روند نزولی قیمت‌ها تا چه زمانی ادامه می‌یابد؟
گروه بانک و بیمه|
درحالی که روند کاهشی قیمت‌ها در بازار ارز و رکود معاملات در بازار طلا طی روزهای اخیر مشهود شده، این سوال برای فعالان و تحلیلگران بازارها مطرح است که چنین وضعیتی تا چه زمانی ادامه خواهد یافت.
به گزارش «تعادل»، روز شنبه ۴ خرداد ماه 98 نرخ لحظه‌ای دلار در سامانه سنا 13 هزار و 970 تومان و یورو به 15 هزار و 870 تومان رسید. همچنین نرخ دلار در سامانه سنا بر اساس میانگین قیمت‌های روز پنجشنبه 14 هزار و 125 تومان، یورو 16 هزار و 10تومان، درهم 3هزار و 910تومان، پوند 18 هزار و 89 تومان و لیر ترکیه 2هزار و 456 تومان اعلام شده است که نشان‌دهنده کاهش نرخ‌ها در روز شنبه است.
دیروز در بازار آزاد تهران صرافی بانک‌ها ه قیمت دلار را برای فروش به مردم، ۱۴ هزار و ۲۰ تومان اعلام و دلار را از مردم با قیمت ۱۳ هزار و ۹۲۰ تومان خریداری کردند. یورو نیز در صرافی‌ها 15920 تومان فروش رفته و قیمت خرید نیز 15820 تومان بوده است. در بازار آزاد و معاملات نقدی نیز دلار 14060 تومان اعلام شده و با اعلام اونس جهانی طلا به قیمت 1285 دلار، قیمت طلای ۱۸عیار هم ۴۳۳ هزار تومان ارزش‌گذاری شده است. قیمت هر گرم طلا نسبت به روز پنج شنبه کاهشی نزدیک به چهار هزار تومان را نشان می‌دهد مظنه مثقال 17 عیار یا طلای آب‌شده نیز 1 میلیون و 872 هزار تومان اعلام شده است. نیز قیمت سکه تمام‌بهار آزادی طرح جدید با افزایشی ۱۰ هزار تومانی نسبت به آخرین قیمت‌های روزکاری پنجشنبه به قیمت ۴ میلیون و ۸۲۸ هزار تومان رسید هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم ۴ میلیون و ۶۸۰ هزار تومان معامله در بازار آزاد هر قطعه نیم سکه بهار آزادی۲ میلیون و ۶۹۸ هزار تومان، ربع سکه یک میلیون و ۷۲۸ هزار تومان و هر قطعه سکه گرمی یک میلیون و ۲۹ هزار تومان فروخته شد. صرافان و طلا فروش‌ها از به کف رسیدن تقاضا در بازار ارز و سکه و طلا خبر می‌دهند و می‌گویند خرید و فروش در این بازار بنا بر موقعیت زمانی، به سنت هر ساله ماه رمضان کاهش یافته و بازار دچار رکود خرید و فروش شده است. از سوی دیگر، کانون صرافان ایران از ارسال مدارک به بانک مرکزی برای ورود به بازار متشکل خبرداده و به گفته رییس‌کل بانک مرکزی این بازار فعلا در مرحله آزمایشی قرار دارد و پس از تکمیل این مرحله، فعالیت خود را آغاز خواهد کرد. بانک مرکزی از سال گذشته خبر از ایجاد بازار متشکل ارزی داد که قرار بود بر اساس آن خرید و فروش ارز در بازار آزاد ساماندهی شده و از سوی دیگر کشف قیمت واقعی ارز به جای بازارهای سلیمانیه، هرات و امثال آن در تهران انجام شود. طی هفته‌های گذشته مسوولان بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی وعده‌هایی برای راه‌اندازی این بازار داده بودند، اما با وجود اینکه فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد خبر از آغاز فعالیت این بازار تا هفته گذشته داد، اما هنوز این بازار به مرحله اجرایی نرسیده است. این در حالی است که بر اساس اطلاعات به دست آمده، کانون صرافان ایران از روز گذشته ارسال مدارک موردنیاز جهت پیش ثبت‌نام و ورود به بازار متشکل ارزی را آغاز کرده است. از سوی دیگر عبدالناصر همتی، رییس‌کل بانک مرکزی در روزهای گذشته اعلام کرده بود که بانک مرکزی اقدامات حاکمیتی خود را در زمینه راه‌اندازی بازار متشکل ارزی انجام داده و دیگر کاری در این مورد ندارد و زمان آغاز فعالیت این بازار به خود آن شرکت بستگی دارد. با راه‌اندازی بازار متشکل ارزی قرار است، بانک‌ها و صرافی‌های مجاز بانک مرکزی به عنوان بازیگران اصلی این بازار فعالیت کرده و بتوانند خرید و فروش ارز را از طریق مکانیزم آنلاینی که در این بازار تعریف شده، انجام دهند. البته برخی بر این باور بودند که با راه‌اندازی بازار متشکل ارزی، سامانه نیما حذف شده و این بازار جای سامانه نیما را خواهد گرفت، اما رییس‌کل بانک مرکزی این موضوع را رد کرده و گفته است که حذف سامانه نیما از مبادلات ارزی به هیچ‌وجه صحت ندارد و حتی تاکید شده که صادرکنندگان ۵۰ تا ۶۰ درصد ارز حاصل از صادرات خود را در سامانه نیما عرضه کنند.