کاهش 11 هزار میلیاردی بودجه بیمه سلامت

گروه اقتصاد کلان|

مطابق با آمارهای منتشر شده توسط سازمان برنامه و بودجه کشور، بودجه اختصاص یافته برای استمرار طرح تحول سلامت در سال آینده، ۳۵ هزار میلیارد تومان است. این در حالی است که طبق آمارهایی که معاونت اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی اعلام کرد بودجه مصوب اجرای این طرح در سال جاری بدون در نظر گرفتن بودجه سازمان بیمه سلامت ایران، ۴۶ هزار و ۶۲۶ میلیارد تومان بوده است.

به گزارش «تعادل» با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، یکی یا شاید بتوان گفت مهم‌ترین طرح‌‌ اجتماعی و رفاهی عدالت محور دولت روحانی ایجاد سامانه بیمه سلامت و بیمه کردن همه افراد بی‌بهره از بیمه بود. این طرح از همان ابتدا مورد استقبال قرار گرفت و تقریباً همه افرادی که بیمه نبودند تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفتند.

بر اساس آمارها، پیش از اجرای این برنامه ‌حدود 8 درصد از مردم یعنی حدود 6 میلیون نفر تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نبودند و با شروع به کار این سامانه، درصد بالایی از آن افراد تحت پوشش این بیمه قرار گرفتند که اغلب آنها به دلیل فقر تاکنون نتوانسته بودند تحت پوشش هیچ بیمه‌ای باشند. پنج صندوق بیمه‌ای در سازمان بیمه سلامت ایرانیان شامل صندوق‌های بیمه‌ای کارکنان دولت، روستاییان، سایر اقشار، بیمه ایرانیان و بیمه رایگان همگانی است که 40 میلیون نفر از جمعیت کشور را شامل می‌شود. بیمه‌شدگان صندوق بیمه رایگان همگانی بین ۱۰ تا ۱۱ میلیون نفر را در برمی‌گیرد.

بیمه سلامت تمامی هزینه‌های درمانی را تا حد مطلوبی کاهش می‌داد و برای درمان هزینه‌های هنگفتی از سوی مراجعین به بیمارستان و یا پزشک پرداخت شود. مردم هیچ هزینه‌ای برای بیمه سلامت ایرانیان پرداخت نمی‌کنند و هزینه این بیمه در یک سال 285 هزار تومان است که دولت تمامی آن را پرداخت می‌کند.

با این حال در چند سال گذشته وزارت بهداشت تلاش می‌کند که این برخی از خدمات این بیمه را از شمول دولتی خارج و هزینه‌های آن را به بیمه شونده محول کند. مشکلات مالی سال‌های اخیر این بیمه دولت را ناگزیر کرد که برای گرفتن دفترچه بیمه سلامت ایرانیان آزمون وسع مالی گذاشته شود. بر اساس این برنامه که از سال گذشته به اجرا درآمد اگر کسی توانایی پرداخت هزینه دفترچه بیمه سلامت ایرانیان را داشته باشد باید هفت درصد حداقل حقوق را برای دریافت این دفترچه پرداخت کند.

بر این اساس برای افرادی که در آزمون وسع مالی برای صدور دفترچه رایگان بیمه سلامت ایرانیان پذیرفته نشوند باید به ازای هر ماه 20 هزار تومان پرداخت کنند که مجموع سالانه آن حدود 240 تا 245 هزار تومان می‌شود.

البته باید افزود که این مصوبه در هزینه دریافت دفترچه‌های بیمه کارکنان، روستایی، بهزیستی، کمیته امداد، بنیاد شهید تغییری ایجاد نکرد.

 فرضیه افزایش پولی‌سازی بیمه سلامت

اما با این حال به نظر می‌رسد کاهش بودجه این سازمان در سال آینده فرضیه پولی کردن و افزایش تعرفه این بیمه را قوی‌تر می‌کند.

سازمان برنامه و بودجه کشور رسما اعلام کرده است که بودجه اختصاص یافته در قالب لایحه بودجه ۹۸ برای استمرار اجرای طرح تحول سلامت در سال آینده، ۳۵ هزار میلیارد تومان است.

مطابق با بررسی‌های صورت گرفته، تنها گزارش رسمی دولت درباره این قضیه، گزارش معاونت امور اقتصادی وزارت امور اقتصاد و دارایی با عنوان «بررسی طرح تحول سلامت؛ چالش‌ها و راهکارها» است که آبان ماه ۹۶ منتشر شده و روی سایت این معاونت قرار دارد. براساس توضیحات ارایه شده در بخش «منابع و اعتبارات طرح تحول سلامت» در این گزارش، منابع قانونی تامین‌کننده هزینه‌های نظام سلامت علاوه بر تخصیص اعتبار از طریق منابع عمومی و اختصاصی قوانین بودجه سنواتی عبارتند از: الف- یک درصد مالیات بر ارزش افزوده (موضوع ماده ۳۷ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات

