«P/E» بورس تهران زیاد است

گروه بورس| مسعود کریمی|

 بنابر آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی بورس تهران مشاهده می‌شود که متوسط نسبت قیمت بر درآمد ناشران این بازار « P/E» در پایان آبان ماه به رقم 10.61 مرتبه رسیده است که این رقم می‌تواند برای بازاری که با ریسک‌های زیادی دست و پنجه نرم می‌کند در مقابل سایر بازار‌ها که سرمایه‌گذاران آنها ریسک خاصی را هم متحمل نمی‌شوند به نوعی زیاد محسوب شود. به هر روی، « P/E» پایین می‌تواند برای سرمایه‌گذاران در بازار‌‌های مالی ایجاد جذابیت کند در غیر این صورت سرمایه به سمت بازاری حرکت خواهد کرد که متوسط نسبت قیمت بر درآمد آن بازار از ارقام کمتری برخوردار باشد. از سویی دیگر، کلیت فضای تالار شیشه‌ای حافظ در معاملات روز سه شنبه شاهد تغییر رویکرد برخی از سهامداران بود بطوری که شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در معاملات روز گذشته توانست در مدار مثبت به کار خود پایان دهد. در همین حال، برخی از سهامداران بازار سرمایه کشور این روز‌ها با اتخاذ سیاست انفعالی در معاملات به عوامل مختلف سیاسی از جمله آینده تعاملات بین‌المللی در حوزه برنامه جامع اقدام مشترک و چگونگی واکنش ایران به این موضوع از خود حساسیت نشان می‌دهند بطوری که با حرکت دست به عصا و خرید و فروش‌هایی بعضا در حجم‌های پایین، داد و ستد‌های روزانه خود را به پایان می‌رسانند. از طرفی، موضوعات داخلی از جمله سیاست‌های جدید بانک مرکزی در راستای راه‌اندازی بازار معاملات آزاد نقدی و حواله ارزی در کنار حمایت‌های زبانی رییس دولت از بازار سرمایه که تاکنون هر دو به مرحله عملیاتی شدن نرسیده و به نوعی در حد حرف باقی مانده است می‌تواند از دیگر دلایل اساسی رکود بازار سهام طی این روز‌ها در نظر گرفته شود. به هر روی، در حال حاضر فرآیند سرمایه‌گذاری در بورس تهران تحت تاثیر عوامل اقتصادی و سیاسی مذکور قرار دارد و فعالان بازار سهام با تردید در این بخش از اقتصاد کشور گام بر می‌دارند. در همین حال، برخی از کارشناسان بازار سرمایه بر این باورند که همگام با ریزش قیمتی سهام صنایع و شرکت‌های بورسی و فرابورسی فرصت خرید سهام با قیمتی ارزنده برای سرمایه‌گذاران ایجاد شده است. اما در نقطه مقابل دیگر صاحب‌نظران معتقدند که فروش سهام صنایعی که متاثر از تحریم‌های تازه می‌شوند و به نوعی سودآوری آنها با کاهش احتمالی همراه می‌شود تا زمان تثبیت شرایط مناسب ارزیابی می‌شود. به هر روی، انتشار آمار جدید از سوی بورس تهران می‌تواند پالس‌هایی را در جهت فراهم نبودن زمینه سرمایه‌گذاری در این بازار به فعالان سایر بازار‌‌های مالی کشور ارسال کند.

   ضرورت اصلاح « P/E»

در همین رابطه، سعید خدایی کارشناس بازار سرمایه با تحلیل رقم اعلامی متوسط نسبت قیمت بر درآمد ناشران در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: بطور معمول برای سنجش « P/E» هر بازار یا سرمایه‌گذاری، آن را با « P/E» بازار بدون ریسک مورد مقایسه قرار می‌دهند. بنابراین برای سرمایه‌گذاری در گام نخست « P/E» بدون ریسک در نظر گرفته می‌شود و در ادامه یک صرف ریسک هم مورد محاسبه قرار می‌گیرد تا به رقمی جذاب در راستای سرمایه‌گذاری برسیم. وی معتقد است که، رقم 10.61 مرتبه « P/E» در حال حاضر برای بازار سهام رقمی بسیار بالا است. به گفته این تحلیلگر بازار سرمایه، « P/E» در گام نخست که مورد ارزیابی قرار می‌گیرد نشان دهده این موضوع است که چه میزان از هر واحد سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذار بازگشت خواهد داشت.

سعید خدایی تاکید کرد: سرمایه‌گذاران در سرمایه‌گذاری‌‌های خود مسلما می‌بایست بر این موضوع که « P/E» آنها باید از « P/E» سرمایه‌گذاری بدون ریسک کمتر باشد توجه ویژه‌ای داشته باشند. این در حالی است که رقم 10.61 از « P/E» سرمایه‌گذاری بدون ریسک خیلی بالاتر است. این فعال بازار سرمایه با مقایسه « P/E» بازار‌های مالی نسبت به یک‌دیگر نیز بیان کرد: با فرض اینکه نرخ سود اوراق مشارکت 20 درصد باشد، مشاهده می‌شود که این بازار دارای « P/E» با رقم 5 مرتبه است. از طرفی، سرمایه‌گذاری در بازاری که از ریسک زیادی برخوردار است می‌بایست « P/E» کمتری داشته باشد به این معنی که در مقابل هر سرمایه‌گذاری که صورت می‌گیرد باید میزان سود بیشتری طلب شود. این کارشناس بازار سرمایه بر این باور است که متوسط « P/E» صنایع در رقم 10.61 قرار دارد و در مقابل برخی از صنایع و شرکت‌ها دارای « P/E» کمتر از 10 و دیگر صنایع بورسی همانند گروه خودرویی «P/E» بیش از 10 مرتبه در بازار دارند.

