خیز سلطان برای فتح استانبول
گروه جهان|
پس از هفته‌ها پافشاری رجب طیب اردوغان رییس‌جمهوری ترکیه، برای ابطال نتیجه انتخابات شهرداری استانبول، هیات عالی انتخابات ترکیه به این درخواست تن داد و نتایج را بی‌اعتبار اعلام کرد. به‌دنبال انتشار خبر این تصمیم، لیر ترکیه به کانال جدیدی در برابر دلار عقب نشست.
به‌نوشته حریت، هفت عضو هیات 11 نفره شورای عالی انتخابات رای به ابطال انتخابات داده‌اند. حال انتخابات مجدد برای تعیین شهردار استانبول ۲۳ ژوئن برگزار خواهد شد. در انتخابات گذشته اکرم امام‌اوغلو رقیب بینالی ییلدریم کاندیدای حزب اردوغان، تنها با اختلاف ۱۳هزار رای به پیروزی رسید. با وجود اعتراض حزب عدالت‌وتوسعه، امام‌اوغلو در شهرداری استانبول مستقر شد، اما شکایت حزب اردوغان به شورای عالی انتخابات درباره تقلب سازمان‌یافته و جرایم آشکار به قوت خود باقی ماند. مخالفان اردوغان ضمن محکوم کردن اقدام هیات عالی تاکید کرده‌اند که با وجود اعتراض به تصمیم اخیر، عقب‌نشینی نکرده و انتخابات دوباره را تحریم نخواهند کرد. استانبول شهری است که اردوغان با پیروزی خود به عنوان شهردار آن در دهه ۱۹۹۰، فعالیت سیاسی خود را بطور گسترده آغاز کرد و حزب عدالت‌وتوسعه از ۲۰۰۲ تاکنون همواره برنده انتخابات استانبول بوده است. سهم این شهر از تولید ناخالص داخلی ترکیه حدود یک سوم است و برای حزب اردوغان پیروزی در آن موضوع حساسی است.
در انتخابات اخیر شهرداری، بسیاری از شهرهای بزرگ از جمله آنکارا، به نمایندگان احزاب مخالف رای دادند. در آنکارا، حزب اردوغان که با اختلاف ۳درصد آرا مغلوب نماینده حزب جمهوری خلق شده بود، نتایج انتخابات را به چالش کشید، اما موفق به تغییر نتایج نشد. خبرگزاری آناتولی پیش‌تر گزارش داده بود، مقام‌های ترکیه به وجود ارتباط‌هایی میان یک سازمان تروریستی و مسوولان دفاتر رای‌گیری در انتخابات استانبول پی برده‌اند. در این گزارش آمده: مقامات به شواهدی دست یافته‌اند که نشان می‌دهد 43تن از مسوولان دفاتر رای‌گیری با شبکه فتح‌الله گولن یکی از مخالفان سرسخت اردوغان در ارتباط بوده‌اند. گفته شده، شهروندان اکثر مناطق استانبول در اعتراض به تصمیم شورای عالی انتخابات به خیابان‌ها آمدند و با کوبیدن روی ماهی‌تابه و قابلمه نارضایتی خودشان را ابراز کردند.
