خسارات سیل به زیرساخت‌های مناطق سیل‌زده

ریحانه جاویدی|

یک هفته از وقوع سیل در سه استان سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان می‌گذرد، استان‌هایی که تا امروز هم کمتر توسعه‌‍یافته بودند حالا با خسارت‌های شدید سیل اخیر معلوم نیست چه مسیری پیش رویشان قرار دارد چرا که هنوز خسارات سیل سال 1395 هم به کشاورزان و مردم این استان‌ها داده نشده و حالا بررسی‌ها حکایت از آن دارد که تنها در سیستان و بلوچستان رقم آسیب‌های وارد شده به زیرساخت‌ها 10 برابر بودجه ابلاغی رییس‌جمهور است. شبکه راه‌ها در هر سه استان سیل‌زده آسیب جدی دیده است و مدارس و مراکز درمانی در این استان‌ها هم در حالی تخریب شدند که هر سه استان سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان در فهرست استان‌های فقیر از نظر فضای آموزشی قرار دارند. با این حال طبق برآوردهای مسوولان خسارتی که به بخش کشاورزی در هر سه استان وارد شده است‌، بیشتر از سایر بخش‌هاست که کارشناسان معتقدند اثر آن در اقتصاد و همچنین در تامین موادغذایی به مرور زمان مشخص می‌شود.

   سیستان و بلوچستان

در صدر تخریب‌های سیل

بیش از یک هفته بارندگی مداوم، آسیب جدی به زیرساخت‌های سیستان و بلوچستان وارد کرده است. در همان روزهای نخست آغاز سیل، آنطور که محمد بلوچ‌زهی، فرماندار بخش مرکزی نیک‌شهر به «تعادل» گفت‌، بیش از 20 هزار واحد مسکونی در مناطق سیل‌زده این استان تخریب شد و حالا با گذشت زمان نتایج برآوردهای اولیه مسوولان از آسیب سیل به این استان منتشر شد. آنطور که مدیرکل آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان اعلام کرده است، 32 واحد آموزشی در این استان دیگر قابل استفاده نیستند. حمیدرضا رخشانی درباره این موضوع بیان کرد: برخی مدارس آب‌گرفتگی داشتند که هنوز به آنها رسیدگی نشده و دانش‌آموزان آنها در چادر کلاس‌های درس را می‌گذرانند. طبق بازدیدهای میدانی به عمل آمده در حال حاضر تعداد ۳۲ واحد آموزشی در استان سیستان و بلوچستان غیرقابل استفاده هستند. همچنین تعداد سرویس بهداشتی، سپتیک تاسیسات لوله‌کشی و برق تعداد ۳۱۲ واحد آموزشی تخریب شدند. همچنین تخریب عایق سقف ۵۶ واحد آموزشی، خسارت ۳۴۴ واحد آموزشی به شکل کلی و جزئی، تخریب ۱۳۹۰ دستگاه میز و نیمکت، تخریب ۲۳۸۰ صندلی دسته‌دار از جمله خسارت‌های وارد شده است.

مدیرکل آموزش پرورش استان سیستان بلوچستان در پاسخ به این سوال که وضعیت مدارس کپری به چه صورتی است؟ گفت: در مناطقی که سیل شدید بوده نه تنها کپرهای کلاس درس بلکه همه کپرها خراب شده است، اما درباره این کپرها آماری نداریم.

خسارت به مدارس و واحدهای آموزشی تمام آسیبی نیست که سیل به سیستان و بلوچستان زده بلکه به گفته وزیر راه و شهرسازی، میزان خسارات اولیه سیل به راه‌ها، پل‌ها، آبروها و ابنیه فنی راه‌های استان سیستان و بلوچستان بالغ بر ۷۰۰ میلیارد تومان است. محمد اسلامی درباره این موضوع بیان کرد: بیش از ۸۰۰ راه روستایی در این استان دچار آسیب یا انسداد شد که از این تعداد اکنون حدود ۳۰ مسیر روستایی به‌طور کامل بازگشایی نشده است. کمبود مراکز بهداشتی و درمانی در استانی به وسعت سیستان و بلوچستان همواره یکی از مشکلات اساسی مردم در این استان بوده است که حالا سیل رد خسارتش را بر این مراکز هم باقی گذاشت. آنطور که وزیر بهداشت اعلام کرده است، حدود هفت میلیارد تومان به زیرساخت‌های سلامت در سیل استان سیستان و بلوچستان خسارت وارد شده است. سعید نمکی درباره جزییات این خبر گفت: نخواهیم گذاشت که خانه بهداشت یا مرکز بهداشتی و درمانی، تخریب شده باقی بماند و بر اساس برآوردها حدود ۷ میلیارد تومان خسارت به زیرساخت‌های حوزه سلامت دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر وارد شده که برای بررسی‌های دقیق این خسارت، تیمی از وزارت بهداشت پس از فروکش کردن آب، به این مناطق اعزام می‌شوند.

