کارنامه شهرداری در بازپرداخت بدهی‌های معوق
گروه راه و شهرسازی|
آن‌گونه که محمود میرلوحی، رییس کمیته اقتصاد و تنظیم مقررات شورای شهر تهران گفته است، شهرداری طی دو سال گذاشته توانسته، 8 هزار میلیارد تومان از بدهی‌های خود را پرداخت کند.
به گفته او، شهرداری تهران طی دو سال گذشته ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به بانک، ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به پیمانکاران و ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به دارایی و تامین اجتماعی بابت بدهی‌های خود پرداخت کرده است. این ارقام در مجموع ۸ هزار میلیارد تومان است.
میرلوحی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران نیز گفت: تاکنون ۸ هزار میلیارد تومان از طریق تهاترپرداخت طلبکاران انجام شده است. در حال حاضر، شهرداری ۶ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان به پیمانکاران بدهکار است.۱۰ هزار میلیارد تومان از بدهی‌های شهرداری هم مربوط به احکام قضایی است که بخشی مربوط به تملک املاک بزرگراه امام علی و ۷۰ میلیارد تومان هم پول زمین‌هایی است که در پروژه شهید بروجردی تملک شده‌اند.
عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه در مورد جرایم رانندگی به قوه قضاییه شکایت کردیم و رای مثبت گرفتیم، گفت: دولت در گذشته مصوباتی داشت که از آن‌جمله بحث پرداخت ۲ میلیارد دلاری بود که در دولت آقای احمدی‌نژاد پیش بینی شده بود، ولی انجام نشد و ما تلاش می‌کنیم، این منابع را احیا کنیم.
میرلوحی درباره طلب‌های شهرداری تهران از سایر سازمان‌ها اظهار کرد: در این حوزه حرکت خوبی را شروع کرده‌ایم و تلاش می‌کنیم جرایم رانندگی را که سال‌ها است مبلغ آن پرداخت نشده بود بگیریم. همچنین یارانه اتوبوس و مترو هم طی سال‌های گذشته پرداخت نشده بود که دولت باید آن را هم پرداخت کند.
او با بیان اینکه قانون پیش بینی کرده بود، بابت صدور پروانه در بافت فرسوده هم دولت بخشی را به شهرداری بپردازد، اظهار کرد: تلاش خوبی را هم با معاونت اقتصادی و برنامه‌ریزی شهرداری آغاز کرده‌ایم تا این موضوع نیز محقق شود.
بدهی‌های شهرداری چقدر است
بحث بر سر پرداخت بدهی‌های شهرداری در شرایطی صورت گرفته است که همواره طی سال‌های گذشته بر سر میزان دقیق این بدهی‌ها بحث وجود داشته است. اختلاف بر سر میزان بدهی‌های شهرداری تهران از زمان شورای چهارم وجود داشت و اعضای شورای شهر هر کدام رقم متفاوتی از بدهی‌های شهرداری را عنوان می‌کردند. در حالی که علیرضا دبیر، رییس کمیسیون بودجه شورای شهر چهارم در روزهای پایانی این دوره مبلغ بدهی شهرداری تهران تا تاریخ ٣١ خرداد ٩٥ را ٢٠ هزار میلیارد تومان اعلام کرد، اما در همان زمان برخی اعضای شورای شهر وقت رقم‌های بالاتری را مطرح می‌کردند.
از جمله محمدمهدی تندگویان اعلام کرد که میزان بدهی‌های شهرداری 60 هزار میلیارد تومان است و محمد حقانی نیز رقم بدهی‌های شهرداری را 70 هزار میلیارد تومان برآورد کرد. رحمت‌الله حافظی، رییس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران این مبلغ را 40 هزار میلیارد تومان عنوان کرد. همچنین مهدی چمران، رییس شورای چهارم، 20 هزار میلیارد تومان و پایین‌ترین رقم را نیز قدرت‌الله گودرزی، معاون مالی شهردای اعلام کرد و گفت: میزان بدهی‌های شهرداری 8.5 هزار میلیاد تومان است.
