توزیع نامتوازن تورم

گروه اقتصاد کلان|

گزارش مرکز آمار از شاخص قیمت مصرف‌کننده استان‌ها نشان می‌دهد شدت تورم در بین استان‌های کشور متفاوت و فاصله بین آنها در حال افزایش است. تورم نقطه به نقطه آبان ماه استان‌ سیستان‌وبلوچستان به میزان 7.7 درصد بیشتر از متوسط استان‌های دیگر بوده است. همچنین تورم شهرهای استان ایلام در این ماه 8 درصد و تورم روستاهای کردستان به میزان 8.5 درصد از متوسط شهرها و روستاهای دیگر استان‌ها بیشتر بوده است. نکته قابل توجه این است که این سه استان (به عنوان مناطقی که بالاترین تورم‌ها را نسبت به دیگر مناطق کشور تجربه کرده‌اند) جزو استان‌های کم‌برخوردار کشور محسوب می‌شوند و این به معنای اصابت تورم به استان‌های کمترتوسعه یافته است. کارشناسان معتقدند که شکاف بین شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی (CPI) در مناطق مختلف کشور به عوامل مختلفی مانند هزینه حمل و نقل، آثار سیاست‌های اقتصادی دولت، تفاوت زیرساخت‌های اقتصادی در کلان شهرها و مناطق روستایی، اختلاف درآمد، تفاوت الگوی مصرف و ... مربوط می‌شود. بطور مثال در مناطق فقیرنشین‌تر یا با بیشترین آمار بیکاری، بیشتر هزینه‌ها صرف کالاهای خوراکی می‌شود که به همین خاطر زمانی که تورم اقلام خوراکی بالا می‌رود روی تورم کل تاثیر بیشتری می‌گذارد، در حالی که در شهرهای بزرگ‌تر یا پردرآمدتر این اقلام غیرخوراکی مانند آموزش، تفریحات، حمل‌ونقل و بهداشت و درمان است که روی شاخص‌های تورم اثرگذاری بیشتری دارد.

     تجربه بیشترین تورم در سیستان

به گزارش «تعادل» مرکز آمار شاخص قیمت مصرف‌کننده آبان ماه را به تفکیک استان‌های مختلف کشور منتشر کرد. در این‌سری گزارش‌ها خانوارهای استان‌های کشور در سه سطح روستایی و شهری و کل به صورت جداگانه محاسبه می‌شود.

بر اساس این گزارش شاخص کل خانوارها در آبان ماه 1397 به عدد شاخص کل برای خانوارهای کشور (100=1395) به 147.8 رسیده که نسبت به ماه قبل2.6 درصد افزایش نشان می‌دهد. در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای کشور مربوط به استان آذر بایجان شرقی با 4.3 درصد افزایش و کمترین نرخ تورم ماهانه مربوط به استان همدان با 1.4 درصد افزایش است. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) برای خانوارهای کشور 34.9 درصد است. بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط به استان سیستان وبلوچستان (42.6 درصد) و کمترین آن مربوط به استان کرمان (28.8 درصد) است. یعنی خانوارهای ساکن استان سیستان وبلوچستان بطور متوسط 7.7 درصد بیشتر از میانگین کل کشور و خانوارهای ساکن استان کرمان بطور متوسط 6.1 درصد کمتر از میانگین کل کشور نسبت به آبان 1396 برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند.

همچنین بر اساس این محاسبات نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به آبان ماه 1397 برای خانوارهای کشور به 15.6 درصد رسیده است. بیشترین نرخ تورم دوازده ماهه مربوط به استان لرستان (19.2 درصد) و کمترین آن مربوط به استان کرمان (12.2 درصد) است. شکاف نرخ تورم دوازده ماهه استان‌ها در آبان ماه 7 درصد است که نسبت به ماه قبل یک واحد درصد افزایش نشان می‌دهد.

     تورم 42 درصدی در شهرهای ایلام

در ادامه این جداول نرخ‌های تورم استان‌ها به تفکیک دو بخش روستایی و شهری ارایه شده است. مطابق گزارش یاد شده خانوارهای شهری در آبان ماه 1397 عدد شاخص کل برای خانوارهای شهری (100=1395) به 147.3 رسیده که نسبت به ماه قبل 2.6 درصد افزایش نشان می‌دهد. در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای شهری مربوط به استان آذربایجان شرقی با 4.1 درصد افزایش و کمترین نرخ تورم ماهانه مربوط به استان گیلان با 1.5 درصد افزایش است. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) برای خانوارهای شهری کشور 34.5 درصد است. بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه خانوارهای شهری مربوط به استان ایلام (42.5 درصد) و کمترین آن مربوط به استان کرمان (28.3 درصد) است، یعنی خانوارهای شهری ساکن استان ایلام بطور متوسط 8 درصد بیشتر از میانگین کل کشور و خانوارهای شهری ساکن استان کرمان بطور متوسط 6.2 درصد کمتر از میانگین کل کشور نسبت به آبان 1396 برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به آبان ماه 1397 برای خانوارهای شهری به عدد 15.6 درصد رسید. بیشترین نرخ تورم دوازده ماهه مربوط به استان لرستان (19.4درصد) و کمترین آن مربوط به استان هرمزگان (12.9 درصد) است. شکاف نرخ تورم دوازده ماهه استان‌ها در آبان ماه 6.5 درصد است که نسبت به ماه قبل 0.2 واحد درصد افزایش نشان می‌دهد.

