وقت تعدیل تعرفه‌ها

میثم رادپور|

کارشناس بازارهای مالی|

• ترامپ به‌تازگی تهدید به خروج امریکا از سازمان جهانی تجارت کرده است. در نگاه نخست، خروج ایالات متحده از سازمان جهانی تجارت اقتصاد دنیا را به هم می‌ریزد و در این صورت این امکان وجود دارد کشورهای دیگر نیز از عضویت این سازمان خارج شوند . بنابراین بدون شک کشورهای توسعه‌یافته، در حال توسعه و با اقتصاد نوظهور نیز از این تصمیم متاثر خواهند شد. اما این سوال که تهدید ترامپ برای خروج از سازمان تجارت جهانی چه پیامدهایی می‌تواند در تجارت جهانی داشته باشد را بهتر است اینگونه جواب داد که آن چیز که عیان است این است که خروج ایالات متحده امریکا از WTO به عنوان بزرگ‌ترین و اثرگذارترین عضو سازمان جهانی تجارت می‌تواند باعث تضعیف شدید این سازمان شود.

به عبارت دیگر به لحاظ پایبندی اعضا به این سازمان و حضور سایر اعضا، خروج امریکا از این سازمان اثر مهمی در آینده این سازمان از خود به جا می‌گذارد چراکه آنگاه بسیاری از کشور‌های دیگر هم گمان می‌کنند که می‌توانند از این سازمان خروج کنند. واقعیت این است که آنها با خروج ایالات متحده امریکا حق دارند که این تصمیم را بگیرند به هر حال ایالت متحده امریکا اگر اولین نباشد قطعا دومین واردکننده بزرگ جهان است و خروج این کشور از سازمان تجارت جهانی به این معناست که یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان و صادرکنندگان جهان قصد خروج از این پیمان را دارد و در واقع اولین اثر این خروج را می‌توان در تسری این تصمیم به سایر اعضا جست‌وجو کرد.

با توجه به اینکه بسیاری از کشورهای عضو این سازمان با ایالت متحده امریکا روابط تجاری جدی دارند و خروج امریکا از WTO به صورت مستقیم بر روند واردات و صادرات این کشورها تاثیر می‌گذارد بنابراین اگر امریکا نخواهد بر نرخ‌های تعرفه خود که بر اساس پیمان‌های این کشور در سازمان تجارت جهانی تنظیم شده است پایبند بماند، مشخصا پایبندی سایر اعضا نیز متزلزل می‌شود. با خروج امریکا از این سازمان امیدی به تداوم پایدار سازمان تجارت جهانی در سال‌های آینده نباید داشت.

   پیامدهای خروج برای کشورها

تاثیرپذیری هر کشوری از این خروج، به سایز اقتصاد و سایز تجارت جهانی آن کشور بستگی دارد. کشورهایی که صادرات و واردات بیشتری انجام می‌دهند اثر‌پذیری بیشتری دارند بنابراین نمی‌توان به این نتیجه رسید که لزوما برای کشورهای توسعه یافته خوب یا بد است.  آدام اسمیت زمانی مزیت نسبی و مزیت مطلق را تعریف کرد و گفت که اگر جنسی را نمی‌توانیم تولید کنیم یا اگر می‌توانیم تولید کنیم مزیت نسبی نسبت به بقیه نداریم، می‌توانیم مساله خود را از طریق واردات حل کنیم. سازمان تجارت جهانی نیز مسیری را از طریق پیمان‌ها فراهم کرده بود که مزیت‌های نسبی و مطلقی که در تولید کالا و خدمات در کشورها موجود است کشورها از طریق نرخ‌های تعرفه‌ای منصفانه‌تر و بر اساس رویکرد تجارت آزاد از این مزیت‌ها بتوانند استفاده کنند. قرار بر این بوده است که کشورهای پذیرنده یا وارد‌کننده نرخ تعرفه منصفانه‌ای ببندد که مزیت نسبی از بین نرود. حال اگر پایه‌های این سازمان به هر ترتیبی سست شود و کشورهای‌های عضو تک به تک بخواهند خارج شوند می‌توان اینگونه تلقی کرد که نه تنها کشورهای در حال توسعه بلکه اقتصاد دنیا از این محل آسیب می‌بیند، بلکه به صورت کلی اگر کشورها از این سازمان خارج شوند رویکردیکه این سازمان در پیمان‌هایش منعکس کرده است و آن محقق کردن طیفی از تجارت آزاد مزیت نسبی کشورها برای تولید کالاها زیر سوال رود، اقتصاد دنیا به هم می‌ریزد. به هر حال کشورها این امکان را دارند که کالایی را با هزینه کمتر وارد کنند و به صادرات کالایی که در آن مزیت دارند بپردازند ولی اگر تجارت آزاد جهانی موجود نباشد و پیمان‌ها به فراموشی سپرده شود وضعیت اقتصاد کشورها تحت تاثیر آن قرار خواهد گرفت. همچنین به نظر می‌رسد که روند توسعه کشورهای نوظهور به هم بریزد چرا که این کشورها در حال رشد هستند و نیاز دارند که برای توسعه خود انواع و اقسام کالاها را وارد کنند اگر به علت افزایش نرخ‌های تعرفه ناشی از خروج اعضای سازمان تجارت جهانی این هزینه‌ها افزایش پیدا کند باعث کند شدن چرخه توسعه این کشورها  می‌شود.

البته باید بگویم فعلا این مساله تهدیدی بیش نیست و واقعیت پیدا نکرده است اما اگر بخواهد چنین اتفاقی رخ دهد با خروج امریکا از سازمان تجارت جهانی قیمت خدمات و کالاهای وارداتی در کشور و دیگر کشورها نیز به‌تبع آن افزایش پیدا خواهد کرد. البته کشور ما عضو فعال سازمان تجارت جهانی نبود ولی باز هم نمی‌توان گفت خروج امریکا از WTO بر اقتصاد کشور بی‌تاثیر است چرا که ما بسیاری از کالاهای خود را وارد می‌کنیم و از طرفی هم نرخ‌های تعرفه ما به اندازه کافی بالا بوده است ولی به هر ترتیب اگر به‌طور متوسط نرخ‌های تعرفه در دنیا بالا برود کالاهای وارداتی ما نیز از آن متاثر خواهند شد شاید در این برهه لازم باشد نرخ‌های تعرفه خود را تعدیل کنیم تا بتوانیم کالا هارا با قیمت‌های منصفانه‌تری خریداری کنیم.