چرا گاز ایران به چین و اروپا نمی‌رود؟
مسائل منطقه‌ای و جغرافیایی ایران، تنش‌ها و نزاع‌های امنیتی و سیاسی که همسایگان با یکدیگر یا داخل کشورهای خود دارند، باعث می‌شود پروژه صادرات گاز ایران به چین و اروپا به تعویق بیفتد.
شعیب بهمن، کارشناس انرژی در گفت‌وگو با ایلنا، درباره تاثیر اجرای خط لوله «قدرت سیبری» و «ترک‌استریم» بر محدود شدن بازارهای صادرات گاز ایران اظهار داشت: این همیشه مطرح بوده که ایران و روسیه دست‌کم در حوزه صادرات گاز رقبای جدی به شما می‌روند، ولی بررسی دقیق‌تر، نگاه به نقشه و وضعیت صادرات گاز ایران و روسیه نشان می‌دهد، این رقابت بیش از آنکه در عالم واقع باشد در حوزه اظهارنظر و نگاه کارشناسی است.
وی افزود: روسیه در وهله اول در مجاورت جغرافیایی با اروپا و چین است در حالی که ایران فاقد این امکان است، در نتیجه روسیه با سهولت بیشتری می‌تواند گاز خود را به اروپا و چین ببرد، در حالی که ایران برای صادرات به چین باید خط لوله را از پاکستان و هند بگذراند و بعد به هند برسد و برای صادرات به اروپا نیز باید از عراق و سرویه، ترکیه یا آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و دریای سیاه بگذرد.
بررسی وضعیت دو کشور ایران و روسیه نشان می‌دهد روس‌ها در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی کرده‌اند و تلاش کردند در کنار اروپا، چین را نیز به بازار خود تبدیل کنند، اما عملا بررسی وضعیت ایران نشان می‌دهد، ایران هیچگاه در این مناطق مشتری نداشته و سرمایه‌گذاری‌های زیادی هم شکل نگرفته که بخواهد در آینده یکی از صادرکنندگان بالقوه به اروپا یا چین باشد. این کارشناس حوزه انرژی خاطرنشان کرد: در نتیجه اگر همین امروز سرمایه‌گذاری‌های گسترده و کلان برای صادرات گاز صورت بگیرد، جدای از مسائل سیاسی و امنیتی که هر یک از این پروژه‌ها دارند، زمانبر هستند، تا زیرساخت‌ها را فراهم و برای صادرات گاز خطوط لوله احداث کنیم، شاید سال‌ها زمان ببرد، در حالی که روس‌ها هم‌اکنون صادر می‌کنند. ضمن اینکه صادرات ایران به چین و اروپا یک پروسه پیچیده است، علاوه بر مسائل اقتصادی، سرمایه و تکنولوژی، مسائل سیاسی هم در آن دخیل است. به عنوان مثال روابط ایران و غرب گره دارد و تا زمانی که عادی‌سازی نشود و تحریم‌ها علیه ایران لغو نشود، شرکت‌های بزرگ قادر به سرمایه‌گذاری و انتقال تکنولوژی نیستند. در مورد انتقال به چین با توجه به تنش‌های تاریخی هند و پاکستان و تحریم‌های امریکا هم عملا پروژه خط لوله صلح بین ایران و پاکستان و هند متوقف مانده است.
وی تاکید کرد: واقعیت اینکه روس‌ها از گذشته به این کشورها صادرات گاز داشته‌اند و در حال حاضر صادرات را ادامه می‌دهند و فرصت‌ها و ظرفیت‌های بیشتری هم دارند، در حالی که ایران محدودیت قابل توجهی دارد و تا زمانی که این محدودیت‌ها رفع نشوند، عملا نمی‌توانیم بازیگر موثری در صادرات گاز به چین یا اروپا باشیم.
بهمن یادآور شد: در هر حال برای صادرات گاز ایران باید گفت، ما در مجاورت اروپا یا چین قرار نداریم، اگر گاز را به چین ببریم باید خط لوله از پاکستان و هند بگذریم، در حالی که هم بین هند و پاکستان و هم هند و چین درگیری و نزاع متعدد وجود دارد، بنابراین سایر بازیگران هم در این مساله دخیل هستند. یا در مورد انتقال گاز ایران به اروپا یکی از مسیرها از عراق و سوریه و دریای مدیترانه و اروپا است، در حالی که در سال‌های اخیر این کشورها درگیر ناامنی هستند و در این شرایط پروژه‌ای در این حد نمی‌تواند اجرایی شود، کما اینکه در گذشته نیز خط لوله پارسی مطرح بود و عملا به دست فراموشی سپرده شد. بنابراین همه عوامل به ایران یا تحریم‌ها مرتبط نیست، مسائل منطقه‌ای و جغرافیایی ایران، تنش‌ها و نزاع‌های امنیتی و سیاسی که همسایگان با یکدیگر یا داخل کشورهای خود دارند، باعث می‌شود پروژه صادرات گاز ایران به چین و اروپا به تعویق بیفتد.
