هجوم فناوری به بانکداری

گروه جهان|

مردم جهان در دو دهه گذشته شاهد بودند که خدمات دیجیتالی اقتصاد و زندگی آنها را تغییر داده است. تاکسی‌ها، فیلم‌ها، رمان‌ها، غذاها و‌ پزشک با لمس یک صفحه مونیتور در دسترس هستند. شرکت‌های بزرگ خرده‌فروشی، خودروسازی و رسانه‌ها درگیر یک رقابت جدید شده‌اند. اما یک صنعت وجود دارد که هنوز در برابر این رویه مقاومت کرده است: بانکداری. در کشورهای ثروتمند تقریبا مرسوم است که در صف‌های بانک بایستید و چک‌های بانکی را که با مهر لوگوی شرکت‌هایی که در قرن نوزدهم تشکیل شده‌اند، نقد کنید یا مبالغ آنها را به حسابتان واریز کنید.

اما همانطور که گزارش هفته گذشته اکونومیست توضیح داده، فناوری سرانجام به صنعت بانکداری نیز رسیده است. در آسیا نرم‌افزارهای پرداخت راهی برای زندگی بیش از یک میلیارد کاربر است. در غرب، حجم بانکداری موبایلی به سطح بی‌سابقه 49 درصد رسیده است؛ به عبارتی دیگر 49 درصد از امریکایی‌ها فعالیت‌های بانکی خود را از طریق گوشی‌های تلفن همراه انجام می‌دهند و غول‌های فناوری در حال تقویت و توسعه خود هستند. اپل 25 مارس از کارت‌های اعتباری با همکاری گلدمن ساکس خبر داد. فیس‌بوک پیشنهاد یک سرویس پرداخت را مطرح کرده که اجازه می‌دهد کاربرانش بلیت بخرند و قبض‌های خود را پرداخت کنند.

اما پیامدهای چنین تغییراتی می‌تواند بسیار گسترده باشد چرا که بانک‌ها، شرکت‌های معمولی نیستند. البته تفاوت بانک‌ها و شرکت‌ها تنها در دارایی بیش از 100تریلیون دلار بانک‌ها در جهان نیست. بانک‌ها با استفاده از ترفندهای دشوار (از جمله تبدیل سپرده‌ها به وام‌های طولانی‌مدت در هر زمانی که درخواستش را داشته باشید) سپرده‌گذاران را قادر کرده‌اند که مصرف را به تعویق انداخته، سرمایه‌گذاری کنند؛ ‌روندی که با توسعه فناوری در این صنعت می‌تواند دستخوش تغییر شود.

بحران 2008-2009 میلادی نشان داد بانک‌ها برای چرخیدن چرخ اقتصادی بسیار حیاتی هستند. بنابراین، بانکدارها و سیاستمداران ممکن است وسوسه شوند تا در برابر تغییرات تکنولوژیک در این بخش مقاومت کنند. اما این رویکرد می‌تواند اشتباه باشد چرا که منافع چنین تغییراتی، از جمله ایجاد یک نظام بانکی ارزان‌تر و راحت‌تر، می‌تواند به راحتی بر خطرات آن غلبه کند.