بر اساس آنچه گفته شد، اعضای اصولگرای شورای چهارم نیز در رقم بدهی‌ها با یکدیگر اتفاق نظر داشتند و میزان بدهی‌ها از 8 هزار میلیارد تا 70 هزار میلیارد تومان عنوان شد. با رفتن اعضای شورای چهارم از خیابان بهشت و آغاز دوره جدید مدیریت شهری مشخص شد که بدهی‌های قطعی شهرداری تهران به پیمانکاران و بانک‌ها و دیگر افراد حقیقی و حقوقی تا ٥٣ هزار میلیارد تومان رسیده است و هر روز به این عدد افزوده می‌شود.
محمدعلی نجفی، اولین شهردار منتخب اصلاح‌طلبان تهران در گزارشی مفصل، وضعیت نابسامان مالی و بی‌انضباطی و تخلف در دوره محمدباقر قالیباف را افشا کرد که با واکنش‌های گسترده‌ای همراه بود. نجفی در گزارش 100 روزه نخست فعالیت خود گفته بود: «تمام عملکرد مالی و عمرانی شهرداری به صورت «دیمی» و بدون برنامه‌ریزی انجام می‌شده و این طور که پیدا است در زمان قالیباف، شهرداری به وضعیت دوره قاجار به عقب برگشته بود و شخصی سر خوان خزانه می‌نشست و به هر کس دوست داشت، بودجه می‌داد!»
در گزارش نجفی، بدهی شهرداری تا ۵۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعلام شد، سپس محمدعلی افشانی، دومین شهردار منتخب شورای پنجم آن را ۵۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان و پیروز حناچی شهردار فعلی نیز آن را ۶۹ هزار میلیارد تومان اعلام کردند.
در آخرین اظهارنظرها، معاون مالی قالیباف میزان بدهی‌های شهرداری را 16 هزار میلیارد تومان اعلام و مدیران شهری حاضر را به مناظره دعوت کرد. علی اعطا در واکنش به این درخواست عنوان کرد: «در خردادماه سال ۹۸ حناچی شهردار تهران نامه‌ای را با مهر محرمانه به شورای شهر ارسال و فهرست بدهی‌ها را به‌صورت تفکیک شده و در چند جدول ارایه کرد. از آنجایی که این نامه در طبقه‌بندی محرمانه است، نمی‌توانم از جزییات آن صحبت کنم. صرفا در مورد یک آیتم که به‌طور مشخص در حوزه بدهی بانکی است، ۲۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بدهی در دفاتر حساب ثبت شده و قطعی است.»
حسن رسولی، خزانه‌دار شورای شهر تهران، نیز معتقد است: بحث‌های رسانه‌ای و مجادله‌ای درباره ماهیت مالی اسناد شهرداری می‌تواند مانوری برای برخی از اشخاص باشد، اما در نهایت ماهیت بدهی‌ها در اسناد شهرداری تهران موجود است و جای کتمان ندارد.
ارسال گزارش بدهی برای مقام معظم رهبری
در ادامه واکنش‌ها به این موضوع محمود میرلوحی، رییس کمیته اقتصادی و تنظیم مقررات شورای شهر تهران گفت: شهردار گزارش بدهی شهرداری را برای مقام معظم رهبری، رییس‌جمهور، رییس مجلس و وزیر کشور نیز ارسال کرده است.
میرلوحی آن زمان درباره علت افزایش میزان بدهی اظهار کرد: «مدیران قبلی در حسابرسی‌ها مسوولانه عمل نکردند و ما اکنون در حال بررسی حساب‌ها هستیم و این اشکالی است که به گذشته وارد است. همان‌طور که می‌دانید گزارش تلفیق بودجه سال ۹۳ شهرداری اکنون در دست بررسی است. آنها در سال ۹۶ شهرداری را ترک کردند و گزارش حسابرسی سال ۹۳ اکنون به دست ما رسیده است. آنها خودشان نتوانستند حساب‌های خود را بررسی کنند، حالا بر چه اساسی می‌گویند ۱۶ هزار میلیارد بدهی داشتند، نمی‌دانم. مگر ترازنامه را برای سال‌های بعد تهیه و تحویل می‌دادند که بتوانند اعلام کنند، چقدر بدهی داشتند؟در آن زمان اصلا روی حساب‌های بانکی کار نشده بود و علت این افزایش قیمت از ۵۶ هزار و ۵۰۰ میلیون تومان از زمان آقای افشانی به ۶۹ هزار میلیارد در زمان آقای حناچی این است که بررسی‌ها به صورت دقیق انجام شده است. در این مدت کارهای سنگینی انجام شد تا مشخص شود، مناسبات مالی، بدهی‌ها و طلب‌ها از بخش‌های مختلف چه میزان است.»
