3 سناریو صادرات نفت ایران در 98

تعادل|

مرکز پژوهش‌های مجلس در آخرین گزارش بودجه‌ای خود به ‌پیش‌بینی رشد اقتصادی سال 1398 پرداخت .بنا بر آخرین پیش‌بینی بازوی پژوهشی مجلس، رشد اقتصادی کشور در سال 1398 بین 4.5- درصد تا 5.5- درصد خواهد بود .  در این گزارش آمده است: عملکرد بخش حقیقی اقتصاد در سال‌های 1397 و 1398 بیش از هر چیز متأثر از وضع تحریم‌های جدید و بحران ارزی است. با توجه به ماهیت نسبتاً مشابه تحریم‌های اقتصادی جدید امریکا با تحریم‌های دور قبلی و واکنش‌های عملی فعالان اقتصادی کشورهای طرف معامله، انتظار می‌رود در سال 1398 شاهد وضعیت نسبتاً مشابهی با سال 1391 از حیث تأثیر بر عملکرد بخش حقیقی باشیم. بررسی وضعیت کلی عملکرد اقتصاد در 6 ماهه اول سال 1397 این موضوع را تأیید می‌کند. در این دوره شاهد جهش ارزی، افت تولید برخی صنایع و افزایش سطح عمومی قیمت‌ها بوده‌ایم که انتظار می‌رود، عملکرد تولید و بخش حقیقی اقتصاد را تحت تأثیر قرار دهند.  این مرکز با اشاره به سناریوهای مطرح شده در صادرات نفت کشور آورده است: سناریوهای در نظر گرفته شده برای پیش بینی عملکرد اقتصاد به شرح زیر هستند:

سناریو اول: افت میانگین حدود 800 هزار بشکه در روز برای صادرات نفت و میعانات گازی در نیمه دوم سال 1397 (میانگین 9/1 میلیون بشکه در روز صادرات نفت و میعانات در کل سال) و میانگین روزانه یک میلیون بشکه صادرات نفت و میعانات گازی در سال 1398.

سناریو دوم: افت میانگین حدود 6/1 میلیون بشکه در روز برای صادرات نفت و میعانات گازی در نیمه دوم سال 1397 (میانگین حدود 5/1 میلیون بشکه در روز صادرات نفت و میعانات در کل سال) و میانگین روزانه 900 هزار بشکه صادرات نفت و میعانات گازی در سال 1398. با در نظر گرفتن این سناریوها و عملکرد مورد انتظار بخش‌های اقتصادی، پیش بینی می‌شود در سال 1397 رشد اقتصادی ایران در سناریو اول 6/2 -و در سناریو دوم 5/5 -درصد باشد. این میزان برای رشد بدون نفت به ترتیب 5/0و 1 -درصد برآورد می‌شود. همچنین با در نظر گرفتن عواملی همچون وضعیت صادرات نفت، بودجه دولت و در نتیجه تأثیر آن بر بخش ساختمان و خدمات عمومی در طرف عرضه اقتصاد (و واردات و صادرات (و تأثیر آن بر بخش‌های صنعت و بازرگانی رشد سال 1398 بین 5/5 -تا 5/4-درصد پیش بینی می‌شود. برآوردهای انجام شده در سناریوهای یک و دو، با فرض تداوم شرایط موجود صورت گرفته است. این در حالی است که بطور بالقوه سیاست‌گذار خواهد توانست با اتخاذ سیاست‌های فعالانه مناسب در وضعیت جدید و کاهش تهدیدها و بهره‌گیری از فرصت‌های ناشی از آن، تبعات منفی را کاهش دهد. پیش از این مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، با در نظر گرفتن همه تهدیدها و امکانات و فرصت‌های موجود، برنامه‌ای عملیاتی با عنوان «برنامه فعالانه ضدتحریم» تهیه کرده و در اختیار سیاست‌گذاران ذی‌ربط قرار داده است. برآوردهای انجام شده نشان می‌دهد که با فرض اجرای برنامه مذکور، رشد اقتصادی بدون نفت تا 1 درصد در سال 1397 و 3 درصد در سال 1398 افزایش یابد. به عبارت دیگر بطور بالقوه و با فرض اتخاذ تدابیر فعال سیاستی، رشد اقتصادی بدون نفت در سال جاری و سال 1398 می‌تواند مثبت باشد.

  نرخ تورم

گزارش این مرکز همچنین در خصوص نرخ تورم در سال 1398 حاکی است که پس از تجربه تورم تک رقمی در سال‌های 1395 و 1396 که متأثر از سیاست‌های اتخاذ شده در حوزه نرخ سود بانکی بود و با توجه به وضعیت نامناسب نظام بانکی و رشد نامتناسب نقدینگی، که به نوعی «تعویق انداختن تورم» محسوب می‌شد، نرخ تورم در سال 1397 روندی صعودی به خود گرفت ودر آبانماه 1397 به 4/18 درصد رسید و با توجه به افزایش قابل توجه نرخ تورم نقطه به نقطه (9/39 درصد در آبان‌ماه) این روند صعودی در ادامه سال نیز تداوم خواهد داشت. بررسی‌ها نشان می‌دهد مهم‌ترین عوامل افزایش تورم در 9 ماهه اول سال 1397، تغییر در ترکیب نقدینگی و افزایش سرعت گردش پول، نقدینگی افزایش یافته در سال‌های اخیر و افزایش نرخ ارز بوده است. تورم در ادامه سال می‌تواند تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله رشد نقدینگی و سرعت گردش پول، تحولات نرخ ارز، کسری بودجه، افزایش قیمت حامل‌های انرژی باشد. از مجموع عوامل مطرح شده می‌توان نتیجه گرفت که تحولات شاخص قیمت مصرف‌کننده در ادامه سال1397 و سال 1398 تا حد زیادی تحت تأثیر سیاست‌گذاری‌ها و انتظارات خواهد بود.