، آن را تحریم کردند. گفته شده، بیش از ۴۰ نفر از شرکت‌کنندگان در میانه اتهامات مطرح علیه دولت عربستان در رابطه با قتل خاشقجی از حضور در این کنفرانس صرف‌نظر کرده‌اند. وزیر خزانه‌داری امریکا اما از جمله کسانی است که با وجود فشارهای گسترده بین‌المللی اعلام کرده با هدف حمایت از ریاض در این نشست شرکت خواهد کرد. هدف اصلی عربستان جذب سرمایه‌های کلان و دانش تکنولوژیک برای پی‌ریزی یک اقتصاد مستقل از درآمد نفت است. این در حالی است که یاهو فایننس گزارش داده پس از بحران اخیر سرمایه‌گذاران سرتاسر جهان 1.1 میلیارد دلار از سرمایه‌های خود را از عربستان خارج کرده‌اند.
