شکست اردوغان در قلب تجاری و پایتخت ترکیه

گروه جهان|

نامزد بزرگ‌ترین حزب اپوزیسیون ترکیه گفته بازشماری آرای استانبول تمام شده و نامزد حزب حاکم هنوز ۲۰هزار رأی از او کمتر دارد. اگر نتیجه انتخابات شوراها تأیید شود اپوزیسیون، اداره آنکارا و استانبول قلب تجاری و پایتخت ترکیه، را به دست می‌گیرد. برخی منابع خبری گزارش داده‌اند که در پی شکست حزب حاکم عدالت و توسعه در پایتخت و چند شهر بزرگ، رجب طیب اردوغان قصد دارد تغییراتی در کابینه خود انجام دهد.

به‌گزارش دویچه‌وله، نتیجه اولیه انتخابات محلی شوراها در ترکیه حاکی از برتری اندک نامزدهای حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP) بر حزب حاکم عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان در دو شهر بزرگ ترکیه، استانبول و آنکارا بود. اکرم امام‌اوغلو نامزد حزب جمهوری‌خواه خلق در شهر استانبول، حال می‌گوید بازشماری آرا در این شهر تقریبأ تمام شده و آرای او همچنان حدود ۲۰ هزار رأی بیشتر از آرای نامزد رقیب، بینالی ییلدیریم، از حزب حاکم عدالت و توسعه است. در شمارش اولیه آرا تفاوت این دو نامزد در شهر ۲۵ میلیون نفری استانبول حدود ۲۵ هزار رأی بود. حزب عدالت و توسعه (AKP) نتیجه انتخابات محلی شوراها در استانبول و آنکار را نپذیرفت و با شکایت به کمیسیون انتخابات، خواستار بازشماری آرا در تمام حوزه‌های رأی‌گیری این دو شهر شد. استانبول ۳۹ حوزه رأی‌گیری دارد. کمیسیون انتخابات شوراها چهارشنبه با بازشماری آرای ۱۸ حوزه در استانبول موافقت کرد.

اکرم امام‌اوغلو نامزد حزب جمهوری‌خواه خلق، از هیات عالی انتخابات ترکیه خواسته به مقررات روند بازشماری آرا احترام بگذارند و تأکید کرده: «نتیجه نهایی تغییر نخواهد کرد. بازشماری آرا وقت‌کشی است آن‌هم در حالی که ما در انتظار آغاز هر چه سریع‌تر کار خود هستیم.» در حالی که نتیجه رسمی انتخابات هنوز اعلام نشده، رجب طیب اردوغان گفته ائتلاف جمهور به رهبری او متشکل از دو حزب «عدالت و توسعه» و حزب «حرکت ملی» اکثریت شوراهای شهر را در اختیار گرفته است. حزب عدالت و توسعه مدعی شده، به‌دلیل بی‌نظمی در شمارش آرا آرای نامزدهای اپوزیسیون در شمارش اولیه از نامزدهای ائتلاف جمهور اندکی بیشتر بوده است.

اگر نتیجه اولیه این انتخابات تایید شود اپوزیسیون ترکیه کنترل شهرداری آنکارا، پایتخت ترکیه، و استانبول، قلب تجاری این کشور را در اختیار خواهد گرفت. بودجه شهرداری استانبول حدود شش میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. از آن گذشته اردوغان که با حزب حاکم خود کنترل تقریبأ تمام رسانه‌های ترکیه را در اختیار دارد، در صورت شکست در آنکارا و استانبول نظارت بر برخی از فعالیت‌های محلی این دو شهر را از دست می‌دهد. از آن گذشته خروج ترکیه از رکود اقتصادی هم بدون همکاری نزدیک اپوزیسیون با دولت آسان نخواهد بود. در همین حال روزنامه «خبر ترک» نوشته که در پس شکست انتخاباتی در شهرهای بزرگ، اردوغان در یک ماه آینده تغییراتی در کابینه خود انجام خواهد داد چرا که برخی مقامات دولت را مسوول شکست اخیر حزبش می‌داند. گفته شده، ییلدیریم که در انتخابات به عنوان نامزد حزب عدالت و توسعه برای شهرداری استانبول معرفی شده بود به عنوان معاون رییس‎جمهور ترکیه منصوب خواهد شد.