مالی دولت ۲)

ب- ۱۰ درصد منابع هدفمندی یارانه‌ها (موضوع ماده ۴۶ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ۲)

ج- عوارض بر تولید و واردات و عرضه کالاها و خدمات آسیب‌رسان (موضوع ماده ۴۸ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ۲)

د- عوارض بر مواد دخانی و قندی (موضوع ماده ۶۹ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ۲)

ه- افزایش تنخواه‌گردان موضوع ماده ۱۰ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و اعتبارات موضوع ماده ۱۲ قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور (موضوع بند «م» ماده ۲۸ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ۲)

و- ۱۰ درصد از حق بیمه پرداختی شخص ثالث (موضوع ماده ۳۰ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ۲)

 بودجه ۴۶ هزار میلیارد تومانی سال ۹۷

اساس گزارش وزارت اقتصاد، عملکرد اعتبارات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اجرای طرح تحول سلامت از سال ۹۳ با رشد ۴۷ درصدی نسبت به سال ۹۲ (سال قبل از شروع این طرح) وارد فاز اجرایی شد.

عملکرد اعتبارات این وزارتخانه در اجرای این طرح در سال ۹۴، با رشدی ۶۴ درصدی نسبت به سال پایه (سال ۹۲) به بیش از ۳۵ هزار و ۵۸۸ میلیارد تومان و در سال ۹۵ با رشدی ۹۹ درصدی نسبت به سال پایه، به بیش از ۴۳ هزار و ۲۷۲ میلیارد تومان رسید.

در سال ۹۶ هم بودجه مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اجرای طرح تحول سلامت با رشدی ۱۸۸ درصدی نسبت به سال پایه به بیش از ۶۲ هزار و ۶۸۹ میلیارد تومان رسید. جزئیات بودجه مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اجرای طرح تحول سلامت مطابق با لایحه بودجه ۹۷، در این گزارش وزارت اقتصاد موجود نیست ولی مطابق با اظهارات ایرج حریرچی قائم مقام و سخنگوی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در نشست خبری ۲۱ اسفندماه پارسال، بودجه این وزارتخانه در قانون بودجه ۹۷، رشدی ۹ درصدی داشته است.

در نتیجه، بودجه مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اجرای طرح تحول سلامت در سال جاری با رشدی ۲۱۴ درصدی (۳.۱۴ برابری) نسبت به سال پایه، به بیش از ۶۸ هزار و ۳۳۰ میلیارد تومان رسیده است. به عبارت دیگر، بودجه اجرای طرح تحول سلامت در سال جاری به ۴۶ هزار و ۶۲۶ میلیارد تومان رسیده است.

لازم است به این نکته مهم اشاره شود که آمارهای ارایه شده توسط وزارتخانه های اقتصاد و بهداشت درباره بودجه مصوب طرح تحول سلامت در سال‌های ۹۶ و ۹۷، بدون در نظر گرفتن بودجه سازمان بیمه سلامت ایران است. این سازمان زیرمجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود ولی مطابق با بند «الف» ماده ۷۲ قانون برنامه ششم توسعه مقرر شد که به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منتقل شود که این قانون از ۲۵ تیرماه ۹۶ اجرایی شد.

بودجه مصوب این سازمان در سال ۹۶، ۱۰ هزار میلیارد تومان بود و در لایحه بودجه ۹۷، به ۱۰ هزار و ۸۱۰ میلیارد تومان رسید.

مطابق با آمارهای منتشر شده توسط سازمان برنامه و بودجه کشور بودجه اختصاص یافته برای استمرار طرح تحول سلامت در سال آینده، ۳۵ هزار میلیارد تومان است. این در حالی است که همانطور که اشاره شد بودجه مصوب اجرای این طرح در سال جاری بدون در نظر گرفتن بودجه سازمان بیمه سلامت ایران، ۴۶ هزار و ۶۲۶ میلیارد تومان بوده است.حال این سوال مطرح می‌شود که آیا آمارهای این سازمان درباره بودجه طرح تحول سلامت ایران دقیق نیست و باید در انتظار تکرار اتفاقاتی مشابه با همان اتفاقاتی که درباره درآمدهای هدفمندی یارانه‌ها در سال‌های اخیر افتاد و نهایتا در قالب تبصره ۱۴ قانون بودجه امسال مشخص شد که این درآمدها برخلاف ادعای دولت حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار میلیارد تومان نیست بلکه حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان است، باشیم؟ یا اینکه سازمان برنامه و بودجه کشور فرآیند کنترل هزینه‌های فزاینده طرح تحول سلامت را در راستای هدایت سیستم بهداشت و درمان به اجرای طرح‌های هوشمندانه‌ای مانند پرونده الکترونیک سلامت که بهینه‌سازی هزینه‌های بخش درمان را به دنبال دارد، آغاز کرده است؟