ریزش حباب‌ها در زمین سیاست

گروه بورس|هادی سلگی|

بازار سهام پایان کاری روز سه‌شنبه خود را با ریزش 7 هزار و 600 واحدی سپری کرد؛ مقدار کاهشی که در سال 97 بی‌سابقه بود. یک کارشناس بازار سرمایه درگفت‌وگو با «تعادل» دو عامل این ریزش را عکس‌العمل جدید ایران به برجام و رشد بی‌بنیاد و غیرعقلانی برخی شرکت‌ها متاثر از تحلیل‌های تکنیکال عنوان کرد.

  ریسک سیاسی چهارشنبه

به گزارش «تعادل» روز گذشته بازار سهام با یک ریزش هیجانی حدود 4 درصدی مواجه شد که رکورد کاهش بازار سهام در سال 98 را شکست. این میزان کاهش یک‌باره و غافلگیرکننده بعد از رشدهای پیاپی در روزهای سال 98 باعث شده که کارشناسان بازار سرمایه بخش عظیمی از صعودهای قبلی را حبابی تفسیر کنند. در کنار این موضوع، عامل مهمی که کارشناسان به آن اشاره می‌کنند ریسک سیاسی است که امروز چهارشنبه این‌بار از سوی ایران رقم خواهد خورد.

ایران بعد از 12 ماه خروج یک‌طرفه امریکا از توافق هسته‌ای، به این جمع‌بندی رسیده است که باید عمل متقابلی در حوزه برجام نشان دهد. جزییات اقدامات هسته‌ای ایران به احتمال قوی روز چهارشنبه (امروز) از زبان حسن روحانی رییس‌جمهوری کشور اعلام خواهد شد و سازمان انرژی اتمی و وزارت خارجه نیز هم‌زمان مجری این اقدامات در سطوح فنی و سیاسی هستند. سازمان انرژی اتمی بعد از دستور مقام معظم رهبری در خرداد سال ۹۷ بعد از اعلام خروج امریکا از برجام، اقدامات و زمینه‌سازی‌هایی را در دستور کار برای اقدام متقابل در زمان مناسب انجام داد که به فراخور در سال گذشته شاهد رونمایی و افتتاح این پروژه‌ها بودیم و اکنون نظام آماده می‌شود تا از جدی‌ترین واکنش برجامی خود نسبت به رویکرد یک جانبه امریکا و از سویی سکوت و بی‌تفاوتی طرف‌های دیگر برجام رونمایی کند.همچنین اقدامات ایران به صورت گام به گام و مرحله به مرحله در زمان‌بندی مشخص و با درخواست از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای نظارت بر اقدامات مدنظرش انجام خواهد شد.به نظر می‌رسد، اقدامات متقابل ایران مبتنی بر بندهای 26 و ۳۶ برجام بر کاهش تعهدات هسته‌ای استوار است. این اقدامات به نظر نمی‌آید در این مرحله به معنای خروج از برجام باشد بلکه ایران بر اساس بند 26 با توجه به نقض برخی تعهدات برجامی از سوی طرف مقابل، اقداماتی را انجام می‌دهد و البته در صورت بی‌توجهی طرف‌های مقابل، این روند می‌تواند به خروج از برجام بینجامد.

آنطور که رسانه‌ها گزارش داده‌اند اقدامات احتمالی ایران شامل آغاز غنی‌سازی ۳.۶۷ درصدی، عدم پایبندی ایران به ذخیره ۳۰۰ کیلوگرمی، نصب سانتریفیوژها در فردو که می‌تواند از نسل اول و دوم و IR-4 باشد، تولید آب سنگین بیش از ۱۳۰ تن و انبار آن در خاک کشور نه کشوری خارجی، توقف اجرای پروتکل الحاقی و دسترسی‌های اضافی، تحقیقات درباره سانتریفیوژهای پیشرفته و غیره خواهد بود.

برخی اقدامات می‌تواند اثرات سیاسی- بین‌المللی و فنی فوری‌تری نسبت به اقدامات دیگر داشته باشد، به ویژه اگر این اقدام یا اقدامات در حوزه غنی‌سازی باشد.

بنابراین به نظر ایران در گام نخست اجرای تعهدات خود را بر اساس بند 26 برجام بطور جزئی کاهش خواهد داد، نه کلی و همین مساله حاکی از عقلانیت تهران در برخورد با ترامپ در امریکاست، به علاوه این رویکرد نشان می‌دهد که تهران هم‌چنان از باز نگه داشتن درهای دیپلماسی استقبال می‌کند و انتظار است تا 1+4 به ویژه سه کشور اروپایی نسبت به برآورده ساختن مزیت‌های اقتصادی ایران از برجام در کمترین زمان ممکن به خصوص در حوزه خرید و فروش نفت و انرژی و تبادلات مالی و بانکی اقدام فوری و جدی‌تری انجام دهند.

