مشکلات پیش روی صنایع غذایی کشور

بهاره مهاجری 

فعالان بخش خصوصی در نشستی مشترک با نمایندگان دولت به بررسی موانع و مشکلات صنایع غذایی پرداختند. «افزایش قیمت لبنیات»، «احیای واحدهای مرغداری»، «بیمه صنایع تولیدی» و «آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان» از جمله مواردی بود که از سوی فعالان بخش خصوصی در حضور نمایندگان دولت بررسی شد. به گفته فعالان بخش خصوصی، کاهش ورودی شیر کارخانجات لبنی و کمبود پریفورم در بازار، عامل افزایش قیمت شیر از ابتدای سال بوده است. این در حالی است که تعلل در مدیریت زنجیره تولید محصولات لبنی در کشور می‌تواند سبب افزایش بیشتر قیمت این محصولات در آینده شود. احیای واحدهای مرغداری موضوع دیگری بود که زیر ذره بین فعالان بخش خصوصی قرار گرفت. آنها خواستار آن شدند تا نقدینگی مورد نیاز برای احیای واحدهای مرغداری کشور با تسهیلات مناسب و بهره پایین تامین شود. از سوی دیگر، آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان موضوعی بود که نمایندگان دولت و بخش خصوصی کاهش چشمگیر شیوع آن را نسبت به سال گذشته پیش بینی کردند اما فعالان این صنعت همچنان نسبت به امکان شیوع گسترده این بیماری هشدار می‌دهند.

نشست کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران با نمایندگان دولت برگزار شد. در ابتدای این جلسه رییس کمیسیون کشاورزی اتاق تهران در بررسی برخی اخبار مهم حوزه غذای کشور با اشاره به اخبار منتشر شده در ارتباط با افزایش قابل توجه صادرات دانه سویا از امریکا به ایران، علت این جهش صادراتی را کشمش‌های میان چین و امریکا و متوقف شدن واردات دانه سویا امریکا از سوی چین عنوان کرد و گفت: کاهش خرید دانه سویای امریکا از سوی چین قیمت این محصول را در مقایسه با سویای برزیل کاهش داد و سبب رشد بالای صادرات آن به ایران شد که نشان‌دهنده عدم مدیریت خرید از سوی ایران در شرایط اعمال تحریم‌های گسترده علیه اقتصاد کشورمان است. به گزارش پایگاه خبری اتاق تهران، کاوه زرگران همچنین به موضوع افزایش قیمت محصولات لبنی در هفته‌های اخیر اشاره کرد و گفت: متاسفانه تعامل لازم میان صنایع لبنی و دامداران در دوره‌های گذشته شکل نگرفته است بطوری که در سال گذشته صنایع لبنی قیمت مصوب 1440 تومانی سازمان حمایت را نمی‌پذیرفتند و شیر را با قیمت کمتری از دامداران خریداری می‌کردند، امسال اما دامداری‌ها قیمت شیر 1570 تومانی سازمان حمایت را نمی‌پذیرند و شیرخام امروز تا 2400 تومان نیز به کارخانجات فروخته می‌شود. زرگران کاهش ورودی شیر کارخانجات لبنی و کمبود پریفورم در بازار را از دلایل افزایش قیمت یک بطری شیر تا 4500 تومان توصیف کرد. او تعلل در مدیریت زنجیره تولید محصولات لبنی در کشور را سبب افزایش بیشتر قیمت این محصولات در آینده دانست. به گفته کاوه زرگران، با این حال امسال نیز نشانه‌هایی از بازگشت آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان به مزارع پرورش طیور کشور دیده می‌شود و برای جلوگیری از شیوع بیشتر آن باید راهکارهای دفاعی را هر چه سریع‌تر در پیش گرفت.

