نوسان ارز محصول متغیرهای سیاسی است

آغاز هفته جدید با کاهش نرخ ارز و سکه در بازار

گروه بانک و بیمه| احسان شمشیری|

رییس کل بانک مرکزی با اشاره به عدم تغییر عوامل بنیانی اقتصادی بازار ارز تأکید کرد: نوسانات ارز محصول متغیرهای سیاسی است و این روزها با موج اخبار سیاسی، نرخ ارز نوسانات زیادی را تجربه کرده است که الزاماً اقتصادی نیست و محصول متغیرهای سیاسی است، چرا که عوامل بنیادی اقتصادی در این مدت تغییرات قابل توجهی نداشته‌اند. لذا با توجه به تغییرات مداوم شیب و جهت متغیرهای سیاسی، توجه مردم عزیز را به ریسک زیاد این بازار جلب می‌کنم.

به گزارش تعادل، دکتر عبدالناصر همتی با اشاره به ضرورت تجدید نظر در بودجه سال جاری تأکید کرد: در کنار تلاش‌های دولت برای افزایش صادرات نفت، کنترل هزینه‌ها و راه‌های مختلف تأمین منابع مالی جایگزین در بودجه، من اعتقاد راسخ دارم که اجتناب از پولی کردن کسری بودجه باید یک اصل غیر قابل مناقشه باشد و باید راه‌های دیگری را برای افزایش درآمدها دنبال کرد.

وی با اشاره به موضوع رمز دوم یک‌بار مصرف گفت: در قضیه تبدیل رمز دوم به رمز یک‌بار مصرف، بانک‌ها نباید هیچ هزینه‌ای به مشتریان خود تحمیل کنند. در تبدیل رمز دوم ایستای بانکی به رمز پویا به حوزه فناوری تاکید کردم که دقت بیشتری بکنند و اجرای طرح برای تأمین امنیت حساب‌ها، نبایستی به کسب و کارهای نوپا لطمه بزند و در اجرای آن هیچ هزینه‌ای نباید به مشتریان بانک‌ها تحمیل شود.

 نوسان نرخ‌ها در بازار

از سوی دیگر، در هفته کاری جدید بازار آزاد تهران کار خود را با کاهش نرخ انواع سکه و ارزهای عمده آغاز کرد، به‌طوری که روز شنبه 21 اردیبهشت ماه نرخ لحظه‌ای دلار سنا به 15 هزار و یورو به 17 هزار تومان رسید. همچنین میانگین نرخ دلار سامانه سنا بر اساس قیمتهای روز پنج شنبه 15 هزار و 387 تومان، یورو17 هزار و 242 تومان، درهم 4هزار و 110تومان، یوان 2هزار و 383تومان و لیر ترکیه2هزار و 587تومان، پوند 19616 تومان تعیین شد.

در صرافی‌های مجاز نیز دلار 15280 و یورو 17180 تومان به فروش رسید. در بازار آزاد و معاملات نقدی نیز بهای هر دلار امریکا که صبح را با 15 هزار و 550 تومان شروع کرده بود به تدریج تا ساعات عصر به 15300 تومان و 15 هزار و 240 تومان و 15020 تومان کاهش یافت و هر قطعه سکه طلای بهار آزادی طرح جدید نیز که 5 میلیون و 140 هزار تومان بوده تا 5 میلیون و 85 هزار و پنج میلیون و 130 هزار تومان عقب‌نشینی کرد.

برخی فعالان بازار می‌گویند که قیمت انواع ارزهای عمده، سکه و طلا هفته گذشته روندی افزایشی داشت، اما روز شنبه بهای آنها در مدار نزولی قرار گرفت. به‌طوری که قیمت ارز در روز شنبه برای دلار به 15020، یورو به 17500، پوند 20207؛ درهم 4230، لیر ترکیه 2630 و یوآن 2300 تومان در بازار آزاد کاهش یافت.

 در حالی که طی روزهای گذشته بازار ارز تحت تاثیر اتفاقات سیاسی و هیجانات روانی قرار گرفته، رییس کل بانک مرکزی به مردم توصیه کرد وارد خریدهای غیرضروری نشوند.در پی نوسانات روزهای گذشته بازار ارز، رییس کل بانک مرکزی بار دیگر تأکید کرد که سیاست‌گذار ارزی با هر نوسانی اقدام به مداخله گسترده در بازار نخواهد کرد و البته به مردم هم توصیه کرد که هیجانی وارد بازار ارز برای خرید و فروش نشوند.