وی افزود: در حال حاضر سامانه نیما محور تبادل ارزی تجارت ارزی کشور است و به هیچ‌وجه حذف نمی‌شود.با این حال در صورتی که بازار متشکل ارزی به اهداف اصلی تعریف‌شده برای آن برسد و کشف قیمت ارز در تهران انجام شود، علاوه بر اینکه ممکن است سبب کاهش قیمت ارز شود، بلکه تاثیر بسیار جدی بر جلوگیری از التهابات بازار ارز و نوسانات آن خواهد داشت.همتی این را هم گفته است که در حال حاضر فعالیت‌های بازار متشکل ارزی در مرحله آزمایشی قرار دارد که پس از اتمام این مرحله، فعالیت رسمی بازار آغاز می‌شود.با توجه به اینکه کانون صرافان ایران مراحل ارسال اطلاعات و مدارک به بانک مرکزی را آغاز کرده است، انتظار می‌رود که با پایان یافتن این مرحله به زودی بازار متشکل ارزی راه‌اندازی شود.
بهبود وضعیت ارزی کشور
از سوی دیگر، یک عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس با اشاره به اجرای برنامه‌هایی برای بهبود وضعیت بازار ارز، گفت: معرفی امتناع‌کنندگان بازگشت ارز صادراتی به قوه قضاییه، اقدام مناسبی است. مهرداد بائوج لاهوتی در گفت‌وگو با ایبِنا، با اشاره به اظهارات وزیر اقتصاد مبنی بر معرفی امتناع‌کنندگان از بازگشت ارز صادراتی به قوه قضاییه، گفت: باید ارز حاصل از صادرات در جهت رونق اقتصادی به داخل کشور بازگردد و این تدبیر وزیر اقتصاد در مسیر بهبود وضعیت ارزی کشور مناسب است. نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه اگر قرار است ارز حاصل از صادرات بازنگردد، باید جلوی خروج کالا از کشور گرفته شود، تصریح کرد: در این راستا ارایه تضامین کافی از سوی سرمایه‌گذاران لازم است، در غیر این صورت روند با مشکل مواجه خواهد شد. بائوج لاهوتی با بیان اینکه ارایه مشوق‌های صادراتی به صادرکنندگان در جریان است، گفت: در شرایط فعلی صادرات از حیث جذب منابع ارزی برای کشور اهمیت دارد، از این‌رو اگر قرار بر بازنگشتن ارز باشد جلوی صادرات باید گرفته شود.وی با تاکید بر اینکه ارجاع پرونده تخلفات صادراتی به قوه قضاییه می‌تواند از بروز دوباره چنین مشکلاتی جلوگیری کند، افزود: احراز تخلف صادرکنندگان در زمینه بازگشت ارز به سامانه نیمایی باید با دقت انجام شود زیرا عده‌ای با مشکلات دیگر در راستای بازگشت ارز مواجه شده‌اند و تخلفی را انجام نداده‌اند. عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بانک مرکزی باید با دقت نظر بیشتری در حوزه ارزهای صادراتی ورود کرده و زمینه بازگشت هر چه سریع‌تر آنها را فراهم کند زیرا با بازگشت ارزهای حاصل از صادرات نوسانات ارزی نیز کاهش می‌یابد.
بازار ارز، طلا و سرمایه به کدام سو می‌رود
افت قیمت طلا و ارز طی روزهای گذشته این پرسش را نزد فعالان اقتصادی و حتی بسیاری از مردم عادی به وجود آورده که بازار سرمایه و نیز طلا و ارز چه وضعیتی را دست‌کم در آینده نزدیک تجربه خواهد کرد؟
از کسادی کار دلالان و سفته بازان در اقتصاد کشورمان چهار سالی می‌گذشت و در این مدت بازارها پس از تحمل هشت سال نوسان پی‌درپی روی آرامش را دیدند تا اینکه اواخر سال 96 تحرکات اعتراضی از سوی جریان مخالف دولت از شهر مشهد آغاز شد و بلافاصله به سایر شهرها سرایت کرد. این تحرکات نقطه آغاز خروج تعادل بازارها به‌ویژه بازار ارز بود. پس از آن خروج امریکا از برجام، افزایش قیمت ارز، هراس مردم از آینده اقتصادی کشور و هجوم نقدینگی به بازارهای مختلف برای حفظ ارزش سرمایه‌ها در مقابل کاهش ارزش ریال و آغاز دور جدید تحریم‌ها همه دست به دست هم دادند و بازارها از تعادل خارج شدند و امروز نرخ تورم نقطه به نقطه به 51 درصد رسیده است.
