راه هموار «بریدن ناف درآمد نفتی» از بودجه

استاد اقتصاد دانشگاه دریک ایالت آیوای امریکا معتقد است برخلاف این تصور که جدا کردن بودجه دولتی از درآمد نفتی در ایران کار بسیار سختی است، اجرای این سیاست اصلا کار پیچیده‌ای نخواهد بود.

اسماعیل حسین‌زاده در گفت‌وگو با فارس گفت: غالبا به موضوع فاصله گرفتن بودجه دولتی و عمومی از درآمد‌های نفتی در ایران به گونه‌ای پرداخته شده یا مورد بحث قرار می‌گیرد که انگار حل مشکل “وابستگی به درآمدهای نفتی “ به یک راه‌حل جادویی نیاز داشته یا یک فرمول محرمانه دارد و برای مرتفع کردن آن به تلاش خارق العاده و طاقت فرسا نیاز است، اما، راه‌حل این مساله خیلی ساده‌تر از این حرف‌هاست. حسین‌زاده اضافه کرد: برای رسیدن به هدف کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی نیازی نیست که ایران تولید را کاهش داده یا خود را از پول نفت محروم کند. تنها چیزی که دولت نیاز دارد، تغییر روند تخصیص درآمدهای نفتی است.

این استاد اقتصاد ایرانی مقیم امریکا معتقد است، برای رسیدن به هدف کاهش وابستگی به پول نفت، درآمدهای نفتی باید هر چه بیشتر به عنوان سرمایه در نظر گرفته شود و تلاش شود که به این پول کمتر به عنوان محل درآمد پرداخته شود. به عبارت دیگر، باید از پول نفت برای سرمایه‌گذاری هر چه بیشتر برای توسعه و صنعتی کردن کشور استفاده شود و کمتر از آن به عنوان محلی برای تأمین نیازهای مالی جاری، کم بازده و غیر مولد که بخش قابل توجهی از آن به هزینه‌های دولت باز می‌گردد استفاده کرد.

حسین‌زاده افزود: این روند می‌تواند راه‌حلی دقیق، بلندمدت و نظام‌مند برای حل مشکل وابستگی به درآمدهای نفتی باشد.

وی ادامه داد: با گذشت زمان، اجرای این استراتژی کشور را به سمت صنعتی شدن و توسعه پیش خواهد برد و باعث می‌شود درآمدهای دولتی مبتنی بر دریافت مالیات از صنایع مختلف از درآمدهای نفتی فراتر برود. این بدین معناست که طرح‌های توسعه‌ای و صنعتی که با سرمایه‌گذاری پول نفت ایجاد شده‌اند، بدون اینکه نیازی به کاهش تولید نفت باشد، به افزایش درآمد ملی و دولتی منجر خواهند شد.

نویسنده کتاب «فراتر از تعاریف متداول بحران مالی» ادامه داد: به عبارت دیگر، اگر از پول نفت به صورت مولد و تولید محور استفاده شود و در نتیجه شاهد افزایش درآمدهای ملی و دولتی باشیم، نسبت درآمدهای نفتی از کل درآمد کشور نیز کاهش خواهد یافت.

حسین‌زاده معتقد است که موضوع خصوصی‌سازی به «طاعون» اقتصاد ایران بدل شده و برای رسیدن به هدف بریدن ناف درآمد نفتی از بودجه به‌طور جدی باید صنعت نفت از خصوصی‌سازی مستثنی شود.

وی در پایان تأکید کرده که در شرایط کنونی امریکا با پشت سر گذاشتن روسیه و حتی عربستان، به بزرگ‌ترین تولید‌کننده نفت در جهان بدل شده، اما هیچ وابستگی به درآمدهای نفتی در بودجه این کشور وجود ندارد. چرا؟ چون درآمد حاصل از تولید نفت بخش کوچکی از کل تولید درآمد در امریکا را شامل می‌شود.