قلمرو صاحبان سرمایه
تعادل|
روند جذب سرمایه‌گذاری در جهان سال گذشته میلادی به چه صورت بوده است؟ بررسی یک موسسه بین‌المللی از روند سرمایه‌گذاری در سال 2018 نشان می‌دهد، سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی جهان که به روش «ادغام و اکتساب» انجام شده‌اند، همچنان در سطح بالایی از میان سایر سرمایه‌گذاری‌ها قرار داشته و ارزش آنها در مجموع از 662 میلیارد دلار در سال 2017 به 680 میلیارد دلار در سال 2018 رسیده است. از آن‌سو، در حالی که ارزش قراردادهای این روش، نسبت به سال 2017 با رشد 3 درصدی همراه بوده، اما تعداد معاملات کاهش 17 درصدی را نشان می‌دهد که افت این تعداد از معاملات در 10 سال اخیر بی‌سابقه بوده است. اما بیشترین سهم از ارزش کل سرمایه‌گذاری‌ها در سال گذشته میلادی در بخش‌های «سرمایه‌گذاری مالی» و «وسایل نقلیه»، اتفاق افتاده و بزرگ‌ترین قرارداد سرمایه‌گذاری خارجی جهان در چارچوب ادغام و اکتساب در همین مدت، نیز مربوط به «فعالیت‌های بازسازی»، «سرمایه‌گذاری مالی» و «توسعه محصول» بوده است. اما بیشترین حجم از سرمایه‌گذاری‌ها در سال گذشته میلادی را «ایالات متحده امریکا» جذب کرده است. اما سرمایه‌گذاری‌های خارجی در سال پیش رو چه سمت و سویی خواهد داشت؟ با مشاهده نتایج حاصل از نظرسنجی که توسط موسسه بین‌المللی «کرنی» صورت گرفته، می‌توان پیش‌بینی کرد که «سرمایه‌گذاران مالی» و «تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی» در روش معاملاتی «ادغام و اکتساب» سال 2019 پیشرو باشند. بر این اساس انتظار می‌رود؛ رشد قراردادهای سرمایه‌گذاری تحت تاثیر کشورهای صنعتی از جمله «امریکای شمالی» و «غرب اروپا» و همچنین کشورهای نوظهور از جمله «هند» و «چین» قرار بگیرد.
یک موسسه بین‌المللی طی گزارشی به مرور وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی به روش‌های ادغام و اکتساب طی سال‌های 2019 - 2018 پرداخته و چشم‌اندازی از وضعیت این نوع سرمایه‌گذاری‌ها در جهان در سال 2019 ارایه کرده، که از سوی معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران منتشر شده است. بر اساس این تحلیل، در سال 2018، حدود 6310 مورد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به ارزش حدود 680 میلیارد دلار از طریق «ادغام و اکتساب» در جهان صورت گرفته که نسبت به سال 2017، حدود 3 درصد به لحاظ ارزش افزایش یافته است. از این رو، موسسه بین‌المللی کرنی (A.T.Kearney)، سال 2019 را سال مساعدی برای این نوع قراردادها دانسته است و پیش بینی کرده است که سرمایه‌گذاران مالی و تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی در معاملات ادغام و اکتساب سال 2019 پیشرو باشند.
بر اساس تعریف آنکتاد (کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل)، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) عبارت است از کنترل مدیریتی یک شرکت در یک اقتصاد، توسط بنگاهی مقیم در کشوری دیگر. اما سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی انواع مختلفی دارد که « ادغام و اکتساب » یکی از مهم‌ترین آنها محسوب می‌شود. سرمایه‌گذاری ادغام و اکتساب عبارتست از ادغام دو یا چند شرکت که معمولا یکی از آنها از سایرین بزرگ‌تر است. این نوع سرمایه‌گذاری شامل تعدادی از معاملات مختلف مانند، ادغام، اکتساب، ترکیب، پیشنهاد مناقصه، خرید دارایی‌ها و اکتساب مدیریت است. هدف اصلی در این نوع سرمایه‌گذاری، تغییر ساختار شرکت یا شرکت‌های کوچک‌تر است. بخش بانکی، پیشگام این نوع سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. بانک‌ها یا شرکت‌های بزرگ، برای باقی ماندن، در زمان رقابت‌های زیاد و فشارهای ناشی از جهانی شدن، با یکدیگر ادغام می‌شوند.