در این میان تلاش‌های بازارساز برای کنترل نرخ و بازگشت ثبات به بازار همچنان ادامه دارد و بانک مرکزی معتقد است که هیچ کدام از مولفه‌های اقتصادی طی روزهای گذشته تغییری نداشته تا بازار ارز با مولفه‌های اقتصادی دچار نوسان شود، بلکه اتفاقات سیاسی و عوامل غیراقتصادی است که تغییرات نرخ در بازار را رقم می‌زند.

کاهش قیمت دلار در صرافی‌های بانکی

از سوی دیگر، روز شنبه۲۱ اردیبهشت ماه قیمت دلار در بانک‌ها و صرافی‌های بانکی نسبت به پنج‌شنبه هفته گذشته کاهش یافته است. صرافی‌های مجاز بانکی دلار را 15280 فروخته و 15150 تومان خریداری می‌کنند، همچنین یورو به قیمت 17180 تومان فروخته و 17080 تومان خریداری می‌شود.

روز شنبه بانک‌ها هر دلار امریکا را به قیمت ۱۴ هزار و ۸۳۹ تومان می‌خرند که نسبت به روز پنج‌شنبه هفته گذشته حدود ۸۰ تومان کاهش دارد و قیمت خرید یورو نیز در شعب ارزی بانک‌ها ۱۶ هزار و ۶۷۵ تومان است.همچنین هر پوند انگلیس را نیز ۱۹ هزار و ۳۱۵ تومان خریداری می‌کنند.

از سوی دیگر، قیمت ارز مسافرتی در بانک‌ها همچنان از قیمت فروش آن در بازار بالاتر است؛ به‌طوری که قیمت فروش ارز مسافرتی در بانک‌ها ۱۷ هزار و ۵۱۳ تومان اعلام شده که با احتساب کارمزد به حدود ۱۷ هزار و ۸۰۰ تومان می‌رسد.این در حالی است که نرخ خرید یورو در صرافی‌های مجاز بانک مرکزی ۱۷ هزار و ۵۰ تومان و نرخ فروش آن ۱۷ هزار و ۱۵۰ تومان است که نسبت به پنج‌شنبه گذشته ۵۰ تومان ارزان شده است. این صرافی‌ها همچنین هر دلار امریکا را ۱۵ هزار و ۱۵۰ تومان خریده و ۱۵ هزار و ۲۵۰ تومان می‌فروشند که قیمت دلار نیز کاهش ۱۰۰ تومانی داشته است.

در بازار طلا نیز با اعلام هر اونس طلا به قیمت 1286 دلار، هر قطعه سکه طلای بهار آزادی طرح جدید پنج میلیون و 130 هزار تومان ارزش داشت و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم پنج میلیون تومان فروخته شد.نیم سکه نیز 2 میلیون و 900 هزار تومان تا 2 میلیون و 870 هزار، ربع سکه یک میلیون و 900 هزار تا 2 1 میلیون و 870 هزار تومان و هر قطعه سکه گرمی یک میلیون تومان تا 1 میلیون و 10 هزار تومان به فروش رسید.همچنین در بازار آزاد تهران هر گرم طلای خام 18 عیار 464 هزار تومان فروخته شد و هر مثقال طلا نیز 2 میلیون و 12هزار تومان ارزش‌گذاری شد. بهای اونس جهانی طلا نیز در بازارهای جهانی به رقم یک هزار و 286 دلار افت کرد.

  نرخ  واقعی  ارز این هفته کشف می‌شود

از سوی دیگر، کارشناسان می‌گویند که بازار متشکل ارزی در هفته جاری فعالیت خود را آغاز خواهد کرد و قرار است فعالیت این بازار به ساماندهی خرید و فروش ارز و کشف نرخ واقعی بر اساس عرضه و تقاضا منجر شود و این امید وجود دارد که دلار نیز به قیمت واقعی خود نزدیک شود.

وعده ایجاد بازار متشکل ارزی از سال گذشته داده شد و در ابتدا بسیاری بر این باور بودند که بانک مرکزی این بازار را برای در دست گرفتن قدرت تعیین نرخ ایجاد می‌کند و برخی نیز از انتظارات بسیاری زیادی از این بازار داشتند، اما جزییاتی که از نحوه فعالیت این بازار اعلام شد، نشان داد که بازار متشکل ارزی صرفاً به دنبال ساماندهی بازار ارز است.