     شدت تورم در روستاهای کردستان

خانوارهای روستایی در آبان ماه 1397 عدد شاخص کل برای خانوارهای روستایی کشور( 100=1395) به 150.8 رسیده که نسبت به ماه قبل 2.7 درصد افزایش نشان می‌دهد. در این ماه بیشترین نرخ تورم ماهانه خانوارهای روستایی مربوط به استان کهگیلوله وبویر احمد با 5.7 درصد افزایش و کمترین نرخ تورم ماهانه مربوط به استان قزوین با 0.1 درصد افزایش است. درصد تغییر شاخص کل خانوارهای روستایی نسبت به ماه مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) 37.3 درصد است. بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه خانوارهای روستایی مربوط به استان کردستان (45.8 درصد) و کمترین آن مربوط به استان کرمان (30.1 درصد) است، یعنی خانوارهای روستایی ساکن استان کردستان بطور متوسط 8.5 درصد بیشتر از میانگین کل کشور و خانوارهای روستایی ساکن استان کرمان بطور متوسط 7.2 درصد کمتر از میانگین کل کشور نسبت به آبان 1396 برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند.

همچنین نرخ تورم دوازده ماهه منتهی به آبان ماه 1397 برای خانوارهای روستایی کشور به 15.4 درصد رسیده است. بیشترین نرخ تورم دوازده ماهه مربوط به استان چهارمحال وبختیاری (19.1درصد) و کمترین آن مربوط به استان کرمان( 9.8 درصد) است. شکاف نرخ تورم دوازده ماهه استان‌ها در آبان ماه 9.3 درصد است که نسبت به ماه قبل یک واحد درصد افزایش نشان می‌دهد.

     رب گوجه فرنگی پیشتاز گرانی‌

روز گذشته مرکز آمار متوسط قیمت اقلام خوراکی مناطق شهری در آبان ١٣٩٧ را نیز منتشر کرد. این گزارش که روند تغییر در نرخ‌های 24 قلم مواد خوارکی اساسی را رصد می‌کند، نشان می‌دهد رب گوجه فرنگی با افزایش 244.4 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) پیشتاز گرانی در میان این اقلام خوراکی بوده است. پس از آن موز با 165.7 درصد افزایش و سیب درختی زرد با 103.6 درصد افزایش بالاترین رشد قیمتی را تجربه کرده‌اند.

این گزارش همچنین نشان می‌دهد افزایش قیمت در میان کالاهای اساسی که از تابستان شدت گرفت همچنان ادامه‌دار است و ثبات نسبی ارز در نقطه جهش یافته به آرامش در بازار کالاها منتقل نشده است. مطابق جداول مرکز آمار از میان این 24 کالای خوراکی ۹ قلم در آبان ماه امسال نسبت به ماه قبل (تورم ماهانه) همچنان بالای ۵ درصد افزایش قیمت را ثبت کردند.

بنابراین ارقام مذکور حکایت از آن دارد که نیروی رشد فزاینده ارز و نقدینگی هنوز بطور کامل تخلیه نشده است و برعکس برخی گفته‌ها مبنی بر آرامش قیمت‌ها در آبان ماه، همچنان شاخص قیمت مصرف‌کننده رو به صعود دارد. مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی که به تازگی منتشر کرده نشان داده است که تورم شکل گرفته در ماه‌های اخیر تنها متضمن تخلیه 50 درصد از نیروی نقدینگی موجود بوده است و 50 درصد دیگر هنوز به صورت تورم نهفته در اقتصاد وجود دارد که ممکن است بین 12 تا 18 ماه آتی بروز یابد.

     بیشترین و کمترین افزایش‌ها

بر اساس گزارش مرکز آمار بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل (آبان ١٣٩٦) مربوط به اقلام «رب گوجه فرنگی» با ٢٤٤,٤ درصد افزایش و پس از آن «موز» با ١٦٥.٧ درصد افزایش و «سیب درختی زرد» با ١٠٣.٦ درصد است.

همچنین اقلامی مانند گوشت گوسفند، گوساله و مرغ به ترتیب 45.5، 55.2 و 49.1 درصد گران شده‌اند. کمترین میزان افزایش قیمت کالا نسبت به مهر ماه سال ۹۶ به ترتیب مربوط به پیاز، عدس، لوبیاچیتی و برنج ایرانی درجه یک است.

از منظر تورم ماهانه جداول ارایه شده در این گزارش نشان می‌دهد از ۲۴ قلم کالای منتشر شده ۹ قلم کالا تورم بیش از ۵ درصد را ثبت کرده‌اند.

بر اساس نتایج به دست آمده در آبان ماه ١٣٩٧، بیشترین افزایش قیمت در ماه جاری نسبت به ماه گذشته، مربوط به اقلام «خیار» با ٣٣.٨درصد افزایش، «شیرپاستوریزه » با ١٢,١ درصد افزایش و «موز» با ٧.٥ درصد افزایش بوده است.

همچنین رب گوجه فرنگی ۷ درصد، پیاز ۷.۵ درصد، پنیر ایرانی پاستوریزه ۶.۸ درصد، تخم‌مرغ ۵.۴ درصد، مرغ ماشینی ۵.۱ درصد در رده‌های بعدی قرار دارند.

همچنین در این ماه «پرتقال محصول داخل» ٢٧,٠ درصد و «سیب زمینی » ١٦.١ درصد نسبت به ماه قبل بیشترین کاهش قیمت داشته است.

به عقیده کارشناسان با مهار نشدن قیمت ماهانه کالاها و با توجه به افزایش بیش از ۵ درصدی در برخی اقلام، این موضوع نشان از بالا رفتن تورم در ماه‌های آتی است؛ موضوعی که خود را در شاخص قیمت مصرف‌کننده آبان ماه هم نشان داده است.