مصایب پایان‌بخشی به پروژه‌های نیمه‌کاره شهری
گروه راه و شهرسازی|
بر کسی پوشیده نیست که شهرداری تهران در دوره مدیریت کنونی با مشکلات گوناگونی دست و پنجه نرم می‌کند که مهم‌ترین آنها کمبود منابع مالی است. این موضوع باعث شده تا در این دوره شاهد افتتاح پروژه‌های جدید و به خصوص پروژه‌های بزرگ مقیاس نباشیم. در واقع با روی کار آمدن شورای شهر پنجم و تغییر مدیریت شهری سیاست‌های شهرداری نیز تغییر کرد و مدیریت کنونی چندان قائل به ساخت پروژه‌های بزرگ و صرف هزینه‌های گزاف نیست. ضمن اینکه بدهی 56 هزار میلیارد تومانی شهرداری و مشکلات مالی که میراث مدیریت قبلی است، اجازه این کار را به آنها نمی‌دهد. البته کمبود منابع مالی در دوره شهرداری 12ساله تهران نیز نمایان بود و درسال 94 محمد باقر قالیباف رسما بخشنامه‌ای را به همه مناطق، سازمان‌ها و شرکت‌های شهرداری اعلام کرد که بر اساس آن فقط پروژه‌های بالای 50 درصد ادامه پیدا کند و بقیه پروژه‌ها را تعطیل کرد. یعنی همان زمان هم شهرداری به این نتیجه رسیده بود که میزان بدهی‌ها و دیون‌اش به اشخاص حقیقی، حقوقی و بانک‌ها به‌شدت افزایش یافته و دیگر درآمدی از محل‌هایی که قبلا احصا می‌کرد را ندارد.
بنابراین در زمینه پروژه‌های عمرانی اولویت شهرداری تکمیل پروژه‌های قدیمی است و پیروز حناچی شهردار کنونی نیز این رویه را ادامه می‌دهد.
به گفته صفا صبوری دیلمی، معاون فنی وعمرانی شهرداری تهران در حال حاضر ۷۰ پروژه در دست اقدام در شهرداری تهران وجود دارد و 4 پروژه در سال جاری به اتمام رسیده است. او درباره این پروژه‌ها گفت: برخی از این پروژه‌ها، پروژه‌های نیمه‌کاره هستند که به این دوره از مدیریت شهری رسیده، برخی نیز در همین دوره آغاز شده است. برنامه ما در مدیریت شهری این است که تا نیمه اول ۱۴۰۰ تمام پروژه‌های نیمه‌کاره‌ای که تحویل گرفته‌ایم را بر اساس زمان‌بندی انجام شده به اتمام برسانیم.
صبوری دیلمی با اشاره به سر انجام پروژه‌های عمرانی که بیش از ۹۰ درصد پیشرفت داشته‌اند، گفت: در هر دوره از شهرداری تهران تعدادی از پروژه‌های نیمه‌تمام وجود دارد که از دوره گذشته به دوره جدید منتقل می‌شوند و پروژه‌هایی که در همان دوره تعریف می‌شود ممکن است در همان دوره به اتمام برسد و شاید هم به صورت نیمه کاره به دوره بعدی شهرداری تهران منتقل شود به‌طور مثال، برج میلاد در ۵ دوره شهرداری تهران (غلامحسین کرباسچی، مرتضی الویری، محمدحسن ملک‌مدنی، محمود احمدی‌نژاد و محمدباقر قالیباف) کار شده و در یک دوره به اتمام رسیده است.
او ادامه داد: تعدادی از پروژه‌های عمرانی نیز از سال ۹۷ تا ۱۴۰۰ تعریف شده‌اند که آن پروژه‌ها نیز بر اساس زمان تعریف شده، برخی تکمیل و تعدادی نیز ممکن است زمان‌بندی طولانی مدتی داشته باشد به‌طور مثال ۳ یا ۴ ساله باشند. بنابراین تکمیل آن به دوره بعدی مدیریت شهری تهران خواهد رسید. پروژه‌هایی نیز در مناطق در حال انجام است، به‌طور مثال پل چمران که به زودی افتتاح می‌شود و در حال بهره‌برداری آزمایشی است (این پروژه‌ای است که در همین دوره تعریف، اجرا و به بهره‌برداری رسیده است) یا پل دوگاز در منطقه ۲۱ که در حال آسفالت است.
