تصدی‌گری‌ دولت کاهش یابد

تعادل| گروه تشکل‌ها|

 22 مردادماه؛ روز بزرگداشت «تشکل‌ها» است، که در تقویم رسمی کشور نیز به ثبت رسیده است. برهمین اساس، در گزارش پیش رو، نگاهی به فعالیت‌ها و اقدامات صورت گرفته در حوزه تشکل‌ها خواهیم انداخت. اما در همین رابطه اتاق ایران و اتاق تهران به عنوان دو پارلمان اقتصادی در این سال‌ها درتلاش بودند تا به تقویت رابطه بین پارلمان بخش خصوصی با تشکل‌های اقتصادی خصوصی بپردازند. اقداماتی که با راه‌اندازی خانه تشکل‌ها شکل رسمی و جدی به خود گرفت واکنون با برنامه‌های متنوع آموزشی و تفاهمنامه‌هایی با نهادهای مختلف دولتی و حاکمیتی برای تسهیل فعالیت تشکل‌ها به پیش می‌رود. در همین رابطه اتاق تهران با ایجاد شورای مشورتی تشکل‌ها، به ساز و کاری برای پیگیری مطالبات تشکل‌ها از دولت و حاکمیت، خود را نزدیک کرده ‌است تا آنجا که این اتاق بتواند، زمینه واگذاری تصدی‌گری‌های دولت در عرصه‌های اقتصادی به تشکل‌ها را هموار کند. اما خواسته تشکل‌ها چیست و چه انتظاراتی دارند؟ فعالان این حوزه بر این باورند که اثرگذاری تشکل‌ها در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها در کشور، هنوز سیستماتیک نشده‌ و در این زمینه نیاز به اصلاح فرآیندها و تقویت جایگاه تشکل‌ها احساس می‌شود. آنها می‌گویند که تشکل‌ها را باید به‌گونه‌ای تقویت کرد که بتوانند امور تصدی‌گری مربوط به صنعت خود را از دولت تحویل بگیرند. بر همین اساس، بخش‌خصوصی تنها با انسجام و اتحاد کافی می‌تواند بر مشکلات فائق‌ آید و با استفاده از الزامات قانونی که پیش روی این بخش قرار گرفته، تشکل‌ها می‌توانند حضور و نقش خود در تصمیم‌سازی‌ها را ارتقا دهند.

  واگذاری تصدی‌گری‌ها

اما فعالان حوزه تشکلی در مورد اینکه چرا تشکل گرایی مهم است وچه نقشی در اقتصاد کشور می‌تواند داشته باشد، چه دیدگاه‌هایی دارند. در همین رابطه، نایب‌رییس شورای مشورتی تشکل‌های اتاق تهران معتقد است که تشکل‌ها را باید به‌گونه‌ای تقویت کرد که بتوانند امور تصدی‌گری مربوط به صنعت خود را از دولت تحویل بگیرند.علی مسعودی با بیان اینکه در حال حاضر تصدی‌گری بخش عمده‌ای از کسب‌و‌کار بنگاه‌ها به برخی از تشکل‌های صنعتی کشور واگذار شده، گفت: در این ارتباط، اتاق تهران و پارلمان بخش خصوصی با ایفای نقش سازنده خود در اعتلای جایگاه تشکل‌ها، می‌تواند در آماده‌سازی اتحادیه‌ها و انجمن‌ها برای در اختیارگیری تصدی‌های مربوط به صنایع سهم بسزایی داشته باشد. او که دبیرکلی اتحادیه سراسری شرکت‌های فنی و مهندسی حفاظت الکترونیک و شبکه‌های فیزیکی را برعهده دارد، در این رابطه خبر داد که این اتحادیه ثبت سفارش و تاییدیه اهلیت واردکنندگان تجهیزات این حوزه را در اختیار گرفته است. همچنین به گفته مسعودی، تشکل‌ها باید در زمینه اطلاع‌رسانی از عملکرد هیات‌مدیره و تصمیمات خود فعال‌تر شده و حوزه روابط عمومی‌ها را توسعه دهند.

