قیام 19 دی

نوزدهم دی 1356، مردم قم و برخی شهرهای کشور در اعتراض به مقاله توهین آمیز روزنامه اطلاعات علیه امام خمینی(ره) تظاهرات بزرگی به پا کردند؛ تظاهراتی که آن را جرقه انقلاب اسلامی قلمداد می‌کنند.  هفدهم دی ماه سال 1356، همزمان با سالروز کشف حجاب توسط رضا شاه و اعلام اصلاحات ارضی به وسیله محمد رضا شاه، روزنامه اطلاعات مقاله توهین آمیزی را علیه امام، روحانیت و مقدسات اسلامی منتشر کرد. در صفحه هفتم روزنامه، مقاله‌ای با عنوان «ایران و استعمار سرخ و سیاه» با نام مستعار «احمد رشیدی مطلق» نظر خوانندگان را به سوی خود جلب کرد. نویسنده در آن مقاله، به‌طور صریح بی‌حجابی را فضیلت دانسته و حجاب کهنه پرستی و ارتجاع سیاه معرفی شده و به امام خمینی، بزرگ مرجع عالم تشیع، اهانت کرده بود و قیام پانزده خرداد 1342 توطئه استعمار سرخ و سیاه معرفی شده بود. روزنامه رستاخیز نیز در همان روز، تظاهرات گروه قابل توجه‌ای از زنان مشهد را در مخالفت در کشف حجاب «تظاهری از یک اتحاد نامقدس» نامید. داغی که رحلت آقا مصطفی خمینی بر دل‌های عاشقان امام نهاده بود، به انبار باروتی می‌مانست که با جرقه‌ای هرچند کوچک، انفجار مهیبی را باعث می‌شد و مقاله رشیدی مطلق در حکم این جرقه بود، تا مجددا تظاهرات گسترده‌ای علیه رژیم تدارک دیده شود. حوزه علمیه قم به دنبال درج مقاله در روزنامه اطلاعات، حالت غیرعادی به خود گرفت و طلاب با رفتن به منازل مراجع، اعتراض خود را به رژیم شاه اعلام داشتند و با پیوستن مردم قم به جمع طلاب، این اعتراضات تبدیل به قیام نوزدهم دی ماه شد، که شرح حادثه در زیر می‌آید. انتشار مقاله مذکور، موجی از خشم و نفرت در دل‌های دوستداران امام برانگیخت و مدرسین حوزه علمیه آن زمان (حضرات آیات و حجج اسلام، یوسف صانعی، سید حسن طاهری خرم‌آبادی، محمد مومن، علی مشکینی، ناصر مکارم‌شیرازی، سید حسن موسوی‌تبریزی، وحیدخراسانی، و محمد یزدی) را واداشت که در منزل آیت‌الله حسین نوری گرد هم آیند تا اقدامی هماهنگ علیه رژیم داشته باشند. روز هجدهم دی ماه برخی روحانیون و مردم تجمعاتی در قم برگزار کردند اما نوزدهم دی، بازاریان از ساعت 8 صبح به صفوف طلاب پیوستند و بدین سان موجی از اقشار مختلف مردم، در مقابل مدرسه خان و میدان آستانه تجمع کردند و شهر قم، حالت روز عاشورا به خود گرفت. قیام 19 دی تاثیر زیادی بر حرکت‌های بعدی روحانیون و مردم برای انقلاب اسلامی گذاشت.