میرلوحی در گفت‌وگو با «تعادل» درباره بدهی شهرداری تهران توضیحاتی ارایه کرد و گفت: در دوره قبلی میزان و نوع بدهی به بانک‌ها نیز مشخص نبود. طی این مدت میزان بدهی به بانک‌ها و همچنین تکلیف بدهی‌های ارزی مشخص شد. اگر میزان بدهی‌های ارزی را مشخص نمی‌کردیم، اکنون با بحران دیگری با توجه به تلاطم ارزی روبه‌رو بودیم و آثار تنش‌های ارزی در این بدهی‌ها نیز بروز می‌کرد و با مساله سنگین‌تری روبه‌رو می‌شدیم.کار گسترده‌ای توسط حوزه مالی، حسابداری و خزانه‌داری انجام شده است تا امروز بگوییم این عدد میزان بدهی شهرداری در دوره‌های قبل است.
رییس کمیته اقتصادی و تنظیم مقررات شورای شهر تهران با بیان اینکه گزارش بدهی‌ها تنها برای شورای شهر ارسال نشده است، تصریح کرد: شهردار گزارش بدهی شهرداری را برای مقام معظم رهبری، رییس‌جمهور، رییس مجلس و وزیر کشور نیز ارسال کرده است. در نظر داریم شرایطی را فراهم کنیم تا سالانه ۶ هزار میلیاردبدهی خود را پرداخت کنیم تا همین عدد بماند وگرنه بدهی‌ها مرتبا زایش دارد و این بدهی‌ها روزانه یک میلیارد و ۷۰۰ هزار تومان رشد می‌کند. در تلاش هستیم این بدهی‌ها تثبیت شود و با شناسایی منابع درآمدی موثر آنها را پرداخت کنیم.
صرفه‌جویی در هزینه‌ها
میرلوحی با اشاره به عملکرد شورای پنجم اظهار کرد: در دو بودجه‌ای که به تصویب رساندیم و در برنامه سوم، بودجه رشد نکرده و 17 هزار و 900 میلیارد تومان در سال ۹۶، با توجه به تغییرات اقتصادی طی سال گذشته و نرخ تورم، به ۱۸ هزار میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان رسیده و رشدی نداشته است. ما تلاش کردیم تا با رقابتی شدن فعالیت‌ها، در هزینه‌ها صرفه جویی کنیم. اولویت‌ها را مشخص کردیم و به کارهایی که مربوط به ما نیست ورود نمی‌کنیم و با این وضع توانستیم بدهی‌ها را مهار کنیم.
همچنین حسن رسولی نایب‌رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران درگزارش حساب درآمد و هزینه‌های شهرداری تهران در مهرماه 1398عنوان کرد که در سرفصل بازپرداخت اصل و سود تسهیلات، سود اوراق مشارکت عملکرد 204 درصد و در سرفصل تسویه بدهی‌ها (سایر مطالبات) عملکرد 769 درصد محقق شده است.
علاوه بر این گزارش حساب درآمد و هزینه‌های شهرداری در 6 ماه نخست سال نشان از این دارد که ردیف‌های بازپرداخت بدهی‌ها 652 درصد و اصل و سود تسهیلات دریافتی 206 درصد نسبت به پیش‌بینی بودجه افزایش داشته است، این رشد حاکی است مدیریت شهری بهرغم برخورداری از تنگناهای شدید مالی نسبت به احقاق حقوق طلبکاران دغدغه جدی دارد، البته ارقام مصوب این دو ردیف در بودجه 98 ناچیز است.
