پیمان آتلانتیک - خاورمیانه در محاق
گروه جهان|
آلمان پیشنهاد دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا، برای گسترش پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) با در بر گرفتن برخی کشورهای خاورمیانه را خلاف توافق‌های تشکیل این پیمان عنوان کرده است. دونالد ترامپ گفته بود که گسترش ناتو در خاورمیانه می‌تواند به کاهش حضور نظامی امریکا در منطقه منجر شود. دویچه‌وله نوشته، آیا پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) می‌تواند چنان گسترش یابد که برخی کشورهای خاورمیانه را نیز در بر بگیرد؟ این ایده‌ای است که رییس‌جمهوری ایالات متحده به تازگی مطرح، و از سر مزاح برای تشکیلات جدید نامی نیز پیشنهاد کرده است: پیمان آتلانتیک – خاورمیانه.
دولت ائتلافی به ریاست آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، اما با پیشنهاد دونالد ترامپ به سردی برخورد کرده و آن را مغایر توافق‌نامه‌ای می‌داند که در سال ۱۹۴۹ میلادی برای تاسیس ناتو به امضاء رسید. خبرگزاری آلمان به نقل از یکی از سخنگویان وزارت خارجه این کشور گزارش داده که برلین از حضور فعال ناتو در خاورمیانه و نزدیک استقبال می‌کند و این امر از زمان‌های دور و در گفت‌وگوهای فشرده با شریکان منطقه‌ای همین گونه بوده است. پیمان آتلانتیک شمالی هم‌اکنون بزرگ‌ترین پیمان نظامی جهان به شمار می‌رود و با پیوستن مونته‌نگرو به آن در حال حاضر ۲۹ عضو دارد. دونالد ترامپ هفته گذشته در جمع خبرنگاران در کاخ‌سفید گفته بود که به نظر او پیمان ناتو باید گسترش یابد و برخی کشورهای خاورمیانه را نیز در بر بگیرد. او گفته بود که اعضای گروه تروریستی داعش نمایانگر یک معضل بین‌المللی هستند و برای مقابله با آن کشورهای دیگر نیز می‌توانند یاری کنند. دونالد ترامپ گفته که به نظر او نام تشکیلات جدید می‌تواند «پیمان آتلانتیک – خاورمیانه» (NATO- ME) باشد. گفته شده، او این نام پیشنهادی را با ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو، نیز در میان گذاشته است. سخنگوی وزارت خارجه آلمان می‌گوید آینده ناتو و همکاری آن با کشورهای دیگر موضوعی است که باید در میان امضاءکنندگان این پیمان به بحث گذاشته شود. دونالد ترامپ زمانی نیز ایده تشکیل «ناتوی عربی» را پیش کشیده بود که هنوز به جایی نرسیده است.
درهای باز ناتو برای کشورهای اروپایی
سخنگوی وزارت خارجه آلمان تاکید کرده که نحوه پذیرش اعضای جدید در پیمان آتلانتیک شمالی در ماده ۱۰ این پیمان مشخص شده است. این ماده مقرر می‌کند که اعضای پیمان می‌توانند به اتفاق آرا هر یک از کشورهای دیگر اروپایی را که قادر به پشتیبانی از اهداف این پیمان و ایفای نقش در جهت تامین امنیت منطقه شمال آتلانتیک باشند برای عضویت دعوت کنند. بر این پایه در پیمان آتلانتیک شمالی پذیرش اعضای جدید به صراحت به کشورهای اروپایی محدود شده و پیشنهاد دونالد ترامپ در چارچوب کنونی شانسی برای موفقیت ندارد.
در این میان کی بیلی هاچیسون نماینده امریکا در ناتو، سخنان ترامپ را به معنای تقویت همکاری هم‌پیمانان ناتو در کشورهایی مانند عراق تفسیر کرده است. نیروهای ناتو بر اساس توافقی که با دولت عراق صورت گرفته مسوولیت آموزش نیروهای نظامی عراق را برعهده دارند اما با توجه به اتفاق‌های اخیر در عراق، آخر هفته گذشته ابتدا ماموریت‌های آموزشی خود در این کشور را تعلیق کردند و سپس اعلام شد که ناتو بخشی از کارکنان خود را به‌طور موقت از عراق خارج خواهد کرد.
دونالد ترامپ در شرایطی پیشنهاد گسترش ناتو را مطرح کرده که 70سال پس از تشکیل این پیمان، تردیدها درباره سرنوشت آن از همیشه جدی‌تر شده است. همین چند ماه پیش بود که رییس‌جمهوری امریکا اهمیت این پبمان را زیر سوال برد و امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه، هم گفت که ناتو دچار مرگ مغزی شده است. رییس‌جمهوری فرانسه با اشاره به عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه گفته بود: «هیچ نوع هماهنگی در تصمیم‌های استراتژیک میان امریکا و شرکای اروپایی ناتو وجود ندارد و ما در حال حاضر شاهد تجاوز بدون هماهنگی ترکیه، یکی از شرکای ناتو به منطقه‌ای هستیم که منافع ما را به خطر انداخته است.»
امانوئل ماکرون در بخش دیگری از اظهاراتش گفته بود: «اگر اروپایی‌ها از خواب بیدار نشوند و برای اصلاح وضعیت موجود در سازمان ناتو تصمیمی درست اتخاذ نکنند خطر بزرگی پیش‌روی آنها خواهد بود به نحوی که یا از نظر ژئوپولیتیک محو می‌شوند یا دیگر بر سرنوشت خود حاکم نخواهند بود. “
فرانسه از دیرباز همواره بر همکاری بیشتر اروپا در زمینه‌های دفاعی تاکید کرده است اما این رویکرد با مقاومت برخی کشورها از جمله بریتانیا مواجه شده که معتقدند با توجه به وزن کنونی روسیه در معادلات جهانی ایالات متحده بایست به عنوان محور کلیدی غرب در زمنیه دفاعی باقی بماند.