۵ پروژه عمرانی اولویت‌دار پایتخت
به گفته معاون عمرانی شهردار تهران پروژه بزرگراهی شهید رستگار، شهید بروجردی، پروژه استاد معین، زیر گذر آزادی، پروژه کوی نصر و پروژه مجتمع فرهنگی رازی که در کنار برج طغرل قرار دارد ۵ پروژه اولویت‌دار مدیریت شهری هستند که تا پایان سال این پروژه‌ها به اتمام می‌رسند و تقریبا می‌توان گفت در هیچ‌کدام از این پروژه‌ها عقب افتادگی جدی نداریم.
صبوری با اشاره به پروژه پایانه جدید شرق تهران گفت: در بودجه سال ۹۸ شهرداری تهران، تکمیل این پروژه مشارکتی تعریف شده است، سازمان مشارکت‌های شهرداری تهران به دنبال سرمایه‌گذار برای تکمیل این پروژه است و پس از پیدا شدن سرمایه‌گذار این پروژه نیز تکمیل می‌شود و جزو پروژه‌هایی نیست که شهرداری اعتبار برای آن پیش بینی کرده باشد.به گزارش «تعادل»، در پروژه‌های اولویت‌دار شهرداری موردی از ساخت پیاده راه دیده نمی‌شود در حالی که بسیاری از کارشناسان شهری معتقدند شهر تهران در زمینه پیاده راه بسیار فقیر است و وضعیت بسیار نامطلوبی دارد. بهرام فریور صدری، کارشناس شهری در این باره «تعادل» گفته بود: «یک شهروند زمانی که پایش را از عرصه خصوصی به عرصه عمومی می‌گذارد، با مشکل مواجه می‌شود. کف پیاده‌رو‌ها خراب است، چال وچوله‌های فراوانی در خیابان‌ها وجود دارد پل‌های عبور از جوی‌ها اکثرا سالم نیستند و تمام مسیرهای کف زمین خراب است. بنابراین به نظر می‌رسد فضاهای پیاده شهر و عرصه‌های عمومی پیاده باید موردتوجه مسوولان شهری قرار گیرد و اکنون مهم‌ترین اولویت شهرتهران چیزی جز این نمی‌تواند باشد.»
پروژه‌های گران‌قیمت اما مشکل‌آفرین
از پروژه‌های بزرگ مقیاس شهری علاوه بر تونل‌ها و بزرگراه‌هایی که طی سال‌های اخیر به شهر تهران اضافه شد، می‌توان به ساخت مال‌ها و مگا مال‌ها و ساختمان‌های بزرگ اداری و تجاری اشاره کرد. ساختمان‌هایی که شاید ظاهر شهر را شیک کرده باشند اما در عمل مشکلات فراوانی نیز به وجود آورده‌اند.سالاری پیش‌تر در گفت‌وگو با «تعادل» در این باره گفته بود: «رویکرد کلی مدیریت شهری این است که اگر برای ساخت مال و مگا مال جدیدی مجوز داده می‌شود، باید کاملا منطبق با مفاد طرح تفصیلی بوده و پیوست‌های مطالعاتی ترافیکی، فرهنگی، زیست محیطی، اجتماعی و شهرسازی داشته باشد. اکنون مجموعه مال‌ها و مگا مال‌هایی که در شهر تهران ایجاد شده است ظرفیت کمی از طرح تفصیلی را پوشش داده‌اند اما به دلیل عدم توجه به پیوست‌های مطالعاتی بعضا در محلات و سکونتگاه‌هایی ایجاد شده‌اند که تبعات سوء جدی برای ساکنان محله‌ها ایجاد کرده و باعث شکایت جدی شهروندان شده است. در صورتی که اگر این پروژه‌ها مبتنی بر پیوست‌های مطالعاتی و بر اساس تعیین دقیق فعالیت‌های مجاز به استقرار شکل می‌گرفتندکه نیاز آن محله‌ها باشد مورد استقبال مردم قرار می‌گرفت.»
ساخت پروژه‌های بزرگ مقیاس باعث شده تا تهران به لحاظ محیط زیستی نیز در شرایط نامساعدی قرار گیرد. به گفته محمد سالاری رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر طی سال‌های اخیر حجم گسترده‌ای از پروژه‌های بزرگ مقیاس به خصوص در حوزه شبکه بزرگراهی، تونل و پل ایجاد شده است و اساسا تهران تاب و تحمل این حجم بارگذاری‌های عمرانی را ندارد.