  تب تند زود فروکش می‌کند

مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با «تعادل» درباره ریزش روز گذشته بازار سهام اظهار کرد: در این خصوص چندتا عامل وجود دارد که مهم‌ترین آن را می‌توان مصداق کنایه تب تند زود فروکش می‌کند، دانست.

مدیرعامل شرکت سبدگردانی ایرانیان افزود: بعد از فروردین ما در بازار شاهد روزی یک درصد رشد بودیم. این رشدها یا باید منطقی باشد یا حباب. وقتی به فرآیند بازار نگاه می‌کنیم می‌بینیم بسیاری از رشدها در سهام بنیادی نیستند، بلکه بیشتر تکنیکال‌ها با معاملات الگوریتمی وارد بازار شدند و صف‌های بلند تشکیل دادند و باعث شده بود سهام‌هایی که بنیادی و سودآور نبودند با خریدهای میلیونی مواجه شوند.به گفته وی از سوی دیگر یک ریسک سیاسی هم وارد بازار شد؛ ایران قصد دارد نسبت به انفعال اروپایی‌ها عکس‌العمل نشان دهد. طبیعی است که این ریسک در بازار بازتاب داشته است، اما مطمئنا سهامی که بنیادشان ضعیف است و سودی ندارند و بیشتر بر اساس سفته‌بازی بالا آمدند، تحمل ریسک یادشده را نداشتند و کاهش یافتند.صفاریان گفت: بنابراین بطور خلاصه آغاز این ریزش به دلیل این دو عامل اصلی بود. وی افزود: از همین رو سهام مجامع و شرکت‌هایی که سود داشتند پایین نمی‌آیند اما شرکت‌هایی که تنها با ملاک‌های تکنیکال نه سود، رشد کردند در آنها تعدیل صورت گرفت.

 ملاک‌های تکنیکال

عامل کوتاه‌مدت شدن افق ها

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال که آیا بسیاری از رشدهای سهام در سال جدید حبابی بود، پاسخ داد: دقیقا. در واقع باید پرسید چه اتفاقی افتاده است در سهمی که سودآوری آن پایین باشد به میزان بالایی خرید صورت گرفته است. جالب است تحلیل‌های تکنیکال باعث شدند افق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سهام کشور بسیار کوتاه‌مدت شود. در حالی که همیشه گفته می‌شود که بازار بورس برای سرمایه‌گذاری در بلندمدت بالای یک سال ساخته شده است. اما ما برعکس در بازار بورس شاهد رشد منابع با افق کوتاه‌مدت هستیم. طبیعی است که اینها در بازار سهام‌های غیربنیادی را به صورت حبابی بالا می‌برند و بالطبع با یک ریسک شاهد ریزش آنها می‌شویم.

صفاریان در پاسخ به این سوال که آیا بعد از خروج از ریسک سیاسی‌ که چهارشنبه خواهیم داشت، باز شاهد رشد در بازار خواهیم بود، گفت: در شرکت‌های بنیادی شاهد افزایش خواهیم بود.

  نه ایران از برجام خارج می‌شود

و نه جنگی رخ خواهد داد

با این حال روز گذشته یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، رفتار اخیر بازار سرمایه را احساسی خواند و گفت: اگر فعالان بازار، پایه تحلیل‌های خود را بر خروج ایران از برجام گذاشته‌اند، باید در فرض خود تجدید نظر کنند.

محمد حسن نژاد در گفت‌وگو با سنا تاکید کرد: تحلیل گرانی که بازار را با پیش فرض خروج ایران ازNPT یا احتمال تنش و درگیری در پی حرکت ناو هواپیمابر امریکایی به منطقه تحلیل می‌کنند، اطمینان داشته باشند که نه ایران از برجام خارج می‌شود و نه جنگی رخ خواهد داد .

این نماینده مجلس با بیان اینکه این موضوع قبل از شروع جلسه علنی امروز مجلس با حضور علی لاریجانی رییس مجلس مطرح و بررسی شد، توضیح داد: امریکا موقعیت حمله و ورود به جنگ منطقه‌ای را ندارد و ما هم دنبال تنش و درگیری نیستیم، لذا این موضوع منتفی است؛ از طرفی تحریم‌های ظالمانه امریکا هم از مدت‌ها قبل برقرار بوده، لذا اثر مضاعف یا چشمگیری نسبت به گذشته ایجاد نخواهد کرد .

حسن نژاد افزود: تنها در موضوع آب سنگین اگر محدودیت‌های تازه‌ای ایجاد شود و قرار باشد کشورها محصول ما را خریداری نکنند، آن را ذخیره خواهیم کرد و این برای ما نوعی امتیاز مثبت هم هست، چون تا پیش از این امریکایی‌ها فشار می‌آوردند که چرا آب سنگین تولیدی را تحویل نمی‌دهیم و امروز در خاک خود به ادامه تولید و ذخیره آن خواهیم پرداخت .

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پایان اطمینان داد که به زودی شاخص بورس به مسیر طبیعی خود باز می‌گردد؛ لذا سهامداران از شتاب و رفتار هیجانی و فروش سهام خود خودداری کنند .