به گزارش «تعادل»، بدهی 69 هزار میلیارد تومانی شهرداری تاثیر بسیاری بر بودجه این نهاد دارد و شهرداری عملا در تنگنای مالی قرار گرفته و هر سال باید رقم بالایی از بودجه را به پرداخت بدهی‌هایش اختصاص دهد. به نظر می‌رسد تا زمانی که شهرداری از دست این بدهی‌ها خلاص نشود باید محتاطانه رفتار کرده و به فکر کاهش هزینه‌هایش باشد این کار هم باتوجه به وجود 68 هزار نفر نیروی استخدامی در این نهاد کار آسانی نیست. برخی کارشناسان بر این باورند شهرداری به تنهایی نمی‌تواند از این بحران خارج شود و باید به فکر راه‌حل‌های عملی باشد.از آن جا که تهران پایتخت کشور است بنابراین دستگاه‌های سیاست‌گذار مانند وزارت کشور، وزارت اقتصاد و دارایی نباید شهرداری و شورای شهر را تنها بگذارند و نیاز است که این دستگاه‌ها با برنامه‌ریزی و انجام مطالعات کارشناسی راه‌حل مناسبی برای این کار پیدا کنند.
راهکارهای تادیه بدهی‌های شهرداری
برخی کارشناسان از جمله دکتر ایمانی جاجرمی، استاد دانشگاه تهران معتقدند شهرداری برای اینکه بتواند به موقع بدهی‌هایش را بپردازد و همزمان به امور شهر برسد راهی جز استقراض ندارد. او پیش از این به «تعادل» گفته بود: استقراض از صندوق توسعه ملی و حتی بانک جهانی راهی است که می‌تواند به شهرداری تهران در این وضعیت کمک کند. در واقع شهرداری به تنهایی نمی‌تواند این بحران را پشت سر بگذارد و حتما به کمک دولت و نهادهایی از خارج از کشور نیاز دارد.درکنار این موارد اتخاذ سیاست‌های انقباضی مالی نیز کمک‌کننده خواهد بود .
این استاد دانشگاه با بیان اینکه متاسفانه رفتار شهرداری در دوره مدیریت قبلی بیشتر نمایش گونه بوده، اظهار کرده بود: طی سال‌های گذشته شهرداری به جای برطرف کردن نیازهای اساسی شهر پروژه‌هایی احداث کرد که فقط جنبه نمایشی داشته و در درازمدت نه‌تنها باری از روی دوش شهر بر نداشت بلکه به مشکلات شهر نیز اضافه کرد که مثال بارز آن پل دو طبقه صدر است که عمده کارشناسان نظر مثبتی برای ساخت آن نداشتند. افزایش تعداد نیروهای انسانی و پرداخت حقوق‌های بالا به این افراد به همراه یکسری اشتباهات دیگر اکنون شهر را به اینجا کشانده است و شهرداری چاره‌ای جز صرفه‌جویی ندارد.
در واقع یکی از بهترین راه‌هایی که شهرداری می‌تواند بدهی‌های خود را پرداخت کند، ایجاد منابع مالی جدید است. به عنوان مثال اخذ عوارض از اقشار مرفه جامعه می‌تواند یکی از راه‌های درآمدزایی برای شهرداری باشد. کسانی هستند که درآمدهای آنچنانی داشته و بهرغم دارا بودن درآمدهای بسیار بالا سهم خود را از هزینه‌های نگهداشت شهر پرداخت نمی‌کنند.باید این اجازه به شهرداری داده شود که از آنها عوارض و مالیات بگیرد. شهرداری‌ها تا قبل از این، از منابع ناپایدار و فروش تراکم اقدام به درآمدزایی می‌کردند اما اکنون این روش جواب نمی‌دهد زیرا دیگر زمینی در شهر نمانده که بخواهند تراکم بفروشند.
به گفته جاجرمی، برای این منظور می‌توان از تجربه شهرهای دیگر هم استفاده کرد. برای مثال شهرداری نیویورک چند سال پیش اعلام ورشکستگی کرد و بعد از بازنگری مجدد در ساختار‌ها و تجدید نظر مالی بالاخره توانست از بحران مالی خارج شود. در نتیجه می‌توان از مشاوران خارجی نیز کمک گرفت تا بتوان درآمدها و هزینه‌های شهرداری را به تعادل رساند.در مجموع باید کارشناسان این حوزه با همفکری هم بهترین و زودبازده‌ترین راه‌ها را انتخاب کنند.