هر چند در طول سالیان گذشته اقداماتی برای کاهش سهم دلار در اقتصاد کشورمان انجام شده اما واقعیت این است که نقش پررنگ دلار در نوسانات قیمتی در بازارهای کشورمان قابل انکار نیست. بنابراین با رشد جهشی قیمت دلار حتی کالاهایی که وابسته به ارز نیستند هم تحت تاثیر افزایش نرخ این ارز قرار گرفتند.
هر چند در این مدت دولت راهکارهایی را برای مهار جهش دلار و به دنبال آن طلا و... به اجرا رساند اما هر بار باعث شد برای افرادی رانت ایجاد شود و این کمکی به بازار و آرام گرفتن قیمت‌ها نکرد. این‌بار نسخه دولت برای پایدارسازی قیمت‌ها، راه‌اندازی بازار متشکل ارزی است که از روز گذشته -دوشنبه، سی‌ام اردیبهشت ماه- شاهد اثرگذاری این راهکار در بازار بودیم بطوری که قیمت دلار و به دنبال آن طلا بطور محسوسی کاهش یافت و در مقابل تابلو بورس و بازار سرمایه سبز شد.
اما موضوع مهم تاثیرگذار در نوسانات قیمتی جو روانی ناشی از متغیرهای سیاسی و روابط بین‌الملل است که اقتصاد ایران چسبندگی فوق‌العاده‌ای به این موضوع دارد و سهم مباحث سیاسی به ویژه سیاست خارجی در آرامش بازارها یا تنش در بازار قابل چشم پوشی نیست.
حال موضوع مهم این است که با توجه به تمام شرایط اقتصادی و سیاسی کشورمان آیا ریزش قیمت ارز، طلا و... استمرار پیدا می‌کند یا یک مُسکن مقطعی است. پاسخ کارشناسان به این سوال این است که شرط پایداری قیمت‌ها و برقراری ثبات در اقتصاد عملکرد صحیح بازار متشکل ارزی و ایجاد آرامش در روابط بین‌الملل خواهد بود. در این شرایط است که نقدینگی به بازار سرمایه و بورس برمی‌گردد. سعید اسلامی بیدگلی دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران درباره آینده بازارهای طلا و ارز با توجه به ریزش قیمت‌ها گفت: در شرایط حال حاضر تحلیل وضعیت بازارهایی مانند ارز، طلا و... از بُعد اقتصادی بسیار دشوار است چرا که این روزها وزن متغیرهای سیاسی و تاثیر آنها بر متغیرهای اقتصادی به حدی زیاد است که تمام تصمیم‌گیری‌‌ها با این موضوع گره خورده است. وی با بیان اینکه برخی از نوسانات در بازارهای مالی پشتوانه اقتصادی ندارد و تحت تاثیر متغیرهای سیاسی است، ادامه داد: به نظر می‌رسد که راه‌اندازی بازار متشکل ارزی و تزریق ارز از سوی بانک مرکزی و کاهش تاثیرپذیری سرمایه‌گذاران از اخبار منفی سیاسی باعث شده که قیمت ارز روند نزولی پیدا کند. اسلامی افزود: به دنبال کاهش قیمت ارز، نرخ طلا هم پایین آمد. البته ریزش قیمت طلا در بازار متاثر از کاهش نرخ آن در بازارهای جهانی هم بوده است. البته نکته قابل توجه دیگر در کاهش قیمت طلا بحث کاهش تقاضا در بازار است. وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد به دلیل افزایش چشمگیر قیمت ارز از سال گذشته تا به امروز، سفته بازان انتظار برگشت قیمت‌ها را داشتند، اظهار داشت: معتقدم مجموعه این عوامل باعث شده این روند نزولی قیمت‌ها آغاز شود اما تداوم این جریان به مباحث و اخبار سیاسی بستگی دارد. البته شکل‌گیری بازار متشکل ارزی و تحقق اهداف دولت از اجرای سیاست هم می‌تواند در کنترل بازار ارز موثر عمل کند. دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران تاکید کرد: اگر در عرصه بین‌المللی کشورمان و مباحث سیاسی ریسک جدیدی ایجاد شود و بازار متشکل ارزی در مسیر درست کار کند، در کوتاه‌مدت می‌توانیم انتظار روند نزولی قیمت‌ها را داشته باشیم.
