شریان‌های صادرات پتروشیمی؛ همچنان باقی
گروه انرژی|
گلوگاه‌های صادرات محصولات پتروشیمی نیز به تبعیت از تحریم نفتی امریکا محدود و سخت‌تر شده است، تا جاییکه برآوردها حاکی از کاهش میزان صادرات این محصولات تا پایان امسال دارد. این برآوردهای تا جایی است که مرکز مطالعه زنجیره ارزش معتقد است امروز تحریم‌ها صنعت رو به رشد پتروشیمی ایران را به‌طور جدید تهدید می‌کند. با این حال طبق گفته فعالان این حوزه؛ هنوز بخشی از شریان‌های صادراتی محصولات پتروشیمی به قوت خود باقی هستند.
مرکز مطالعات استراتژیک در گزارشی، ضمن بررسی صنعت پتروشیمی ایران و تحریم‌های امریکا؛ به تحریم هلدینگ خلیج‌فارس در خردادماه سال جاری اشاره کرده و عنوان می‌کند که این اقدام با هدف خنثی کردن منابع مالی بزرگ و سودآور گروه پتروشیمی ایران صورت گرفت که طی آن 38 شرکت تابعه این هلدینگ تحریم شدند. براین اساس این مجموعه حدود 40 درصد تولیدات پتروشیمی کشور را برعهده دارد که براساس تحریم امریکا، هر گونه معامله، خرید، ارایه خدمات، دادن خدمات اعتباری و بیمه به این شرکت‌ها ممنوع شده و هر گونه نقض آن با مجازات‌های امریکا روبرو خواهد بود.
مرکز مطالعات زنجیره ارزش با اشاره به هدف‌گذاری‌های دیده شده برای صادرات پتروشیمی عنوان می‌کند که باتوجه به تولید حدودا 17 میلیارد دلاری فعلی صنعت پتروشیمی، قرار است این صنعت در جهش دوم خود یعنی تا پایان سال 1400 و در جهش سوم (تا پایان سال 1404) با افزایش 117 درصدی صادرات همراه باشد. در همین خصوص این مرکز به عنوان راهکاری پیشنهاد می‌دهد که شرکت‌های پتروشیمی برای مقابله با تحریم‌ها اقدام به امضای تفاهم‌نامه‌های بلندمدت تجاری با شرکای خارجی خود کنند.
اما احمد مهدوی دبیر انجمن کارفرمایان صنعت پتروشیمی در گفت‌وگو با روزنامه «تعادل»، این راهکار را در شرایط فعلی غیرمنطقی عنوان کرده و می‌گوید: در شرایط کنونی که با مساله تحریم مواجه هستیم اصلا انعقاد قرارداد بلندمدت یا حتی میان‌مدت، کاری نشدنی است. شاید کشورهایی مثل چین و روسیه حاضر به انعقاد چنین قراردادهایی باشند اما اصلا این موضوع به صلاح نیست. در شرایط تحریم نمی‌توان برای آینده‌ای که نمی‌دانیم به چه شکل خواهد بود قرار دادی برای فروش محصولات پتروشیمی ببندیم.
وی در این خصوص می‌افزاید: در حال حاضر ما کار خودمان را انجام می‌دهیم و محصولات‌مان را باوجود تحریم‌ها می‌فروشیم. قطعا تحریم‌ها روند فروش محصولات را سخت‌تر کرده و هزینه صادرات را برای ما افزایش داده اما این شریان همچنان به قوت خود باقی است.
مرکز مطالعات زنجیره ارزش در گزارش خود پیش‌بینی کرده که صادرات محصولات پتروشیمی ایران در سال 1400 باید به بیش از 35 میلیون تن و در 1404 به حدود 50 میلیون تن در سال افزایش یابد. در عین حال این گزارش عنوان می‌کند که باتوجه به اینکه صنایع میانی و تکمیلی پتروشیمی در کشور به اندازه بالادست این صنعت رشد نخواهد کرد، عمده تولیدات جدید باید در بازارهای خارجی به فروش برسد که این موضوع مورد توجه تحریم‌ها قرار خواهد گرفت. در عین حال باتوجه به اینکه تنوع محصولات پتروشیمی بسیار بیشتر از سه ماده نفت خام، میعانات گازی و گاز طبیعی است، اما افزایش تولیدات پتروشیمی و نیاز مبرم شرکت‌ها به صادرات دریایی، چالش‌هایی پیش روی این صنعت ایجاد خواهد شد که باید نسبت به آنها اقدامات پیشگیرانه صورت گیرد.