این بازار قرار است برای خرید و فروش ارز بین بازیگران اصلی بازار ارز یعنی بانک‌ها و صرافی‌ها ایجاد شود و بر اساس آخرین خبرها درباره این بازار، بانک‌ها و صرافی‌ها مانند شرکت‌های کارگزاری بورس برای خرید و فروش ارز، کد کارگزاری دریافت می‌کنند که این موضوع منوط به تشکیل پرونده و ارایه اطلاعات و مدارک مورد نیازی است که بانک مرکزی به آنها اعلام کرده است.

یکی از مهم‌ترین نقش‌هایی که این بازار قرار است در نظام ارزی کشور ایفا کند، کشف نرخ ارز به صورت عرضه و تقاضاست و بانک مرکزی با تشکیل این بازار به دنبال این است که قیمت ارز را به جای دلالان و بازارهای هرات، سلیمانیه و… عرضه و تقاضای واقعی در بازار تهران مشخص کند.این موضوعی است که فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز بر آن تاکید و خبر آغاز فعالیت این بازار از هفته جاری را اعلام کرده است.

  نرخ واقعی چطور کشف می‌شود

اما اینکه چگونه این بازار قرار است سبب کشف نرخ ارز در بازار تهران شود، بر اساس برنامه‌ریزی‌هایی است که برای خرید و فروش ارز در این بازار انجام گرفته است؛ به‌طوریکه با باز شدن بازار در هر روز نخستین قیمتی که یک صرافی یا بانک برای فروش دلار خود اعلام می‌کند، قیمت پایه آن روز است و از آن طریق قیمت در بازار تهران کشف می‌شود.

یکی از تفاوت‌های مهمی که بازار متشکل ارزی با بازار آزاد در زمینه کشف نرخ دارد، این است که قیمت‌های اعلام شده در بازار و کانال‌های اعلام نرخ ارز، بعضاً واقعی نیست و برای ایجاد التهاب در بازار و افزایش نرخ ارز اعلام می‌شود، اما با راه‌اندازی بازار متشکل ارزی این امکان وجود ندارد، چراکه فروشنده باید در ازای قیمتی که برای حجم مشخصی از ارز خود در بازار اعلام می‌کند، موجودی در حساب ارزی خود داشته باشد و به محض اعلام این قیمت، ارز اعلام شده در حساب فرد مسدود می‌شود، بنابراین این بازار امکان انجام معاملات غیرواقعی را ندارد.همچنین برای قیمت پایه هر روز محدودیتی در نظر گرفته شده که یک تغییر پنج درصدی نسبت به آخرین نرخ روز گذشته است، به این ترتیب امکان نوسان ناگهانی در قیمت ارز در بازار نیز پایین می‌آید.از سوی دیگر اگر صرافی یا بانکی ارز خود را با قیمت بالایی برای فروش بگذارد، نمی‌تواند التهاب در بازار ایجاد کند، چراکه در این بازار، قیمت‌ها از پایین به بالا در ستون سمت چپ نمایش داده می‌شود و کسی که قیمت بالا اعلام کرده در انتهای لیست قرار می‌گیرد و معاملات از پایین‌ترین قیمت فروش و بالاترین قیمت خرید انجام می‌شود.هرچند ممکن است روش‌هایی برای ایجاد نوسان و التهاب در بازار متشکل ارزی وجود داشته باشد، اما این احتمال تا حد زیادی کم شده و در عین حال بانک مرکزی نیز باید نظارت مستقیم بر این بازار داشته باشد تا از این‌گونه موارد جلوگیری کند، چراکه تمامی فعالان بازار متشکل ارزی، بانک‌ها و صرافی‌های مجاز بانک مرکزی هستند.به این ترتیب با توجه به شرایط فوق، امکان کشف نرخ در بازار تهران ایجاد می‌شود و در صورت اطلاع‌رسانی درست، این قیمت‌ها جای قیمت‌ها غیرمنطقی در بازار آزاد را خواهد گرفت و ممکن است بتواند دلار را به قیمت واقعی خود در درازمدت نزدیک کند.

   پیش‌بینی یک فعال بازار از روند قیمت طلا

نایب‌رییس دوم اتحادیه طلا و جواهر تهران می‌گوید: سطح داد و ستدها در ماه رمضان به‌شدت کاهش یافته است و این موضوع کاهش حباب سکه را نشان می‌دهد. حباب سکه در پایان هفته ۶۰ هزار تومان ارزان شد.