صدر الدین علیپور رییس محیط زیست شهرداری تهران هم چندی پیش اذعان کرده بود؛ بعضا دیده می‌شود که پروژه‌هایی را صرفا با دید عمرانی و توسعه‌ای انجام می‌دهیم و در نتیجه می‌بینیم که اثرات ترافیکی، آلودگی هوا، آلودگی‌های بصری و موارد دیگری را برای شهروندان و شهر ایجاد می‌کند، بنابراین ما جزو اقدامات اساسی و جدیدمان مباحث زیست محیطی را در پروژه‌های عمرانی لحاظ خواهیم کرد. سال گذشته نیز اعضای شورای هر تهران شهرداری را مکلف به انتشار گزارش ارزیابی زیست محیطی پروژه‌های شهری کردند.
چالش اصلی تهران؟
روز گذشته نیز شینا انصاری، مدیرکل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران «بارگذاری بیش از حد ظرفیت» را چالش اصلی تهران عنوان کرد و گفت: در شهری که ظرفیت اکولوژیک آن در این میزان نیست، بارگذاری بیش از اندازه و تمرکزجمعیت و خدمات در آن باعث شده که دیگر این پهنه زمینی نتواند فشار و بار در این حد را تحمل کند، در نتیجه در پروژه‌های توسعه و عمران شهری، باید ارزیابی اثرات محیط‌زیستی در مقیاس وسیع انجام شود و پیوست‌های محیط‌زیستی در پروژه‌های کوچک نیز در نظر گرفته شود.
او درباره بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌های شهرداری تهران گفت: آیین نامه اجرایی مدیریت سبز و ماده ۸ قانون برنامه ششم توسعه به بهینه‌سازی مصرف انرژی در ساختمان‌ها تاکید می‌کند.در یک پروژه بین‌بخشی که با حمایت بین‌المللی صندوق تسهیلات جهانی محیط‌زیست و برنامه عمران ملل متحد، شهرداری تهران و ستاد بهینه‌سازی انرژی و محیط‌زیست معاونت علمی فناوری ریاست‌جمهوری در حال اجرا است، شهرداری تهران تعدادی از ساختمان‌های اداری را به عنوان پایلوت انتخاب و ممیزی انرژی را در آن آغاز کرد.
او درباره مشکلات بهینه‌سازی انرژی در شهر و شهرداری تهران با اشاره به نبود انسجام در اجرای برنامه‌ها گفت: باید بتوانیم با یک برنامه‌ریزی منسجم و نظام‌مند حرکت کنیم، برنامه‌ای که با تغییر مدیریت‌ها متوقف نشود و با یک استاندارد و بدون توجه به تغییرات مدیریتی پیش رود و شهرداری تهران سیستم‌های ممیزی انرژی و مصرف بهینه انرژی را باید بتواند پیاده‌سازی کند. اگرچه این کار با توجه به فرسوده و قدیمی بودن ساختمان‌های شهرداری مشکل است، اما شهرداری تهران با اجرای این طرح می‌تواند الگویی برای سایر کلان‌شهرها باشد.مدیرکل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران با اشاره به نقش مردم در بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش اثرات گازهای گلخانه‌ای تصریح کرد: از طرفی برای اجرای این موضوع باید بتوانیم از ظرفیت‌های مردمی نیز استفاده کنیم و تنها محدود به ساختمان‌های ادارات نباشیم. باید سایر دستگاه‌های متولی نیز با استفاده از ظرفیت‌های مردمی در بخش کاربری‌های مسکونی و تجاری این مساله را پیگیری کنند. اگر بخواهیم اتفاقی در کاهش گازهای گلخانه‌ای رخ دهد، باید همه بخش‌های جامعه و همه ساختمان‌ها مصرف بهینه انرژی را انجام دهند.
او درباره نیمه‌کاره ماندن اقدامات محیط‌زیستی و اثربخش نبودن آنها تصریح کرد: سیستم‌ها نیازمند نگهداشت و راهبری مالی و همچنین منابع مالی هستند تا به سرانجام برسند و همیشه در مدار باقی بمانند. همچنین نباید رهاسازی صورت گیرد و منابع مالی و پرسنل مورد نیاز برای نظارت و سرکشی به سیستم‌ها باید در برنامه قرار گیرند.