      افزایش ریسک شیوع آنفلوآنزا

در همین رابطه، دبیر کانون سراسری انجمن صنفی پرورش‌دهندگان مرغ تخم‌گذار به گزارش‌های بین‌المللی مبنی بر بازیابی دوباره ویروس آنفلوآنزای پرندگان در جهان اشاره کرد و گفت: بر اساس این گزارش‌ها، از سال 2015 میلادی به بعد، 68 کشور جهان درگیر این بیماری است. سید فرزاد طلاکش با بیان اینکه نزدیک به 7122 کانون آلوده به ویروس آنفلوآنزای پرندگان در این 68 کشور شناسایی و گزارش شده است، افزود: از جمله کشورهای درگیر با این ویروس، روسیه است که به دلیل مسیر مهاجرت پرندگان از این کشور به ایران، کشور ما نیز همواره در معرض خطر ابتلا به این ویروس بوده است. او با اشاره به اینکه سال گذشته، شیوع ویروس آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در پنج استان آذربایجان شرقی، قزوین، البرز، تهران و قم رخ داد، افزود: بر اثر ابتلای تعداد زیادی از مزارع و واحدهای پرورش مرغ در این پنج استان به این ویروس، در چرخه تولید این بخش وقفه ایجاد شد بطوری که در حال حاضر، در استان‌های تهران، البرز و قم بیش از 40 درصد مرغداری‌ها فعال نیستند.

به گفته دبیر کانون سراسری انجمن صنفی پرورش‌دهندگان مرغ تخم‌گذار، سال گذشته بر اثر ابتلا به ویروس آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، 24.5 میلیون مرغ تخم‌گذار در کشور معدوم شد. طلاکش تولید دان در مرغداری‌ها را از عوامل افزایش ریسک ابتلا به بیماری برشمرد و گفت: دولت باید با جلوگیری از تولید دان در مرغداری‌ها، کارخانجات تولید خوراک طیور را فعال‌تر کرده و ریسک ابتلا به بیماری را کاهش دهد. او همچنین عرضه تخم‌مرغ به شکل فله را نیز از عوامل انتشار آلودگی از مرغداری‌ها اعلام کرد. این آلودگی اگر منتشر شود، قادر است تولید تخم‌مرغ را حتی تا 50 درصد کاهش دهد. مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور سازمان دامپزشکی کشور نیز در این نشست، با بیان اینکه سال گذشته شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان به مزارع پرورش طیور کشور خسارت سنگینی وارد کرد، گفت: طی سال گذشته کارگروهی در سازمان دامپزشکی کشور برای مقابله با این ویروس تشکیل و برنامه‌های کنترلی این سازمان برای مواجهه و مقابله با آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان دستخوش تغییر و تحول شد بطوری که به 16 استان کشور اختیار و توانایی تشخیص این ویروس داده شد در حالی که تا پیش از آن، تنها در تهران آزمایشگاه تشخیص این ویروس مجهز بود.

علیرضا اکبرشاهی با بیان اینکه تشکیل کمیته ممیزی امنیت زیستی از دیگر اقدامات سال گذشته سازمان دامپزشکی بود، افزود: در هر استان به ویژه استان‌های درگیر با ویروس آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان این کمیته تشکیل و واحدهای مرغداری مکلف شدند برای شروع به فعالیت، احراز امنیت زیستی واحد تولیدی خود را از این کمیته دریافت کنند. او با این توضیح که 9 استان کشور بیشترین مزارع مرغ‌های گوشتی و تخم‌گذار را در خود جای داده است، افزود: از دیگر اقدامات سال گذشته، انتقال بخش عمده‌ای از مزارع به مناطق کم‌خطر از جمله کرمان، سمنان و گلستان بود.

