توسعه بورس کالا یک ضرورت برای اقتصاد است
یک کارشناس بازار سرمایه معتقد است که وقتی به دنبال شفافیت در اقتصاد هستیم، باید ابزارهای این شفافیت را ایجاد یا تقویت کنیم. در بازار کالای کشور پیش از راه‌اندازی بورس کالا هیچ شفافیت آماری دقیقی وجود نداشت و شرایط برای هر گونه سوءاستفاده فراهم بود، اما امروز حتی قبل از انجام معاملات، خریداران از مشخصات کالای عرضه شده در بورس مطلع هستند و با آگاهی کامل اقدام به خرید می‌کنند. به گزارش کالاخبر، مصطفی بیاتی عنوان کرد: بورس کالا طی این سال‌ها نقش ویژه‌ای در بهبود شرایط صنایع مختلف و تولید کشور داشته و امروز مسوولان نیز به این موضوع اذعان دارند. در این میان اتفاق نظری که پس از یک دهه از سپری شدن عمر بورس کالا باید وجود داشته باشد، عرضه محصولات زنجیره تولید در این بازار است تا شاهد شفافیت حداکثری و تعادل هر چه بیشتر بازار کالاهای اساسی و مواد اولیه واسطه‌ای باشیم. وی در ادامه با طرح این پرسش که چرا توسعه بورس کالا برای کشور یک ضرورت است؟ گفت: فعالان قدیمی و بنام صنعت کشور شرایط پیش از تاسیس بورس کالا و جولان واسطه‌ها و زیان تولیدکنندگان را به یاد دارند. اما با راه‌اندازی بورس کالا، کنار گذاشتن قیمت‌گذاری دولتی و واقعی شدن قیمت‌ها، سودهای واقعی به سمت تولید سرازیر شد و توسعه صنایع در بخش بالادستی و پایین دستی سرعت گرفت. بیاتی در خصوص شفافیت حاکم بر معاملات بورس کالا نیز اظهار داشت: عرضه‌کننده هر کالایی در بورس از روز قبل اقدام به انتشار اطلاعیه عرضه کرده و جزییات عرضه را برای عموم منتشر می‌کند. بطور کلی وقتی کالایی در بستر بورس کالا قرار است به فروش برسد، نوع، کیفیت، قیمت پایه و سایر مشخصات آن کاملا برای همه مشخص می‌شود که این اتفاق یک مزیت مهم بورس کالا در حوزه شفاف‌سازی است؛ باید توجه کرد که این حجم شفافیت مربوط به پیش از معاملات بوده و در روند دادوستد نیز شفافیت کامل بر معاملات حاکم است. این کارشناس بازار سرمایه افزود: پس از عرضه محصول در بورس کالا نیز مصرف‌کننده در فضایی شفاف و کاملا آگاهانه، وارد عرصه رقابت می‌شود و بر اساس اصول بازار آزاد، در صورتی که تقاضا بالا باشد، خریداران به رقابت می‌پردازند تا قیمت در محیطی قابل رصد و واقعی کشف شود. در شرایط عکس نیز وقتی عرضه از تقاضا بیشتر باشد، خریدار و فروشنده شاهد کاهش قیمت خواهند بود. بیاتی این روند کشف صحیح نرخ کالاها را براساس کارکرد بورس کالا دانست و افزود: خارج از چنین فضایی نمی‌توان کشف نرخی واقعی و شفاف داشت و شاهد معاملات زیرزمینی و پنهانی خواهیم بود. به گفته این کارشناس بازار سرمایه، ۱۵ سال از راه‌اندازی نخستین بورس کالایی در کشور با عنوان بورس فلزات و ۱۱ سال از تاسیس بورس کالای ایران می‌گذرد، شک نکنید که در صورت نبود بورس کالا در این سال‌ها، باید سازمان‌های عریض و طویلی برای تعیین قیمت با هزینه‌های بسیار زیادی برای کشور تشکیل می‌شد که نه‌تنها نتایج بورس را به ارمغان نمی‌آورد، بلکه به دلیل نبود شفافیت بورس، ابهام‌های زیادی در این روند به وجود می‌آمد.
روش‌های متنوع معاملاتی و تامین مالی صنایع
این کارشناس بورس کالا به انواع معاملات از طریق بورس کالا اشاره کرد و گفت: روش‌های معاملاتی از طریق بورس کالا مشتمل بر انواع قراردادهای سلف، نسیه، نقدی و آتی، اوراق سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی، صندوقهای کالایی، صندوقهای ارزی، قراردادهای آتی و ابزارهای مشتقه است که برخی از آنها در حال اجرا و برخی دیگر نیز در شرف راه‌اندازی هستند. وی افزود: تامین مالی صنایع از بورس کالا نیز یک مزیت مهم این بازار است بطوری که شاهد تامین مالی شرکت‌ها از طریق معاملات سلف و همچنین انتشار اوراق سلف موازی استاندارد هستیم البته این مسیر در ابتدای راه است و باید با فرهنگ‌سازی زمینه استقبال شرکت‌ها به تامین مالی از بازار سرمایه را مهیا کنیم. بیاتی عنوان کرد: قراردادهای سلف روشی برای تأمین نیاز نقدینگی شرکت‌ها از راه جذب سرمایه‌گذاری هستند. از دیگر کاربردهای مهم این اوراق جبران کسری بودجه دولت‌ها است. بیاتی با اشاره به اینکه در قراردادهای سلف عادی در بورس کالا به عنوان یکی از قراردادهای جذاب بورس، ریسک نقدشوندگی به دلیل نبود بازار ثانویه در معاملات وجود دارد، گفت: این در حالی است که قراردادهای سلف موازی استاندارد به دلیل وجود بازار ثانویه، ریسک‌های فوق پوشش داده می‌شود و این ابزار رفته رفته جذابیت زیادی در میان صنایع پیدا می‌کند.
گواهی سپرده کالایی
این کارشناس بازار سرمایه به گواهی سپرده کالایی نیز اشاره کرد و افزود: گواهی سپرده کالایی، ابزار مالی است که هر بنگاهی در بورس کالای ایران می‌تواند با تبدیل موجودی انبار خود به گواهی سپرده کالا و اوراق بهادارسازی آن، بستر لازم برای فروش بیشتر محصولات خود و جذب نقدینگی ایجاد کند. وی تاکید کرد: این روش، هزینه‌های تأمین مالی در بازار سرمایه را کاهش و نقدشوندگی کالا را برای تولیدکنندگان افزایش می‌دهد. همچنین می‌توان فروش محصولات ایرانی در بازارهای بین‌المللی را به پشتوانه گواهی سپرده کالایی صورت داد که این موضوع نیز در دست بررسی است.
