امضای الکترونیکی ریشه می‌زند

امضای الکترونیکی یکی از روش‌های حذف کاغذ در فرآیندهای اداری است که در راستای دولت الکترونیکی انجام می‌شود و به نظر می‌رسد اکنون راه خود را در دستگاه‌ها و سازمان‌های وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باز کرده است.

به گزارش ایسنا، دولت الکترونیکی فرصتی را در اختیار دولت‌ها قرار می‌دهد تا نه‌تنها اطلاعات و خدمات خود را شفاف‌‌تر سازند بلکه آنها را سریع‌تر، آسان‌تر و کم‌هزینه‌‌تر در اختیار شهروندان قرار دهند. توسعه دولت الکترونیکی نیازمند آن است که هر یک از وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرتبط با مردم خدمات خود را در مراحل اطلاع‌‌رسانی، درخواست خدمت، تولید خدمت و ارایه خدمت تا جای ممکن الکترونیکی و شفاف سازند. یکی از روش‌ها برای محقق کردن دولت الکترونیکی، حذف کاغذبازی در جهت تسهیل کارهای اداری است و امضای الکترونیکی را هم می‌توان یکی از این ملزومات موضوع دانست. امضای الکترونیکی عبارت است از هر نوع علامت که به‌صورت الکترونیک ایجاد شده و ممکن است یک علامت، رمز، کلمه، عدد، یک نام تایپ‌شده، تصویر دیجیتال یک امضای دست‌نویس، یا هر نشان الکترونیک اثبات هویت باشد که به طریق منطقی به داده پیام متصل شده و برای شناسایی امضاکننده داده پیام مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع امضا همانند امضای دست‌نویس دارای آثار حقوقی احراز هویت امضاکننده سند و التزام وی به مندرجات آن است. در ایران بحث امضای الکترونیک و شرایط آن ابتدا در قانون تجارت الکترونیک (مصوب سال ۱۳۸۲) مورد توجه قرار گرفت. در این قانون در توضیح امضای الکترونیکی (Electronic Signature) آمده است: «هر نوع علامت‌منضم شده یا به نحو منطقی متصل‌شده به «داده پیام» است که برای شناسایی امضاء‌کننده «داده پیام» مورد استفاده قرار می‌گیرد.» همچنین در ماده 7 این قانون نوشته شده «هرگاه قانون، وجود امضاء را لازم بداند امضای الکترونیکی مکفی است.» اگرچه با گذشت سال‌ها از تصویب این قانون، هنوز مقاومت‌هایی برای استفاده از امضای الکترونیکی وجود دارد، اما چندی پیش امیر ناظمی - رییس سازمان فناوری اطلاعات-  اعلام کرد: «رسمی با امضای دیجیتال را از رضا باقری‌اصل دریافت کردم. گویا دبیرخانه ما هم تعجب کرده بوده ولی نهایتا نامه دریافت شد، اما برخی سازمان‌ها نپذیرفته‌اند. از ماه پیش هم نامه‌های محرمانه را الکترونیکی کردیم. شاید مشکل آن است که مدیران هنوز معتاد به کارتابل کاغذی هستند.» با گذشت کمتر از یک ماه از این خبر، رضا باقری‌اصل- دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات- نیز روز گذشته در توییتر خود نوشت: «شورای سیاست‌گذاری گواهی ریشه هم از این پس مصوبات خود را با امضای الکترونیکی منتشر می‌کند. طی جلسه با نصر (سازمان نظام صنفی رایانه‌ای) مقرر شد اصلاحات لازم روی سامانه‌های اتوماسیون برای تولید، پذیرش و ارسال مستند با امضای الکترونیکی انجام گیرد. منتظر امضای الکترونیکی یک شخص مهم هستیم.» بنابراین به نظر می‌رسد برخی دستگاه‌های اجرایی بالاخره تصمیم به استفاده از امضای در نامه‌های خود گرفته‌اند. هرچند همانطور که اذعان می‌شود، هنوز هم برخی از مدیرانی که به انجام فرآیندها با استفاده از کاغذ عادت کرده‌اند، در برابر تغییرات این‌چنینی و الکترونیکی شدن مقاومت می‌کنند، اما مسیر الکترونیکی شدن دیر یا زود بالاخره طی می‌شود.