از سوی دیگر، دبیر انجمن صنفی واردکنندگان دارو و مواد بیولوژیک دام، نیز بر این باور است که برای کارنامه تشکل‌گرایی نمره قابل قبولی کنار گذاشت. امیررضا بیدگلی مجموعه برنامه‌های حمایتی بخش خصوصی از تشکل‌ها را کارآمد دانسته و براین باور است که حلقه مفقوده تقویت تشکل‌ها در طول ادوار گذشته، توسعه آموزشی این بخش بوده است که با تعامل و هم‌افزایی شکل گرفته میان تشکل‌ها و بخش خصوصی در طول دست‌کم، دو دوره اخیر این نقص تا حدود زیادی برطرف شده و تشکل‌ها توانسته‌اند با اعلام نیازهای آموزشی خود و استفاده از ظرفیت‌های اتاق تهران، در مسیر دانش‌افزایی اعضا گام‌های بلندی بردارند. وی در عین حال معتقد است که اثرگذاری تشکل‌ها در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها در کشور، هنوز سیستماتیک نشده‌ و در این زمینه نیاز به اصلاح فرآیندها و تقویت جایگاه تشکل‌ها احساس می‌شود. رییس انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه سلامت استان تهران هم گفت: شرکت‌های نوپا در این عرصه، با حمایت‌های سازنده بخش خصوصی می‌توانند در مسیر بین‌المللی شدن گام بردارند. حسین وطن‌پور با اشاره به حمایت‎ اتاق تهران در تاسیس و ثبت این انجمن و همچنین اعطای دفتر کاری در ساختمان تشکل‌های اتاق تهران به این انجمن، افزود: انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه سلامت استان تهران به پشتوانه کمک‌های اتاق تهران موفق شد بخشی از تصدی‌گری‌های حوزه سلامت که تا پیش از این در دست وزارت بهداشت بود را در اختیار گرفته و فعالیت‌های خود را گسترش دهد.

  انسجام تشکل‌ها در سایه قوانین و مقررات

رییس انجمن سازندگان خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین استان تهران نیز حمایت‌های اتاق تهران از این انجمن را موجب رشد و تعالی این تشکل نوپا دانسته و تصریح کرد که حضور نمایندگان این انجمن در کمیسیون‌های مشورتی اتاق تهران و دیگر مجامع بخش ‌خصوصی، به طرح مسائل و بیان راهکارهای کاهش مشکلات مرتبط با این حوزه کمک کرده است.

حسین جعفری همچنین با اشاره به قانون بهبود مستمر محیط کسب‌و‌کار و همچنین ابلاغیه معاون اول رییس‌جمهور در خصوص استفاده از نظرات و مشورت‌ تشکل‌ها و اتاق بازرگانی در تصمیم‌گیری‌ها، گفت: بخش‌خصوصی تنها با انسجام و اتحاد کافی می‌تواند بر مشکلات فائق‌ آید و با استفاده از الزامات قانونی که پیش روی این بخش قرار گرفته، تشکل‌ها می‌توانند حضور و نقش خود در تصمیم‌سازی‌ها را ارتقا دهند.