عصر گوشی‌های هوشمند دیر به بخش بانکداری رسیده چرا که قوانین نظارتی اغلب مانعی در برابر دست‌واندکاران و کارآفرینان این بخش بوده‌اند. بانک‌های غربی از زمان بحران مالی به‌طور گسترده‌ای درگیر اصلاح ترازنامه‌ها، و کاهش هزینه‌ها با استفاده از روش‌های قدیمی بوده‌اند. البته دیر رسیدن، بهتر از هرگز نرسیدن است. در حال حاضر چنین نوع کسب و کار جدید در حال ظهور هستند. اپلیکیشن‌های پرداخت در آسیا همراه با تجارت الکترونیک که توسط شرکت‌های بزرگی چون علی‌بابا و تن‌سنت در چین عرضه شده، از این دست تغییرات هستند. این شبکه‌ها با بانک‌ها در ارتباط هستند اما برای کنترل روابط خود با مشتری با یکدیگر رقابت دارند. بانک‌های بزرگ در امریکا و اروپا هنوز کم و بیش کنترل بیشتری دارند و برای پیشنهاد محصولات دیجیتالی با یکدیگر به‌شدت رقابت دارند. به عنوان مثال پی‌جی مورگان می‌تواند در 5 دقیقه برای شما به‌طور آنلاین حساب سپرده باز کند. اما این پیشرفت و توسعه پرسرعت چندان بی‌خطر نیست. تهدیدها نیز به‌موازات چنین پیشرفتی در حال ظهور هستند. شرکت‌هایی مانند پی‌پال با بانک‌های غربی کار می‌کنند اما انتظار می‌رود که به‌زودی سهم بیشتری را از سود از بانک‌ها جذب کنند. کسب و کارهای پرسودی چون کار کردن با ارزهای خارجی و مدیریت دارایی نیز تازه‌واردهایی هستند که مزاحم به شمار می‌روند.

گام‌های تغییرات سریع‌تر خواهد شد. جوان‌ها دیگر مانند والدینشان در بانک‌ها نخواهند ایستاد. بر اساس یک نظرسنجی 15 درصد از جوانان 18 تا 23 سال از اپلیکیشن پرداخت نئوبانک استفاده می‌کنند. شرکت‌های فناوری که مردم به آنها اعتماد دارند از جمله اپل و آمازون به‌طور طبیعی از جمله شرکت‌هایی هستند که در آینده‌ای نه چندان دور بازوهای مالی‌شان رشد چشمگیری خواهد داشت. 4 بانک بزرگ امریکا سالانه بیش از 25 میلیارد دلار را برای بهبود اپلیکیشن‌های مشتریان و پردازش هوشمندانه‌تر اطلاعات هزینه می‌کنند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری در سال گذشته 37 میلیارد دلار در شرکت‌های مالی آس‍تارت سرمایه‌گذاری کردند.

قطعا منافع تغییرات تکنولوژیک در صنعت بانکداری بسیار گسترده است. با توسعه بانکداری الکترونیک و تعطیلی شعبات مختلف بانک‌ها، هزینه‌های این نهادهای مالی کاهش می‌یابد، سیستم‌های قدیمی از دور خارج شده و بروکراسی حذف می‌شود. اگر هزینه‌های بانک‌های جهان به 3 بخش تقسیم شود، پس‌انداز هر فرد در روز کره زمین از محل توسعه فناوری در بانکداری می‌تواند 80 دلار در سال باشد. هلند در سال 2000 میلادی شعبات بانکی‌اش بیش از امریکا بود اما حالا یک سوم ایالات متحده شعبات بانکی دارد. سیستم بانکی هلند در ماه‌ها و سال‌های اینده توسعه بیشتری خواهد داشت از جمله داده‌های بیشتر به بانک‌ها این امکان را می‌دهد شرکت‌هایی که بیشتر در معرض خطر بحران مالی قرار دارند را شناسایی کنند؛ ‌همچنین مسیر کلاهبرداری نیز از این طریق دشوارتر و سخت‌تر می‌شود. هزینه‌های کمتر به افراد اجازه می‌دهد که دسترسی بهتری به منابع مالی داشته باشند. و بیشتر شرکت‌هایی که ایده‌های خوب دارند بتوانند سریع‌تر وام گرفته و با سرعت بیشتری توسعه پیدا کنند. اما نباید فراموش کرد که تهدیدهای چنین توسعه‌ای نیز جدی است. راز کثیف بانکداری این است که تمایل به عقب‌ماندگی، ناکارآمدی و ناپایداری دارد... اما نکته در اینجاست که رشد جهانی دشوار شده و رسیدن به بهره‌وری سخت است. یک انقلاب تلفن هوشمند در بخش‌های مالی می‌تواند یکی از بهترین راه‌های تقویت اقتصاد و گسترش مزایای آن باشد.