ترامپ برای مذاکره با ایران گامهای عملی بردارد
نشریه «فارن پالیسی» در مطلبی نوشت: پیشنهاد «دونالد ترامپ» برای مذاکره باید همراه با گامهای عملی باشد و دولت وی برای شروع میتواند با در نظر گرفتن برخی معافیتها در خرید نفت ایران، انگیزهای برای آمدن تهران به پای میز مذاکره ایجاد کند. به گزارش ایرنا، در گزارش این نشریه امریکایی آمده است: «حسن روحانی» رییسجمهوری ایران هفته گذشته در یک سخنرانی از اعلام آمادگی ایران برای مذاکره با ایالات متحده در صورت برداشتن گامهایی از سوی ایالات متحده برای رفع برخی تحریمها خبر داد و گفت، «ما همیشه به مذاکرات اعتقاد داریم، اگر آنها تحریمها را لغو کنند، فشار اقتصادی را بردارند و به برجام بازگردند ما همین امروز و در هر مکانی آماده مذاکره هستیم». طی چند ماه گذشته، دونالد ترامپ رییسجمهوری امریکا بارها تأکید کرده که او نیز آماده مذاکرات است، هر چند اعضای دولت او تلاش کردهاند شرایطی در این پیشنهاد بگنجانند.
از زمان سرنگونی پهپاد امریکایی، توقیف نفتکشها و دستگیری جاسوسان، نیاز به دیپلماسی بیش از هر زمان دیگری احساس میشود. از این رو اگر ترامپ در مورد رسیدن به یک توافق جدید جدی باشد، پیشنهاد او باید همراه با گامهای عملی از سوی دولتش باشد و در این راستا برای نخستین گام باید معافیتهایی را برای برخی خریداران نفت ایران در نظر بگیرد. در حالی که بازگشت به برجام که از سوی مقامات ایرانی به عنوان پیش شرط شروع مذاکرات عنوان شده، معافیتهای خرید نفت ایران میتواند انگیزه لازم را برای طرف ایرانی و آمدن به پای میز مذاکره را فراهم کند.
این معافیتها میتواند برای دورههای سه ماهه تمدید شود و در صورت ادامه مذاکرات، ایران در یک دوره زمانی اعلام شده به مذاکرات رسمی با امریکا ادامه دهد.
در حالی که دولت ترامپ از ضعیف ظاهر شدن در گفتوگوهای جدید دوری میکند، در نظر گرفتن معافیتهایی برای خرید نفت ایران امتیاز بزرگی بشمار نمیرود. در نظر گرفتن معافیتهای خرید نفت ایران برای هشت مشتری نفتی پس از اعلام تحریمهای مرتبط با نفت ایران، محدودیتهای قابل توجهی برای دسترسی و استفاده از درآمدهای نفتی ایران ایجاد کرد.
پرداختهای مربوط به فروش نفت ایران در حسابهای سپردهگذاری تحت کنترل، در یک بانک اختصاص داده شده در هر کشور سپرده میشود. ایران این وجوه را فقط میتواند برای تجارت دو جانبه در مورد کالاهای بشردوستانه استفاده کند. به این معنی که این درآمدها برای خرید مواد غذایی و دارو هزینه میشود.
تحت این سیستم، ایران نمیتواند این ارزها را صرف هزینههای خود کند. در حقیقت بازگشت معافیتهای تحریمی برای خرید نفت ایران هیچ سود اقتصادی برای ایران ندارد. با این حال، ایران به احتمال زیاد از این ژست خوشحال میشود. زیرا بازگرداندن معافیتهای تحریمی برای خرید نفت ایران به کشور کمک میکند سهم حیاتی خود را از بازار جهانی نفت حفظ کند. و اگر ایران دیگر نتواند به مشتریهای بزرگ خود از جمله هند، ترکیه و کره جنوبی نفت صادر کند، احتمالاً دیگر نمیتواند به اندازه گذشته به این کشورها نفت صادر کند.
اما ایرانیان و اروپاییها در مورد توانایی دولت ترامپ برای گشایش در تحریمها تردید دارند.