روند سرمایه‌گذاری‌های سال 2018
در سال 2018، سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی جهان که به روش ادغام و اکتساب انجام شده‌اند، همچنان در سطح بالایی قرار داشته و ارزش آنها در مجموع از 662 میلیارد دلار در سال 2017 به 680 میلیارد دلار در سال 2018 رسیده است. اگرچه در سال 2018، ارزش قراردادهای مربوط به ادغام و اکتساب نسبت به سال 2017 با رشد
3 درصدی همراه بوده، اما تعداد معاملات کاهش
17 درصدی داشته و به 6310 مورد رسیده که از رقم مشابه در سال 2009 نیز پایین‌تر است.
اما کاهش قابل توجه تعداد قراردادهای سرمایه‌گذاری خارجی به روش ادغام و اکتساب در سال 2018، طی
10 سال اخیر بی‌سابقه بوده است. در سال 2018، محرک اصلی سرمایه‌گذاری در میان همه بخش‌ها، ابرمعاملات بوده اند؛ به گونه‌ای که 50 قرارداد نخست مربوط به ادغام واکتساب، ارزش معاملاتی در حدود 400 میلیارد دلار داشته‌اند. به عبارتی؛ در مجموع تقریبا 0.8 تعداد قراردادها، حدود 59 درصد ارزش قراردادهای ادغام و اکتساب را دربرگرفته‌اند. متوسط ارزش هر قراردادی که در سال 2018 برای سرمایه‌گذاری‌های خارجی ادغام و اکتساب منعقد شده، حدود 108 میلیون دلار بوده که نسبت به سال 2017 حدود 23 درصد افزایش یافته است. این رقم بالاترین متوسط ارزش قراردادهای ادغام و اکتساب طی
10 سال اخیر بوده است.
از دیگرسو، بزرگ‌ترین قرارداد سرمایه‌گذاری خارجی جهان در چارچوب ادغام و اکتساب طی سال 2018، مربوط به فعالیت‌های بازسازی، سرمایه‌گذاری مالی و توسعه محصول بوده است. در میان 10 قرارداد برجسته منعقد شده در حوزه سرمایه‌گذاری‌های ادغام و اکتساب در جهان به لحاظ ارزش قرارداد، ایالات متحده امریکا هم در میان سرمایه‌گذاران و هم در میان سرمایه پذیران، بیشترین تعداد را داشته است. بالاترین ارزش سرمایه‌گذاری ادغام و اکتساب سال 2018 نیز با ارزش 32.6 میلیارد دلار در امریکا صورت گرفته است. از نمونه قراردادهای ادغام و اکتساب که در سال 2018 به اتمام رسیده‌اند، می‌توان به مواردی همچون شرکت United Technologies در ایالات متحده امریکا اشاره کرد که کسب و کار هوا فضا و هواپیمایی خود را توسعه داده است. علاوه بر این تولیدکنندگان لنز نوری Essilor در فرانسه، شرکت شیشه Luxottica در ایتالیا و شرکت‌هایی که به بازسازی پرتفوی و دارایی‌هایشان می‌پرداختند، رایج‌ترین نوع قراردادها در سال 2018 بوده‌اند. برخی قراردادهای ادغام و اکتساب در سال 2018 تکمیل نشده‌اند. انتظار می‌رود سه قرارداد نخست که بالای 10 میلیارد دلار هستند، در سال 2019 به پایان برسند.
