ابهام در تاثیرگذاری طرح ترافیک

محمود صفار‌زاده|کارشناس حمل و نقل و ترافیک|

طرح ترافیک خودش به تنهایی نه معضل ترافیک به شمار می‌رود و نه می‌تواند به حل مشکل ترافیک کمک کند.طرح ترافیک یکی از چندین راهکار مدیریتی است که می‌تواند در برخی مواقع درصدی موثر باشد. ترافیک تهران به دلیل نبود حمل ونقل عمومی مناسب، عدم تکمیل ظرفیت مترو و نبود اتوبوس شهروندان را دچار مشکل کرده است. از سوی دیگر شهر تهران یک شهر خودرو محور است و فرهنگ عمومی شهر نیز مبتنی بر استفاده از وسایل حمل و نقل شخصی است.واضح است طرح ترافیک زمانی می‌تواند به اهداف از پیش تعیین شده‌اش برسد که حمل و نقل عمومی توسعه یابد و در غیر این صورت محکوم به شکست است زیرا شهروندان گزینه دیگری جز استفاده از خودروی شخصی شان ندارند و حتی حاضرند ساعت‌ها در ترافیک بمانند اما دقایق طولانی در صف‌های بلند اتوبوس و در فشار واگن‌های مترو نمانند. تاکنون آمار دقیقی درباره میزان ترافیک تهران قبل و بعد از اجرای طرح ترافیک وجود ندارد و به همین دلیل نمی‌توان به‌طور دقیق اظهارنظر کرد که اجرای این طرح چقدر تاثیرگذار بوده است. این مدل طرح ترافیک در شهرهای دیگر دنیا در زمینه تشویق شهروندان به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی موثر بوده است اما در کشور ما به دلیل اینکه هم نحوه اجرا متفاوت است و هم اینکه جایگزینی برای حمل و نقل شخصی وجود ندارد، ‌تاثیرگذار بودن طرح جای سوال دارد. در کلان‌شهرهای دنیا اولین گام برای کنترل ترافیک رفتن به سوی حمل و نقل عمومی متناسب با نیاز شهروندان است.یعنی هم سیستم شهرسازی آنها مبتنی بر حمل و نقل همگانی ساخته شده است و هم دولت و شهرداری‌ها سرمایه‌گذاری مناسبی در حوزه توسعه حمل ونقل همگانی و ارزان قیمت و قابل اعتماد انجام می‌دهند تا مردم به استفاده از آن تشویق شوند. در برخی شهرها هم که مردم علاقه بیشتری به استفاده از وسیله نقلیه شخصی دارند، اجرای طرح ترافیک می‌تواند در تعدیل این امر کمک‌کننده باشد و معمولا مراکز شهرها با محدودیت تردد مواجه می‌شوند. اما در نهایت طرح ترافیک داروی معضل ترافیک نیست و فقط یک راه‌حل مقطعی است.معضل ترافیک مانند بیماری است که باید داروهای گوناگونی در دراز مدت مصرف کندتا بهبود یابد. یعنی باید طرح ترافیک را در کنار توسعه حمل ونقل عمومی به کار برد و هم روش‌های جدید پیاده محوری را اجرا کرد. توسعه فرهنگ دوچرخه‌سواری را گسترش داد، سیستم شهر‌سازی بر مبنای اصول مهندسی ترافیکی تعریف شود، تراکم فروشی را کاهش داد، ‌فرهنگ ترافیک و قوانین مقررات را بین مردم توسعه داد و یکسری کارهای دیگر به شکل زنجیروار انجام شود تا ترافیک کاهش پیدا کند.