نایب‌رییس دوم اتحادیه طلا و جواهر تهران در پاسخ به این پرسش که بازار طلا در ماه رمضان چه روندی دارد، گفت: هفته گذشته قیمت طلا و سکه در حالی روند صعودی را پشت سر گذاشت که عواملی همچون افزایش هفت دلاری قیمت جهانی طلا و افزایش قیمت ارز در گرانی این فلز گران‌بها نقش داشته است.

محمد کشتی‌آرای افزود: در هفته گذشته به‌طور متوسط مسکوکات با رشد ۱.۳ درصد رو به رو بودند و همچنین ۱.۳ درصد دیگر نیز قیمت طلا افزایش یافت.

او در پاسخ به این پرسش که دور دوم تحریم‌ها چه میزان در افزایش قیمت طلا نقش داشته است، اظهار کرد: عمده‌ترین دلیل گرانی در قیمت طلا به افزایش قیمت دلار و افزایش قیمت در بازارهای جهانی طلا ارتباط دارد. البته این روزها بگو مگوهای سیاسی هم باعث شده که قیمت ارز با نوساناتی همراه شود.کشتی‌آرای درباره سطح داد و ستدها در ماه مبارک رمضان گفت: سطح داد و ستدها در ماه رمضان به‌شدت کاهش یافته است و این موضوع کاهش حباب سکه را نشان می‌دهد. حباب سکه در پایان هفته ۶۰ هزار تومان کوچک شد. در حقیقت کاهش حباب سکه به معنای کاهش تقاضاست و افزایش قیمت‌ها نیز ارتباطی به افزایش تقاضا ندارد.او در ادامه اظهار کرد: در شرایط فعلی هر قطعه سکه تمام بهار آزادی حدود ۵۳۰ هزار تومان حباب دارد. متاسفانه شرایط و دگرگونی لحظه‌ای در حوزه سیاست باعث کاهش پیش‌بینی‌ها در حوزه بازار طلا و ارز شده است و از این رو نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از وضعیت قیمت طلا داشت.

    رشد قیمت اونس جهانی طلا

قیمت هر اونس طلا در پایان معاملات روز جمعه با ۰.۱۵درصد افزایش به ۱۲۸۶ دلار و ۵ سنت رسید و رشد هفتگی حدوداً ۰.۶درصدی را تجربه کرد.

در حالی که دولت امریکا تعرفه‌ها علیه کالاهای چینی را افزایش داده و نگرانی‌ها از کند شدن رشد اقتصاد جهانی را تشدید کرده است، قیمت طلا روز جمعه افزایش داشت و رشد هفتگی را تجربه کرد. در همین حال قیمت فلز پالادیوم به‌دلیل خریدهای فنی و پیش‌خرید‌ها بیش از 5 درصد افزایش یافت.

راب لوتس، تحلیلگر بازار طلا در این باره گفت: قیمت طلا افزایش یافته و تا زمانی که تنش‌ها بین امریکا و چین ادامه یابد، قیمت فلز زرد باز هم بالاتر خواهد رفت.

    ضرورت افزایش نرخ‌های رسمی ارز

برخی کارشناسان با اشاره به تورم یکسال اخیر معتقدند که نرخ‌های رسمی ارز از فروردین و اردیبهشت 97 که دلار 4200 تومانی وارد بازار شده تغییر نکرده است در حالی که ادامه این نرخ، عملا به معنای افزایش میزان رانت و فاصله آن با نرخ بازار آزاد است و حتی پوشش‌دهنده تورم جهانی و تورم جهانی نیست. براین اساس به نظر می‌رسد که سیاست دلار ۴۲۰۰ تومانی به یک خوانش جدید محتاج است.از ابتدا قرار بود که نرخ، متناسب با شرایط اقتصادی تعدیل شود. اگرچه در ماه‌های ابتدایی اجرا، تعدیل نرخ دنبال شد.اما با اجرایی شدن بازار دوم، وعده داده‌شده، فراموش شد.با فرمان رییس‌جمهور نرخ از حدود ۴۴۰۰ مجددا به ۴۲۰۰ بازگشت.تصمیمی که حداقل ۱۲ هزار میلیارد تومان رانت جدید به اقتصاد ایران اضافه کرده است.