اکبرشاهی در بخش دیگری از سخنانش، خاطرنشان کرد سالانه در کشور 950 هزار تن تخم‌مرغ تولید ‌می‌شود و میزان مصرف نیز به همین مقدار است. وی با بیان اینکه بررسی‌ها و گزارش‌ها نشان ‌می‌دهد که از اسفند ماه سال گذشته روند رو به رشد این بیماری در مزارع کشور تا حدودی کاهش یافته است، افزود: طی تیرماه سال گذشته، در کل کشور 27 کانون مبتلا به ویروس آنفلوآنزای مرغی وجود داشت که تیرماه امسال این میزان به 12 کانون تقلیل یافت، همچنین در مهرماه سال گذشته 36 کانون درگیر این بیماری بودند که در مهرماه امسال تنها 7 کانون مبتلا به این ویروس گزارش شده است. مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور سازمان دامپزشکی در عین حال تصریح کرد که ویروس H5N5 در حال حاضر در اکثر نقاط کشور در گردش است و این ویروس، بومی شده است. اکبرشاهی سپس با اشاره به اینکه از اسفندماه سال گذشته، واکسیناسیون مزارع مرغ‌های گوشتی و تخم‌گذار در دستور کار سازمان دامپزشکی کشور قرار گرفت، افزود: متاسفانه به دلایل مختلف از جمله، ممانعت صاحبان مرغداری‌ها، واکسیناسیون مزارع هنوز بطور کامل صورت نگرفته است. او با بیان اینکه تمامی خسارت‌های ناشی از شیوع بیماری آنفلوآنزا در سال گذشته پرداخت شد، افزود: پیش‌بینی سازمان دامپزشکی کشور این است که در بدترین حالت ممکن، 30 درصد میزان تلفات و معدوم‌سازی سال گذشته، برای امسال رقم زده شود.

      ضرورت ورود بیمه‌ها به صنایع

در ادامه این نشست، برخی از مدیران تشکل‌های مرتبط با صنعت طیور کشور نظرات و دیدگاه‌های خود را مطرح کردند. رضا ترکاشوند مدیرعامل اتحادیه مرغداران مرغ تخم‌گذار، با بیان اینکه نقدینگی مورد نیاز برای احیای واحدهای مرغداری کشور باید با تسهیلات مناسب و بهره پایین تامین شود، افزود: خسارت‌های ناشی از شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان باید به صورت کامل و 100 درصد پرداخت شود در حالی که طبق آیین‌نامه دولت، تنها 75 درصد خسارت‌ها به واحدهای آسیب‌دیده پرداخت ‌می‌شود. ترکاشوند با اشاره به افزایش حق بیمه پرداختی مرغداران در طول 2 سال گذشته، این افزایش را در حقیقت در جهت کاهش ریسک شرکت‌های بیمه توصیف کرد و خواستار اصلاح آن شد. او همچنین تصریح کرد که تولید واکسن مقابله با آنفلوآنزای پرندگان در کشور نیاز به تامین اعتبارات لازم دارد. مهدی معصومی اصفهانی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و مدیرعامل یک شرکت تولید تخم‌مرغ نیز با اشاره به اقدامات اتاق تهران برای بهبود روند مقابله با آنفلوآنزای پرندگان در واحدهای تولیدی، از جمله تخصیص بودجه برای بررسی این موضوع و در اختیار دادن آن به یکی از تشکل‌های مربوطه، گفت: ارتباط و تعامل منظم تشکل‌ها با اتاق تهران ‌می‌تواند در روند رسیدگی به مشکلات صنایع دام و طیور کشور اثرگذار باشد. حسن فروزان‌فرد، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران و از اعضای کمیسیون کشاورزی و صنایع غدایی این اتاق نیز، به موضوع بیمه صنایع تولیدی در کشور اشاره کرد و گفت: بیمه‌ها باید نقش واقعی خود را ایفا کنند، در این صورت است که ‌می‌توان به بهبود وضعیت بنگاه‌ها در کشور خوش‌بین بود. او افزود: داشتن بیمه‌نامه باید برای شروع به کار بنگاه‌ها و فعالیت‌های تولیدی در کشور الزامی شود و از دادن مجوزها دست کشید، ضمن آنکه در صنایع، باید بیمه‌ها را نیز ذی‌نفع کرد.