  عدالت و توسعه پس از شکست

با شکست حزب اردوغان در شهرهای بزرگ، اکنون این پرسش مطرح می‌شود که ترکیه به کدام سو خواهد رفت؟ تحلیل‌گران بر این باورند که شکست در انتخابات تقابل اردوغان تمامیت‌خواه و احزاب مخالف را به اوج خواهد رساند. نخستین نشانه از الگوهای شدت عمل اردوغان بیش از همه متوجه ائتلاف ملت خواهد بود.

ائتلاف ملت را حزب جمهوری‌خواه خلق به رهبری کمال قلیچدار اوغلو و حزب خوب به رهبری مرال آکشنر شکل داده‌اند. ائتلاف ملت در این انتخابات به مهم‌ترین اپوزیسیون حزب عدالت و توسعه تبدیل شد و تلاش کرد از تمامی ابزارها برای شکست برنامه‌های اردوغان و حزب متبوعش بهره گیرد؛ این ائتلاف در شهرهای استانبول، آنکارا، ازمیر، آنتالیا و آدانا به پیروزی چشمگیری دست یافت.

گذشته از شکست در آنکارا به عنوان قلب تجاری ترکیه، پشت کردن مردم در استانبول به اردوغان نیز هزینه سیاسی سنگینی برای رییس‌جمهوری ترکیه دارد؛ چرا که او سالیان دراز شهردار این شهر بوده و از آنجا تسخیر اهرم‌های قدرت سیاسی در ترکیه را آغاز کرد. تحت این شرایط اردوغان و حزب متبوعش از آنکه می‌دانند ائتلاف ملت آژیر خطر را برای آنها در آینده سپهر سیاست ترکیه به‌ویژه در انتخابات 23 ژوئن 2023 میلادی آنهم در یکصدمین سالگرد تاسیس ترکیه نوین به رهبری کمال مصطفی آتاتورک به صدا در آورده است.

وضعیت و شرایط سیاسی برای برخی از افراد کلیدی سابق حزب و عدالت و توسعه هم مساعد نیست. به‌گزارش ایرنا، واقعیت‌های سوابق فعالیت حزب عدالت و توسعه نشان می‌دهند که کنش‌ها و الگوهای رفتاری اردوغان موجب جدایی بسیاری از نخبگان از بدنه حزب عدالت و توسعه شده است. در این ارتباط، عبدالله گل رییس‌جمهور گذشته ترکیه، و احمد داووداوغلو معمار سیاست خارجی ترکیه سال‌های 2009 تا 2016 و علی باباجان وزیر خارجه سابق ترکیه، ترجیح داده‌اند که راه خود را در حزب عدالت و توسعه از اردوغان جدا کنند. در شرایط حاضر اردوغان مسوولیت بخشی از شکست حزب عدالت و توسعه را در انشقاقی می‌داند که توسط این سه عنصر کلیدی سابق حزب عدالت و توسعه کلید خورده است.

برخی گمانه‌زنی‌ها حکایت از آن دارد که حزبی برای مهار الگوی عمل اردوغان به محوریت همین سه عنصر کلیدی در حال شکل‌گیری است. ناظران بر این باورند که در صورت شکل‌گیری این حزب جدید، فضای سیاسی ترکیه شاهد تقابلی سخت میان اردوغان و حزب جدید خواهد بود. برخی نیز بر این باورند که شکست در انتخابات اخیر سکوی پرش اردوغان به سوی اقتدارگرایی بیشتر خواهد بود.