اما اینکه تا به حال چه اقداماتی در زمینه تشکل‌گرایی صورت گرفته است، مدیر امور تشکل‌ها و مسوولیت‌های اجتماعی اتاق تهران به بیان جزییاتی در این باره پرداخته است. غلامرضا ملکی با اشاره به اقداماتی که تاکنون در حوزه تشکل‌ها صورت گرفته، به پایگاه خبری اتاق تهران گفت: پس از آنکه در دی ماه سال 1395، واحد امور تشکل‌ها و مسوولیت اجتماعی اتاق تهران فعالیت خود را آغاز کرد، نقشه راهی برای تقویت ارتباط با تشکل‌ها و توانمندسازی آنها تدوین شد که البته انتظارات تشکل‌ها از اتاق نیز در این نقشه راه مورد توجه قرار گرفت. در واقع پس از نظرسنجی از تشکل‌ها نقشه راهی طراحی شد که در برگیرنده استراتژی و برنامه اتاق در حوزه تشکل‌ها بود. در گام بعدی نیز آیین‌نامه حمایتی اتاق از تشکل‌ها تنظیم شد.او ادامه داد: پس از تعیین این نقشه راه، مدام در جلسات هیات‌مدیره تشکل‌ها شرکت کرده و برنامه‌های اتاق را برای آنها تبیین کردیم. مدیر امور تشکل‌ها و مسوولیت اجتماعی اتاق تهران در ادامه توضیح داد: به موجب هدف‌گذاری‌های صورت گرفته، ارتباطاتی با تشکل‌هایی که دارای ساختار ملی بوده و در تهران استقرار داشتند، برقرار شد. در این ارتباطات، نقاط قوت و قابل بهبود تشکل‌ها شناسایی و از این‌رو مساله «آموزش» بسیار مهم و پررنگ شد. بر این اساس با همکاری معاونت آموزشی اتاق تهران، برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت آموزشی و تربیت نیروی انسانی برای تشکل‌ها در دستور کار قرار گرفت. این پروژه توسط مرکز آموزش اتاق تهران و در بخش‌هایی با همکاری سازمان فنی و حرفه‌ای، دانشگاه امیرکبیر و موسسه WIFI اتریش به پیش رفت؛ از جمله اقدامات بسیار اثرگذار در حوزه آموزش می‌توان به برگزاری دوره MBA دبیران تشکل‌های اقتصادی اشاره کرد که در دور نخستین آن 32 نفر از دبیران تشکل‌ها در آن حضور یافتند. اکنون بیش از 100 رابط آموزشی از تشکل‌ها در تدوین دوره‌ها به ما کمک می‌کنند.

 او با بیان اینکه خروجی فعالیت تشکل‌ها با برگزاری دوره‌های آموزشی ارتقا یافته است، ادامه داد: همچنین در مراودات خود با تشکل‌ها دریافتیم که بسیاری از تشکل‌ها فاقد فضای اداری مناسب برای برگزاری جلسات و گردهمایی‌ با اعضای خود هستند و از توان مالی کافی برای تهیه واحدی جهت استقرار برخوردار نیستند. از این رو، نسبت به ایجاد خانه تشکل‌ها اقدام کردیم. در واقع، رویکرد اتاق تهران این بود که خانه تشکل‌ها به کانون آمد وشد تشکل‌ها تبدیل شود. بنابراین، ساختمانی که از قبل برای اتاق تهران خریداری شده بود، به امکانات مورد نیاز تشکل‌ها مجهز شد. اکنون با همکاری واحد فناوری اطلاعات اتاق تهران امکان رزرو الکترونیکی سالن‌های این مرکز برای گردهمایی‌های تشکل‌ها نیز فراهم شده است. این اقدامات سبب شد که تشکل‌ها جایگاه خود را بیابند و برای دستیابی به اولویت‌های خود تلاش کنند. افزون بر این، تعداد اعضای اتاق نیز توسعه پیدا کرده و تشکل‌ها با دستیابی به امکانات بیشتر و کیفی‌تر نسبت به افزایش تعداد اعضای خود اقدام کرده‌اند.

 به گفته ملکی، اتاق بازرگانی تهران همچنین اختصاص کمک هزینه خرید ملک برای تشکل‌ها را نیز در دستور کار قرار داده است. او ادامه داد: تعدادی از تشکل‌های باسابقه به دلیل برخی مشکلات، فاقد دفاتر مناسب بودند یا در واحد‌های مسکونی فعالیت می‌کردند و البته مشکلاتی نیز با شهرداری نیز داشتند. از یکسال گذشته، طبق ضوابطی که تعریف شده، اتاق تهران به تشکل‌ها کمک هزینه خرید ملک نیز می‌پردازد.