در واقع مراکز و موسسههای گوناگون در واشنگتن عمیقاً بر روی کارزار فشار حداکثری علیه ایران سرمایهگذاری کردهاند. برخی طرفداران تحریم، از ترامپ خواستهاند با ایجاد یک سپر تحریمی «حتی پس از توافق جدید»، از بازگشت موسسات و شرکتهای مالی به بازار ایران جلوگیری کنند. در گزارش فارن پالیسی که به قلم «اسفندیار باتمانقلیچ» بنیانگذار رسانه بورس و بازار با عنوان «چگونه مذاکرات هستهای با ایران را دوباره از سر بگیریم؟» نوشته شده، آمده است: بنابراین بازگشت معافیتهای تحریم نفتی ایران میتواند این امکان را برای برخی افراد در دولت ترامپ فراهم سازد تا تواناییهای سازمانی خود را در جهت غلبه بر غرایز دیپلماسی رییسجمهوری و بازگرداندن فشار حداکثری حفظ میکنند. از این رو رهبران سیاسی در اروپا و ایران از نزدیک گزارشهای داخلی نهادهای دولتی امریکا در مورد منطق برخی تحریمهای اخیر نظیر تعیین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک سازمان تروریستی را پیگیری میکنند. «عباس عراقچی» معاون وزیر خارجه ایران و «امانوئل بن» مشاور سیاست خارجی «امانوئل مکرون» رییسجمهوری فرانسه به تازگی در مورد اهمیت آتشبس در جریان جنگ اقتصادی دولت ترامپ علیه ایران گفتوگو کردند. پیشنهاد آنها این بود که در فاز نخست چنین آتشبسی بر روی توانایی ایران برای از سرگیری صادرات نفت متمرکز شد. چنین اقدامی میتوان نشان دهد مصلحتگرایان دولت ترامپ توان گشایش در برخی تحریمها را دارند و به ایرانیها اطمینان بیشتری میدهند که امتیازات رد و بدل شده متقابل خواهد بود. در نهایت، بازگرداندن معافیتهای تحریم نفتی ایران به ترامپ کمک میکند اعتماد و همکاری جامعه بینالمللی را بازگرداند. در حالی که هر مذاکرات جدید ضرورتاً بر روابط ایالات متحده و ایران متمرکز خواهد شد، با این وجود، دولت ترامپ میتواند تعهدات تازهای را در روابط و توافقهای چندجانبه ثابت کند و نشان دهد در تلاش برای حل ناامنی در خاورمیانه است. برای مثال، با صدور مجوزهای نفتی، دولت ترامپ، تنش رو به افزایش در خلیج فارس را کاهش میدهد.
در این نشریه ادعا شده است: ناگفته نماند دلیل توقف نفتکشها از سوی ایران، این است که ایران احساس میکند تمام نفتکشهایش در دام گسترده تحریمهای واشنگتن افتادهاند. دولت ترامپ در پی گردآوری نیرویی همهجانبه برای حفاظت از نفتکشها در تنگه هرمز است. اما تا زمانی که ایران قادر به صادرات نفت خود نباشد چنین امری امکانپذیر نیست.
بازگشت معافیتهای خرید نفتی همچنین مزایایی برای چین دارد؛ کشوری که بر خلاف تحریمهای ایالات متحده به خرید نفت از ایران ادامه داده است.
در نهایت باید تاکید کرد گرچه ایران بازگشت به برجام را به عنوان پیش شرطی برای بازگشت به میز مذاکره یاد کرده، اما پویایی دولت ترامپ بدین صورت است که طرفداران برجام در اروپا و ایران بهترین موقعیت را برای ایجاد شرایط مناسب یک توافق دارند. در واقع نمایش یک مذاکرات با شکوه میتواند در نهایت به نام ترامپ ثبت شود حتی اگر این توافق هم شبیه برجام باشد. از این رو حتی یک گام کوچک برای رفع تحریمهای نفتی میتواند یک شانس دیگری به دیپلماسی و مذاکرات بدهد.