«لیر» در منگنه سیاست‌های داخلی و فشارهای خارجی
گروه جهان|
مهلت دو هفته‌ای ایالات متحده به ترکیه برای توقف روند خرید موشک‌های اس400 روسیه و دستور العمل جدید بانک مرکزی ترکیه مبنی بر تعویق اجرای برخی از قراردادهای خرید ارز، بازارهای این کشور را ملهتب کرد و ارزش لیر را کاهش داد. منابعی در واشنگتن تهدید کرده‌اند در صورتی که آنکارا از خرید موشک‌های روسی منصرف نشود با تحریم‌های آمریکا و اروپا روبه‌رو خواهد شد. به‌گزارش یورونیوز، در کنار نگرانی سرمایه‌گذاران در ترکیه نسبت به بالا گرفتن دوباره اختلافات واشنگتن و آمریکا، تصمیم جدید بانک مرکزی این کشور نگرانی‌ها نسبت به تشدید کنترل مقام پولی ترکیه بر سرمایه را بیشتر کرده است. گفته شده، در معاملات چهارشنبه صرافی‌های استانبول هر دلار با ۰.۸درصد افزایش به ازای ۶.۰۶ لیر مبادله شد تا زیان لیر در برابر دلار از ابتدای امسال تاکنون به بیش از ۱۳درصد برسد. هم چنین هر یورو به ازای ۶.۷۶۹۳ لیر و هر پوند به ازای ۷.۷۱۲۸ لیر مبادله شد.
طبق دستورالعمل جدید بانک مرکزی ترکیه، بانک‌ها باید قراردادهای خرید ارز به ارزش بیش از ۱۰۰ هزار دلار در روز را به‌طور موقت به حال تعلیق درآورند. این بخش نامه تازه‌ترین تلاش مقامات ترک برای جلوگیری از ریزش بیشتر لیر محسوب می‌شود که اکنون بیش از ۴۰ درصد ارزش خود در برابر دلار در مقایسه با سال قبل را از دست داده است. چارلز رابرتسون، کارشناس مسائل اقتصاد جهانی در مؤسسه رنسانس کپیتال می‌گوید: «دستورالعمل جدید احتمالاً به افزایش تقاضا برای خرید ارز منجر خواهد شد چرا که خریداران این احتمال را می‌دهند که محدودیت زمانی از یک روز به یک هفته یا یک ماه افزایش پیدا کند.»
سرمایه گذاران در ترکیه خواهان خروج دولت از سیستم کنترل ارزی بازار و انجام اصلاحات ساختاری در نظام ارزی و بانکی این کشور به‌ویژه در خصوص مشکل وام‌های معوق و ترازنامه‌ها هستند. بحران ارزی ترکیه باعث شده است تا بسیاری از شرکت‌های بزرگ و بانک‌های این کشور برای بازپرداخت بدهی‌های خارجی خود با مشکلات جدی مواجه شوند.
مهلت دو هفته‌ای آمریکا
در همین حال منابعی در وزارت خارجه آمریکا چهارشنبه گفته‌اند واشنگتن دو هفته به ترکیه برای انصراف از خرید اس ۴۰۰ مهلت داده است. به گفته این منابع، واشنگتن از آنکارا خواسته تا قرارداد خرید اس۴۰۰ با مسکو را تا فرار رسیدن هفته اول ژوئن لغو کنند و تاکید کردند که این تاریخ تمدید نخواهد شد. شبکه سیانبیسی به نقل از منابع دیپلماتیک نوشته، کشورهای عضو ناتو به تجهیزات نظامی که با سامانه ناتو منطبق است نیاز دارند، اما سامانه‌های روسیه با این معیارها تناسبی ندارند؛ بر این اساس ترکیه در صورتی که به سامانه اس۴۰۰ دست پیدا کند با پیامدهای واقعی و منفی مواجه خواهد شد. یکی از این پیامدها اعمال تحریم‌های آمریکا و کشورها عضو ناتو علیه ترکیه و نیز توقف برنامه خرید جنگنده‌های اف۳۵ از سوی ترکیه و پرداخت هزینه ۱۰۰ جنگنده از این نوع است. گفته شده، کشورهای عضو ناتو نگران هستند که روسیه با فروش موشک‌های اس ۴۰۰ به اطلاعات درونی ناتو دست پیدا کند.
تهدیدهای آمریکا در شرایطی است که ترکیه تاکنون نسبت به این تهدیدها سرسختی نشان داده و بر خرید موشک‌ها از روسیه پای فشرده است. سخنگوی رجب طیب اردوغان اخیرا خبر تسلیم شدن رییس‌جمهوری ترکیه در برابر خواست آمریکا را رد کرده و گفته که تصمیم به خرید سیستم دفاعی اس۴۰۰ از روسیه به جای خود باقی است. اردوغان پیش از سفر اخیر خود به مسکو گفته بود: «آمریکا خلاف روسیه شرایط مناسبی برای خرید سیستم دفاع موشکی پاتریوت را فراهم نکرد و ترکیه نظر مثبتی در این باره ندارد.»
توافق خرید موشک‌های اس۴۰۰ میان ترکیه و روسیه در سال ۲۰۱۷ میلادی به امضا رسید و در پی آن ترکیه از سوی ایالات متحده تحت فشار قرار گرفت. واشنگتن مشارکت آنکارا را در برنامه تولید، نگهداری و استفاده از جنگنده‌های نسل پنجم اف۳۵ به حالت تعلیق درآورد اما ترکیه تهدید کرد جنگنده‌های مورد نیاز خود را از جای دیگری تامین کند و ممکن است جنگنده‌های «سو۵۷» روسیه جایگزین آنها شوند.