او در ادامه یکی دیگر از ماموریت‌های واحد امور تشکل‌های اتاق تهران را ثبت تشکل‌های استانی برشمرد و گفت: اکنون 20 تشکل در اتاق تهران به ثبت رسیده و طبقه سوم خانه تشکل‌ها به عنوان محل کار به مدت یک سال در اختیار آنها قرار گرفته است. استراتژی ما این است که در سال جاری نیز 20 تشکل دیگر را به ثبت برسانیم. پیش از ثبت این تشکل‌ها، اتاق تهران که از نظر میزان تشکل‌های استانی در میان اتاق‌های سراسر کشور رتبه 18 را به خود اختصاص داده بود؛ امروز در شمار 5 اتاق برتر قرار گرفته است.

بنابه اظهارات او، هدفگذاری اتاق تهران این است که تعداد تشکل‌های ثبت‌شده در اتاق تهران به 200 تشکل برسد مشروط بر اینکه، از ثبت تشکل‌های موازی با تشکل‌های موجود پرهیز شود و تشکل‌های متقاضی ثبت، رویکرد موضوعی داشته باشند نه کارکردی.

ملکی در ادامه با اشاره به اینکه با همکاری معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران از پروژه‌های مطالعاتی تشکل‌ها برای اعضایشان حمایت می‌شود، افزود: اتاق تهران برای تشویق تشکل‌ها به ترغیب اعضایشان برای عضویت در اتاق تهران، سالانه 50 درصد حق عضویت اعضای تشکل‌ها را به تشکل‌ها بازمی‌گرداند و امسال سومین سالی است که این اعتبار پرداخت می‌شود. چنانکه در سال96 تعداد 88 تشکل و در سال 97 تعداد 94 تشکل از این گزینه برخوردار شده‌اند.

 مدیر امور تشکل‌ها و مسوولیت اجتماعی اتاق تهران همچنین با بیان اینکه این طرح منجر به ایجاد بانک اطلاعاتی از اعضای تشکل‌ها نیز شده، افزود: از تشکل‌ها دعوت می‌کنیم که اگر این حق عضویت را دریافت نکرده یا لیستی از اعضای کارت‌دار خود به اتاق ارایه نکرده‌اند، در این زمینه اقدام کنند.

ملکی یکی دیگر از اقدامات انجام شده در این حوزه را تشکیل شورای مشورتی تشکل‌ها عنوان کرد و گفت: 10 نفر از صاحب‌نظران این حوزه با حکم رییس اتاق تهران به عضویت این شورا درآمده‌اند و ماموریت آنها پیگیری مطالبات هیات رییسه اتاق تهران در حوزه تشکل‌ها، پیگیری مطالبات تشکل‌ها از دستگاه‌های حاکمیتی و پیگیری اجرای قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار است.

او در بخش دیگری از سخنانش به این نکته اشاره کرد که اتاق تهران برای رفع مشکلات تشکل‌ها تفاهمنامه‌هایی با دستگاه‌های اجرایی نظیر «وزارت بهداشت و اداره کل استاندارد» منعقد کرده است. بنا به اظهارات او، یکی از ثمرات امضای تفاهمنامه با وزارت بهداشت، ثبت انجمن شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه سلامت در اتاق تهران است که امروز بیش از 280 عضو دارد. همچنین در پی امضای تفاهمنامه با اداره کل استاندارد استان تهران، میز مشترک با این نهاد برای پیگیری مطالبات تشکل‌ها ایجاد شده است. او با بیان اینکه یکی از مطالبات جدی تشکل‌ها واگذاری برگزاری نمایشگاه به آنهاست، گفت: در این زمینه مقاومت‌های بسیاری وجود دارد اما تفاهمنامه‌ای میان رییس اتاق بازرگانی تهران و مدیرعامل شرکت نمایشگاه‌ها منعقد شده که امیدواریم به تحقق خواسته تشکل‌ها بیانجامد. ملکی در ادامه، به فعالیت‌های اتاق تهران در حوزه مسوولیت‌های اجتماعی نیز اشاره کرد و گفت: همکاری با جامعه ابرار، حمایت مالی از خیریه‌ها، کمک به آسیب‌دیدگان زلزله کرمانشاه و کمک به آسیب‌دیدگان سیل اخیر از جمله اقدامات اتاق در حوزه مسوولیت‌های اجتماعی است.