تلاش برای یافتن راهکارهای غیربانکی در انتقال پول

تحریم‌ها صرفا موضوع بخش پولی نیست ولی موتور محرکه این بخش موضوع جلوگیری از نقل و انتقال بخش پولی است. در همین رابطه نمایندگان بانک‌های دولتی و خصوصی در نشستی با حضور نمایندگان بخش خصوصی در کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران، از سختی‌های ایجاد شده به‌خاطر تحریم گفتند و اعلام کردند منتظر سیاست‌گذاری‌های بانک مرکزی برای گذار از دوره تحریم هستند. به نظر می‌رسد بانک مرکزی بیشترین توجه را روی مساله تأمین ارز گذاشته است و هنوز راهکار مشخصی برای مقابله با تحریم‌ها در نظر گرفته نشده است.

در همین رابطه مدیران چندین بانک خصوصی و دولتی با حضور در هفدهمین نشست کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران، به بررسی تحریم‌های اخیر دولت ایالات متحده امریکا و آینده فعالیت‌های پولی و بانکی ایران با دنیا پرداختند.

    دستورالعمل بانک مرکزی

برای مقابله با تحریم

در این نشست معاونان امور بین‌الملل بانک‌های دولتی و خصوصی حضور داشتند و آخرین وضعیت فعالیت بانک‌های متبوع خود را همزمان با شروع دور تازه تحریم‌ها تشریح کردند.

به گفته آنان، در دور تازه تحریم‌ها، فشارهای ایالات متحده امریکا بر نظام بانکی و مالی ایران تشدید شده و با توجه به اعمال محدودیت‌ها برای فروش نفت ایران و کاهش منابع پولی در برخی بانک‌های منتخب اروپا، چین، کره‌جنوبی و سایر کشورهای خریدار نفت ایران، نقل و انتقال پول با استفاده از منابع ارزی نفت در خارج از کشور سخت و دچار محدودیت و پیچیدگی می‌شود.

محمدرضا جمشیدی، دبیرکل کانون بانک‌های خصوصی و موسسه‌های اعتباری در این نشست، از برگزاری چندین جلسه میان مدیران عامل بانک‌ها خبر داد و به گفته وی، بانک‌ها منتظر دستورالعمل‌های جدید بانک مرکزی برای مواجهه با تحریم‌ها هستند.

سرپرست شعب ایران بانک تجاری ایران و اروپا نیز جدی‌ترین مشکل فعلی بانک‌های کشور پس از اجرای دوره دوم تحریم‌ها را منابع ورودی پول از خارج از کشور عنوان کرد. به گفته علی مهرپور، با وجود معافیت چند بانک ایرانی در استفاده از سوییفت، جابه‌جایی ارز حاصل از فروش نفت توسط بانک مرکزی دچار مشکلاتی است و بانک‌های طرف همکاری با ایران در حال حاضر استفاده از این منابع را تعلیق یا محدود کرده‌اند.

وی در عین حال خبر داد که بانک تجاری ایران و اروپا طی مذاکراتی با بانک مرکزی آلمان، به این توافق رسیده است که بانک مرکزی آلمان خدمات کلرینگ را که تا پیش از این بانک EIH آلمان انجام می‌داده است را برعهده گیرد.

به گفته مهرپور، منابع ارزی ایران در بانک EIH آلمان به بانک دیگری انتقال یافته است اما همچنان تعهدات پولی متعددی میان بنگاه‌های ایرانی و بانک EIH وجود دارد که با خروج منابع ارزی از این بانک آلمانی، بیم آن می‌رود که این تعهدات به سرانجام نرسد و مشکلاتی را برای بنگاه‌ها ایجاد کند.

    بانک‌های ایرانی زمین گیر می‌شوند

عباس دانشور معاون امور بین‌الملل بانک صنعت و معدن نیز معتقد است که بانک‌های ایرانی دیگر قادر نیستند به مانند گذشته، امور خود را با بانک‌های خارجی پیش ببرند و منتظر هستند تا سیاسیون و دولت برای حل مشکلات ایجاد شده، اقدام فوری کنند. محسن ابوالحسنی از بانک توسعه صادرات نیز با بیان اینکه شاخ و برگ‌های مالی که در سال‌های اخیر برای عبور از تحریم‌های پولی و بانکی وجود داشت، با دور دوم تحریم‌ها، چیده شده است گفت: ورود منابع به بانک‌ها محدود شده و در حال حاضر مکانیزم مشخصی برای نقل و انتقال پول نفت فروش رفته به کشورهای خریدار، تعریف و مشخص نشده است. بانک‌ها نسبت به ماه‌های آتی چشم‌انداز روشنی ندارند و منتظر هستند تا بانک مرکزی در این خصوص اقداماتی انجام دهد.

 مسعود قرائتی معاون امور بین‌الملل بانک گردشگری نیز با بیان اینکه در شرایط کنونی، بانک‌های خارجی ادامه همکاری با بانک‌های ایرانی را سخت کرده‌اند، گفت: نقل و انتقال پول از برخی بانک‌های چین و روسیه که قبلا با بانک‌های ایرانی همکاری داشتند، متوقف شده است.

در شرایط جدید باید راهکارهای دیگری غیر از روش‌های مرسوم بین بانکی برای ادامه فعالیت‌های مالی با خارج از ایران پیدا کرد.

    ورود مواد اولیه، سرمایه‌گذاری خارجی شناخته شود

ناصر مهین جعفرآبادی معاون امور بین‌الملل بانک آینده نیز گفت: امریکایی‌ها در طول دوره قبل فشارهای تحریم، به خوبی به روش‌های دور زدن تحریم‌ها آگاه شده‌اند. بانک آینده که مجوز فعالیت‌های ارزی از بانک مرکزی ایران نداشت و در حال دریافت این مجوز بود، در فهرست جدید تحریم‌های بانکی ایالات متحده امریکا قرار گرفته است. علیرضا عدالت معاون امور بین‌الملل بانک خاورمیانه نیز ضمن تایید سخنان سایر همتایان خود در بانک‌های دیگر، مبنی بر تشدید فشارهای تحریم بر بانک‌ها، گفت: بانک‌ها دیگر به مانند گذشته نمی‌توانند نقشی در نقل و انتقالات پولی با خارج از کشور داشته باشند و برای دوره کنونی، بنگاه‌های ایرانی و همتایان خارجی آنها باید روش‌های جدیدی را برای انجام این کار میان یکدیگر تعریف کرده و به کار گیرند. در همین رابطه، سیدحسین سلیمی عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و رییس انجمن سرمایه‌گذاری خارجی در اتاق ایران، این پیشنهاد را مطرح کرد که ورود مواد اولیه واحدهای صنعتی و تولیدی به کشور به عنوان سرمایه‌گذاری خارجی از سوی دولت و دستگاه‌های مربوطه شناخته شود تا از این طریق، بنگاه‌های ایرانی و خارجی بتوانند به همکاری‌ها ادامه دهند.