کتاب درسی نباید تنها منبع یادگیری باشد

معاون آموزش ابتدایی می‌گوید اهداف دوره ابتدایی بر این نکته تاکید دارد که این تفکر که کتاب‌های درسی به عنوان تنها منبع یادگیری هستند باید از دور خارج و به دیگر مواد یادگیری توجه شود. رضوان حکیم‌زاده درباره مهم‌ترین رویکردها و برنامه‌های این معاونت در سال تحصیلی جدید گفت: در معاونت ابتدایی چند رویکرد اساسی مد نظر است که یکی از آنها احترام گذاشتن به معلم و ارتقاء سطح توانمندی‌های اوست. ما در این راستا طرح «کارآمد» را در سال گذشته در سه استان (خراسان شمالی- اصفهان- آذربایجان شرقی) کلید زدیم تا معلم‌ها به جای آموزش ضمن خدمتی که می‌دیدند و عملا کارایی لازم را نداشت، خودشان اعلام کنند به چه برنامه‌های آموزشی نیاز دارند و برای این برنامه هم روش‌های نوینی برای آموزش پیش بینی کردیم و حتی ارزشیابی‌ها نیز در این طرح سنتی نیست.  او با بیان اینکه در سال تحصیلی جدید این طرح در ۸ استان کشور اجرا می‌شود و هماهنگی‌ها صورت گرفته است تا مرکز نیروی انسانی گواهی لازم را در این باره صادر کنند، بیان کرد: این مرکز تا کنون با این طرح همکاری داشته‌اند اما نه به آن اندازه‌ای که تعهد کرده بودند. هماهنگی‌های اداری برای اجرای طرح‌های جدید زمان می‌برد.

  امسال نیز پیک نوروزی نخواهیم داشت

حکیم‌زاده با بیان اینکه رویکرد اساسی دیگر این معاونت این است که تربیت در دوران کودکی، مناسب دوران کودکی و همراه با بازی و فعالیت‌های هنری باشد، اظهار کرد: جایگزینی تکالیف روتین پیک نوروزی و مشق شب را با تکالیف مهارت محور جایگزین کردیم چرا که معتقد هستیم رونویسی صرف کتاب‌های درسی یادگیری نیست و حتی مشکل ایجاد می‌کند. امسال نیز بنا داریم تکلیف نوروزی را با طرح قصه و داستان نویسی جایگزین کنیم. او در پاسخ به این پرسش که عملا با این بند از مصوبه جایگزینی تکالیف مهارت محور به جای مشق شب در مدارسی که ۲۶ دانش‌آموز و کمتر از آن در هر کلاس محصل داشته باشند، بسیاری از مدارس دولتی با میانگین ۴۰ دانش‌آموز در کلاس درس از این طرح کنار گذاشته می‌شوند، گفت: بسیاری از مدارس ما تراکم پایین دارند خصوصا در روستاها و شهرهای کوچک. اما در هر حال می‌پذیریم که تراکم بالا در کلاس‌های درس یک مانع اساسی برای طرح‌های ماست و امیدواریم مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش که نباید کلاسی بیش از ۲۶ دانش‌آموز داشته باشد توسط اداره امور استخدامی کشور مورد توجه قرار بگیرد و مبنای تامین نیروی انسانی واقعی در آموزش و پرورش شود. معاون آموزش ابتدایی با بیان اینکه در مدل ارزشیابی توصیفی که امروزه در مقطع ابتدایی اجرا می‌شود، در فرآیند یادگیری این معلم است که مسوول یادگیری دانش‌آموزان است و نه خانواده، ادامه داد: معلمانی که بتوانند با ابتکار عمل در همان کلاس‌های پر جمعیت بر تکالیف درسی دانش‌آموزان نظارت کنند، می‌توانند در این طرح مشارکت را بالا ببرند. ترجیح ما این است که حداقل تا سال سوم ابتدایی هیچ دانش‌آموزی تکلیفی را به خانه نبرد.

او که مسوول تنظیم اهداف تحصیلی دوره ابتدایی نیز هست، درباره اینکه آیا این اهداف تغییراتی در کتاب‌های درسی ابتدایی ایجاد می‌کند یا خیر نیز به مهر گفت: اگر بخواهیم تخصصی به این موضوع نگاه کنیم باید بگویم که ما یک سند تحول بنیادین داریم با زیرنظام‌هایی که باید شکل بگیرد و یکی از این زیر نظام‌ها سند درس ملی را عملیاتی می‌کند. بعد از آن اهداف در دستور کار است و بر اساس اهدافی که تهیه شده است ذکر شده است که مواد و وسایل و منابع یادگیری باید متعدد باشد که یکی از آنها کتاب‌های درسی است.

حکیم‌زاده اضافه کرد: اما به نظر می‌رسد در گذشته به این شکل عمل نشده است و کتاب‌ها تالیف شدند و بعد اهداف نوشته شده است. بر اساس اهداف دوره ابتدایی باید متناسب سازی در کتاب‌های درسی رخ دهد و ما مایل هستیم این تفکر که کتاب درسی به عنوان تنها منبع یادگیری قید می‌شود، از دور خارج شود چرا که در نظام‌های پیش رو در دنیا دیگر کتاب تنها و مهم‌ترین منبع یادگیری نیست. باید نسبت به منابع یادگیری دید وسیعی داشته باشیم. در غیر این صورت این فروکاستن تربیت در ابعاد مختلف را به ارمغان می‌آورد.