سقوط ارزش لیر
با اعلام خبر ابطال نتایج انتخابات استانبول، در معاملات صرافی‌های استانبول در روز سه‌شنبه ارزش لیر در برابر دلار ۰.۷ درصد کاهش یافت تا هر دلار با فتح کانال جدید به ازای ۶.۰۰۳ لیر مبادله شود. لیر ترکیه از ابتدای امسال تاکنون ۱۲درصد ارزش خود را در برابر دلار از دست داده است تا بدین‌ترتیب کاهش ارزش آن در برابر اسکناس سبز از زمان شروع بحران ارزی ترکیه در سال گذشته به بیش از ۴۲ درصد برسد. گفته شده، نگرانی از تشدید جنگ تجاری چین و امریکا نیز به تشدید ریزش لیر دامن زده است. به‌گفته برخی معامله‌گران، امکان ریزش بیشتر لیر که اکنون در پایین‌ترین سطح ۷ ماه اخیر خود در برابر دلار قرار دارد وجود دارد و ممکن است لیر تا کانال ۶.۲ به ازای هر دلار نیز عقب‌نشینی کند. نگرانی‌ها از اوضاع سیاسی ترکیه روی رتبه اعتباری این کشور نیز اثر منفی گذاشته است؛ به‌گونه‌ای که موسسه رتبه‌بندی فیچ در گزارش جدید خود، چشم‌انداز ترکیه را منفی و رتبه اعتباری این کشور را «BB» ارزیابی کرد که رتبه پایینی است. بحران ارزی ترکیه همچنین تورم را تهدید کرده است که اخیراً اندکی از سطح ۲۰ درصدی فاصله گرفته است. بانک مرکزی ترکیه و شرکت‌های بزرگ این کشور نیز که باید ده‌ها میلیارد دلار بدهی خود به طرف‌های خارجی را پرداخت کنند اصلاً از این خبر خوشحال نیستند. اقتصاد نیز وارد رکود شده و رشد اقتصادی منفی می‌تواند با کاهش ارزش لیر بیش از پیش ماندگار شود.
واکنش‌ها به ابطال انتخابات
اکرم امام‌اوغلو شهردار جدید کلان‌شهر استانبول، تصمیم هیات عالی انتخابات ترکیه مبنی بر تجدید انتخابات این شهر را خیانت خوانده است و گفته رجب طیب اردوغان قصد دارد با این اقدام پیروزی انتخاباتی ما را مصادره کند. او با این حال تاکید کرده: «هرگز بر سر اصول خود سازش نمی‌کنیم. این کشور متشکل از ۸۲ میلیون فرد میهن‌دوست است که تا آخرین لحظه برای دموکراسی مبارزه خواهند کرد.»
انورسال ادی‌گوزل معاون رییس حزب جمهوری‌خواه خلق، هم به طعنه گفته: «پیروزی بر حزب عدالت و توسعه امری است غیرقانونی. این سیستمی که اراده مرم را پایمال می‌کند و به قانون بی‌اعتناست، نه دموکراتیک است و نه مشروع.»
فدریکا موگرینی هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نیز تصمیم مربوط به تجدید انتخابات استانبول را تصمیمی سیاسی ارزیابی کرده و خواستار بررسی قانونی این تصمیم از سوی منابع مستقل و غیردولتی شده است. موگرینی در عین حال درخواست کرده بازرسان بین‌المللی نیز بر برگزاری دور بعدی انتخابات نظارت داشته باشند. وزیر خارجه ترکیه انتقادهای خارجی از تصمیم هیات عالی انتخابات ترکیه برای لغو نتایج انتخابات شهرداری استانبول را بی‌مورد خوانده است. براساس انتخابات ماه مارس نامزد اپوزیسیون پیروز شده بود. وزارت خارجه ترکیه در بیانیه‌ای اعلام کرده: «همگان باید به تصمیم برگزاری دوباره این انتخابات که بر مبنای قانونی گرفته شده است، احترام بگذارند. ما انتقادهایی که از سوی برخی از مخاطبان خارجی با انگیزه سیاسی درباره این تصمیم و شورای عالی انتخابات مطرح می‌شود، نمی‌پذیریم. ترکیه بلوغ دموکراتیک خودش را نشان داده است. بی‌شک، تصمیم شورای عالی مستقل انتخابات با هدف تضمین تحقق اراده رای‌دهندگان بوده است.» اردوغان نیز سه‌شنبه در دیدار با نمایندگان پارلمان حزب حاکم عدالت‌وتوسعه از تصمیم کمیسیون انتخابات تقدیر کرده و گفته: «این تصمیم را به عنوان بهترین اقدامی تلقی می‌کنیم که عزم ما برای حل مشکلات در چارچوب دموکراسی و قانون را نشان می‌دهد.» مخالفان دولت ترکیه با اشاره به تلاش‌های اردوغان برای احیای امپراتوری عثمانی به او لقب «سلطان» داده‌اند.
