تروریسم اقتصادی کاخسفید
رویکرد فشار حداکثری که «دونالد ترامپ» علیه جمهوری اسلامی ایران به اجرا در میآورد حتی کارشناسان و رسانههای غربی را هم متقاعد ساخته که تروریسم اقتصادی دولت امریکا با سایه انداختن بر سازوکارهای بشردوستانه به دنبال افزایش فشار بر مردم عادی ایران است.
به گزارش ایرنا، رویکردهای ضدایرانی دیرپای کاخ سفید، در دوره ریاستجمهوری «دونالد ترامپ» خود را به شکل فشار حداکثری برای به زانو درآوردن تهران نشان میدهد. در این نگرش، واشنگتن از انواع حربههای سیاسی و غیرسیاسی استفاده میکند تا با محدودسازی تواناییهای ایران از دستیابی کشورمان به اهداف توسعهای خود جلوگیری کند مانع استفاده حداکثری کشورمان از ظرفیتهای منطقهای و بینالمللی شده و توانمندیهای داخلی را نیز در همه حوزهها تحت تاثیر قرار دهد.
رییسجمهوری امریکا در حدود سه سال حضور خود در اتاق بیضی کاخ سفید دیدگاههای ضدایرانی خود را پنهان نکرده است و حتی در دورهای که به اصطلاح ایالات متحده به برجام متعهد بود هم از برقراری تحریمها و افزایش دامنه شمول آن دریغ نکرد. این دیدگاه در حدود یک سال ونیم اخیر که با خروج رسمی واشنگتن از توافق هستهای همراه بود با شدت و جدیت بیشتری دنبال شد.
اگرچه دولت ایالات متحده، جمهوری اسلامی را از سالهای ابتدایی پس از انقلاب، هدف تحریمهای خود قرار داده است اما در چند سال اخیر به ویژه در دوره ریاستجمهوری ترامپ این خط مشی با قدرت بیشتری به اجرا در آمده است. شدت این دشمنی به اندازهای بوده است که مسوولان کشورمان اقدامات دولت امریکا را نمونه بارز تروریسم اقتصادی واشنگتن علیه تهران ارزیابی کردهاند.
دامنه تکرار این اصطلاح در چندماهه اخیر افزایش یافته و حتی به اصطلاحی پرتکرار در عرصه بینالمللی تبدیل شده است. «حسن روحانی» در اجلاس سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا با اشاره به رویکردهای یکجانبه گرایانه امریکا و لزوم مقابله با آن، استفاده واشنگتن از دلار به عنوان یک سلاح را تروریسم اقتصادی کاخ سفید دانست.
وی حدود چند هفته قبل در اجلاس وزرای بهداشت منطقه مدیترانه شرقی نیز تاکید کرد: بیتردید دولت امریکا با تحریم ملت ایران، مرتکب جنایت علیه بشریت و تروریسم اقتصادی شده است. روحانی در اجلاس سران عدم تعهد در باکو نیز عنوان داشت: امریکا از روی استیصال، چنان بیپروا و گستاخانه از ابزارهای اقتصادی ظالمانه برای تحمیل مقاصد سیاسی نامشروع خود بر ملتهای مستقل استفاده میکند که نمیتوان نامی به جز تروریسم اقتصادی بر آن نهاد. «سیدعباس موسوی» سخنگوی وزارت امور خارجه نیز به تازگی در واکنش به تحریم بخش عمران ایران از سوی کاخ سفید اظهار داشت: متاسفانه دستگاه دیپلماسی امریکا ناتوان از انجام ابتکار و راهکارهای دیپلماتیک و معقول بوده و تنها اتکاء آنها به زور و تروریسم اقتصادی است. سخنگوی دستگاه دیپلماسی اظهار داشت: بهتر است ایالات متحده بهجای تحریمهای تکراری و غوغا سالاری که قطعا آنها را به اهدافشان نخواهد رساند، از غوطهور شدن هر چه بیشتر در توهمات خود ساخته دست برداشته و به اجرای تعهدات خود در برجام باز گردد.
اگرچه تاکنون تعریف پذیرفته شده جهانی در مورد تروریسم ارایه نشده است اما با هر دیدگاهی که به سیاستهای دولت امریکا نگریسته شود نمیتوان رویکرد تهاجمی کاخ سفید را کمتر از یک جنگ دانست که به شیوههای غیرنظامی دنبال میشود.
بطور کل تروریسم به اقدامات و جنایاتی اطلاق میشود که علیه حیات انسانها و با تجاوز از قوانین ملی و بینالمللی صورت میپذیرد. درچارچوب این تعریف، غیرنظامیان هم هدف رویکردهای مخاصمهآمیز و تروریستی قرار میگیرند و همچون نظامیان قربانی سیاستهای تعارضی میشوند. در این چارچوب مجری تروریسم از انواع ابزار و اهرمها برای رسیدن به اهداف سیاسی خود استفاده میکند. بطور عمده عامل از ترساندن شهروندان کشور هدف به منظور تاثیرگذاری بر تصمیمگیریها یا تغییر سیاست یک کشور بهرهبرداری میکند. تروریسم اقتصادی نیز یکی از زیرشاخههای تروریسم به شمار میرود که با استفاده از اهرمهای اقتصادی و مالی، اقدامات بیثباتسازی به صورت بسیار پیچیده اما نرم، در جهت از بین بردن ثبات اقتصادی و مالی یک دولت به اجرا در میآید. در واقع به اعتقاد تحلیلگران، تروریسم اقتصادی به مجموعه اقداماتی اطلاق میشود که با استفاده از محرکهای غیرنظامی و سیاسی در راستای اهداف سیاسی صورت میگیرد. به این مفهوم که این سیاستها با فشار اقتصادی بر مردم به بیثباتی و ایجاد نارضایتی دامن میزند، جان شهروندان و غیرنظامیان را به مخاطره میاندازد و مقامات کشور هدف را به تغییر رفتار و پذیرش خواستهها ناگزیر میسازد. در عرصه بینالمللی و براساس قوانین پذیرفته شده جهانی، کشورها تنها ملزم به رعایت و اجرای تحریمهای سازمان ملل متحد هستند. اما ایالات متحده از ظرفیتهای سیاسی، مالی، اقتصادی و تجاری خود به گونهای استفاده میکند که دیگر کشورهای جهان را به رعایت قوانین تحریمی کنگره یا رییسجمهوری امریکا مجبور میسازد. موضوعی که اکنون واشنگتن به دنبال اجرای آن است تحریم دارویی ایران و بحث ایجاد کانال جدید مالی جهت فشار بر کشورها و شرکتهایی است که با ایران معاملات دارویی و بشردوستانه دارند. واشنگتن با این ترفند تلاش دارد تا راههای دور زدن تحریمها از سوی ایران را پیدا کند و در مراحل بعدی همه گزینهها و مسیرهای تهران برای تامین نیازهای خود را ببندد. همچنین تحریم تازه علیه بخشهای عمرانی و ساختمانی جمهوری اسلامی ایران هم از جمله نقاطی است که مورد توجه رویکرد فشار و تحریم کاخ سفید قرار گرفت.