سعید خدایی در خصوص اینکه سرمایه‌گذار چه زمانی می‌تواند « P/E» 5 مرتبه بدون ریسک را در نظر نگیرد و اقدام به سرمایه‌گذاری در بازاری با « P/E» 10 مرتبه کند نیز عنوان کرد: زمانی این مهم عملیاتی می‌شود که سرمایه‌گذاران نسبت به آینده شرکت مورد نظر بسیار امیدوار باشند. بر این اساس، زمانی افراد حاضر به سرمایه‌گذاری با « P/E» در بازار می‌شوند که نسبت به افق سرمایه‌گذاری چشم‌انداز روشنی وجود داشته باشد.این در حالی است که در شرایط فعلی با توجه به وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور از جمله تحریم‌ها و مشکلات ناشی از آن برای شرکت‌ها در حوزه فروش، تهیه مواد اولیه و... چشم‌انداز مثبتی وجود ندارد. وی تصریح کرد: طی چند ماه گذشته به واسطه اینکه سرمایه‌گذاران نسبت به روند حرکت قیمت‌ سهم‌ها خیلی مثبت بودند، ‌اقدام به خرید سهام با قیمت‌هایی بالا می‌کردند که این مهم یکی از دلایل رشد « P/E» بازار محسوب می‌شود اما بطور کلی « P/E» فعلی بازار سهام حداقل می‌بایست چند واحدی خود را اصلاح کند.

به گفته این تحلیلگر بازار سرمایه زمانی که درآمد یا سود شرکت‌ها رشد پیدا کند یا در نقطه مقابل قیمت‌ها با کاهش همراه شوند شاهد کاهش « P/E» در بازار سرمایه خواهیم بود. سعید خدایی درخصوص فرصت خرید یا فروش سهام در بازار بیان کرد: نسبت « P/E» نشان‌دهنده این موضوع است که سرمایه‌گذاری در بورس همچنان جذاب نیست. اما در صورتی که افق سرمایه‌گذاری که در گذشته مد نظر سرمایه‌گذاران قرار داشت همچنان پا برجا باشد بطور قطع اصلاحات چند روز اخیر، قیمت سهام شرکت‌ها را به نقطه جذابیت نزدیک کرده است. وی به سهامداران توصیه کرد: در حال حاضر سرمایه‌گذاران باید با منطق به خرید و فروش سهام بپردازند و از رفتار‌های هیجانی در راستای جلوگیری از ضرر‌های احتمالی بپرهیزند.

   ارزش بازار ناشران بورس تهران

از سویی با توجه به جزییات آمار‌های منتشر شده شرکت بورس تهران مشاهده می‌شود که، متوسط نسبت قیمت بر درآمد ناشران این بازار « P/E» در پایان آبان ماه به رقم 10.61 مرتبه رسیده است. این در حالی است که، ارزش بازار ناشران بورس تهران در پایان آبان ماه به بیش از 681 هزار میلیارد تومان بالغ شد. همچنین، از میان 325 شرکت در بورس تهران فعالیت دارند، رتبه اول تا سوم از نظر ارزش بازار به صنایع پتروشیمی خلیج فارس با 482022 میلیارد ریال، فولاد مبارکه اصفهان با 411525 میلیارد ریال و سنگ آهن گل گهر با 284220 میلیارد ریال اختصاص یافته است. علاوه بر این، شرکت‌های ملی صنایع مس ایران، پتروشیمی پارس، گسترش نفت و گاز پارسیان، چادرملو، سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین، ارتباطات سیار ایران و سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات به ترتیب با 239640میلیارد ریال، 221646 میلیارد ریال، 196587میلیارد ریال، 187902میلیارد ریال، 183049میلیارد ریال، 182506 میلیارد ریال و 181953میلیارد ریال رتبه‌های چهارم تا دهم را به نام خود ثبت کردند. از سویی دیگر شرکت‌های نوش مازندران، ماشین‌سازی نیرو محرکه، جوشکاب یزد، آلومراد، درخشان تهران، تولیدی گرانیت بهسرام، کشت و صنعت پیاذر، سامان گستر اصفهان، لعابیران و تولیدی لنت ترمز ایران به ترتیب در انتهای این جدول قرار دارند. بر اساس این گزارش، بین شرکت‌هایی که در تابلوهای بورس تهران معامله می‌شوند، 95 شرکت دارای P/E بیش از 20 مرتبه هستند. همچنین 91 شرکت دارای P/E بین 10 تا 20 مرتبه و 104 شرکت دارای P/E کوچک‌تر از 10 هستند. این درحالی است که 35 شرکت با پیش بینی زیان، P/E منفی دارند. گفتنی است قیمت به ازای هر سهم برای 49 شرکت بیش از 10000 ریال است. قیمت هر سهم 150 شرکت نیز بین 3000 تا 10000 ریال است. 115 شرکت هم با قیمتی مابین 1000 تا 3000 ریال در تابلوی بورس مشاهده می‌شود و قیمت سهم 11 شرکت نیز کمتر از 1000 ریال داد و ستد می‌شود.