چشم‌انداز جذب سرمایه‌ها
اگرچه انتظار می‌رود، معاملات ادغام و اکتساب صنعتی در سال 2019 با افزایش همراه باشند، اما رشد اقتصادی پایین، ریسکی برای این فعالیت‌ها محسوب می‌شود. با نگاهی منطقه‌ای، انتظار می‌رود رشد قراردادهای ادغام و اکتساب تحت تاثیر کشورهای صنعتی از جمله امریکای شمالی و غرب اروپا و همچنین کشورهای نوظهور از جمله هند و چین قرار بگیرد. در عین حال، چشم‌انداز منفی برای امریکای لاتین و شرق اروپا نیز وجود دارد. با این حال، با توجه به پیش بینی موسسه کرنی، انتظار می‌رود، سال 2019 نیز سال خوبی برای قراردادهای ادغام و اکتساب صنعتی جهان باشد. در حال حاضر، ارزش قراردادهای تکمیل نشده برای 10 معامله برتر سال 2019 بیش از 90 میلیارد دلار و برای کلیه معاملات 300 میلیارد دلار است. بر اساس نظرسنجی صورت گرفته توسط موسسه کرنی انتظار می‌رود مناطق مختلف شاهد رشدهای متفاوتی باشند. با توجه به نتیجه این نظرسنجی، 61 درصد پاسخ‌دهندگان پیش بینی کرده‌اند، امریکای شمالی با رشد کمی (بین 10 تا 20 درصد) همراه باشد. همچنین 56 درصد پاسخ‌دهندگان انتظار دارند، هند در سرمایه‌گذاری ادغام و اکتساب رشد را تجربه کند. در عین حال، در غرب اروپا، 57 درصد پاسخ‌دهندگان و در چین،
53 درصد پاسخ‌دهندگان انتظار رشد معاملات ادغام و اکتساب را دارند. «ژاپن» و «کره جنوبی»، «خاورمیانه» و «آفریقا» و «سایر کشورهای آسیا» نیز نسبت به چهار منطقه قبلی ذکر شده، انتظار رشد کمتری دارند. همچنین برای امریکای لاتین و شرق اروپا نیز رشد منفی بالایی انتظار می‌رود.از سویی دیگر، با توجه به نظرسنجی انجام شده توسط موسسه کرنی، پیش‌بینی می‌شود سرمایه‌گذاران مالی و تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی در معاملات ادغام و اکتساب سال 2019 پیشرو باشند. با توجه به این
پیش‌بینی‌ها، بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان انتظار دارند که سرمایه‌گذاران مالی، به ویژه در زمینه ادغام و اکتساب صنعتی در سال 2019 فعالیت بالایی داشته باشند و همچنین بخش تجهیزات پزشکی تحت تاثیر روندهای جهانی از جمله جمعیت با سن بالا، رشد بالایی را تجربه خواهد کرد.
در عین حال بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان رشد نزدیک به صفر را برای «محصولات معدنی غیرفلزی» پیش بینی می‌کنند و انتظار می‌رود روند قراردادهای اکتساب در بخش «پلاستیک و لاستیک» به علت اثرات قوانین زیست‌محیطی بر صنعت، کندتر شود. «وسایل نقلیه» مشخصاً یکی از صنایعی است که انتظار می‌رود رشد سرمایه‌گذاری ادغام و اکتساب بالایی در سال 2019 داشته باشند؛ چراکه تقاضای بالایی برای حمل و نقل در بخش‌های فناوری و زنجیره‌های تامین وجود دارد. در این نظرسنجی، از پاسخ‌دهندگان در ارتباط با محرک‌های کلیدی در قراردادهای ادغام و اکتساب نیز پرسش به عمل آمده است. براساس نظرسنجی‌ها مهم‌ترین محرک سرمایه‌گذاری‌های ادغام و اکتساب در سال 2019 دسترسی به تکنولوژی خواهد بود که البته تحت تاثیر شرکت‌های بازارهای نوظهور و آنهایی که به دنبال دیجیتالی شدن هستند، قرار دارد. تثبیت بین بخش‌ها نیز از دیگر محرک‌های کلیدی فعالیت‌های ادغام و اکتساب در سال 2019 خواهد بود. همچنین پیش‌بینی می‌شود، نااطمینانی‌های سیاسی بزرگ‌ترین مانع برای معاملات ادغام و اکتساب در سال 2019 باشند. در عین حال، ادغام رو به جلو، نسبت به ادغام رو به عقب، معاملات بیشتری را تحت تاثیر قرار می‌دهند که نشانه‌ای از افزایش اهمیت نزدیکی مشتری است.