وزیر بهداشت از کمک‌های وزارت بهداشت برای جبران کاستی‌های حوزه سلامت دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر هم خبر داد و گفت: اقدامات خوبی در این منطقه از کشور در حال انجام است. به عنوان نمونه پروژه ساخت بخش بزرگ اورژانس بیمارستان امام علی(ع) چابهار در زمینی با مساحت ۳۴۰۰ متر مربع، پروژه تسهیلات زایمانی با ۲۵ تخت، ۱۶ واحد اسکان برای پزشکان، تبدیل مرکز درمان بستر شهرستان کنارک به بیمارستان ۶۴ تختخوابی و تخصیص ۶۰ نیروی متخصص طرحی به این دانشگاه، بخشی از این اقدامات است. با این حال آنطور که نمایندگان مردم سیستان و بلوچستان در مجلس شورای اسلامی می‌گویند، خسارت سیل به این استان 10 برابر بودجه ابلاغی رییس‌جمهور است. در مجموع سیلاب اخیر تاکنون هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان به بخش‌های کشاورزی، شهری و راه‌های این استان خسارت وارد کرده آن هم در حالی که به گفته علیم یارمحمدی؛ نماینده زاهدان در مجلس شورای اسلامی، خسارات وارد شده به استان؛ به خصوص به دلیل تخریب و نابودی زمین‌های کشاورزی و احشام و همچنین تخریب ۷۰ الی ۱۰۰ درصدی بسیاری از خانه‌های روستایی، ۱۰ برابر بودجه ابلاغی رییس‌جمهوری برای جبران خسارات این استان است.

   جاسک و بشاگرد

در صدر خسارت سیل در هرمزگان

ارزیابی خسارت سیل در استان هرمزگان هنوز به‌طور کامل انجام نشده اما آمارهای اولیه نشان می‌دهد، بیش از ۱۵۰۰ واحد مسکونی در مناطق سیل زده دچار خسارت‌های کلی و جزئی شده‌اند که نیازمند بازسازی و نوسازی هستند.

ایرج حیدری، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری هرمزگان درباره این موضوع بیان کرد: زیرساخت‌های شهرستان‌های مختلف استان به ویژه شهرستان‌های جاسک و بشاگرد در حوزه‌های راه، آموزشی، آب، برق، کشاورزی متحمل خسارات سنگینی شده است. علاوه بر جاسک وبشاگرد بارندگی به زیرساخت‌های شهرستان‌های میناب، پارسیان، رودان، قشم و بستک خسارت وارد کرده است.

او با اشاره به اینکه برآورد‌های اولیه ازخسارت چهارصد میلیارد تومانی به زیرساخت‌های شهرستان جاسک است، افزود: برق بسیاری از روستاهای سیل زده برقرار شده است و با بازگشایی راه‌ها مابقی روستاها به زودی برق آنها وصل می‌شود. اظهارات حیدری در حالی است که معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری هرمزگان از خسارت ۹ هزار میلیارد ریالی سیل به زیرساخت‌های تنها دو منطقه سیل زده جاسک و بشاگرد در شرق این استان خبر داد. رضا مدرسی درباره این موضوع بیان کرد: سیل اخیر به زیرساخت‌های برق، آب، راه، ارتباطات در این دو شهرستان خسارت وارد کرده است که رقم آن قابل ملاحظه است اما هنوز خسارت‌های وارد شده به واحدهای مسکونی در مناطق سیل زده به صورت کامل ارزیابی نشده و نمی‌توان رقمی در این خصوص اعلام کرد.

علاوه بر این احمد جمال‌الدینی، فرماندار شهرستان سیریک در استان هرمزگان بیان کرد: تاکنون خسارت وارد شده به تأسیسات زیربنایی شامل راه‌های روستایی، برق و کشاورزی در سیریک ۱۲ میلیارد تومان برآورد شده است. همچنین بر اثر بارش شدید باران و طغیان رودخانه‌ها بیش از ۳۵ منزل مسکونی دچار آبگرفتگی شد. همچنین ۵۳ مدرسه شهرستان جاسک در سیل چند روز اخیر این شهرستان آسیب جدی دیده‌اند. موسی دادی‌زاده سرخابی، مدیرکل آموزش و پرورش هرمزگان درباره این موضوع بیان کرد: نزدیک به دو هزار دانش‌آموز مناطق سیل زده به خاطر ورود آب وگل به منازل آنها کتاب و نوشت افزار خود را ازدست داده‌اند.

   رد سیل بر چهره کرمان

در بارش سنگین برف و سیلاب‌های اخیر راه ارتباطی ۴۰۲ روستای استان کرمان مسدود شد. مدیرکل مدیریت بحران استانداری کرمان معتقد است براساس خسارات اعلام شده ۱۲۹ میلیارد تومان در حوزه کشاورزی استان خسارت وارد شده است. مجید سعیدی بیان کرد: تا این لحظه ۶۹ میلیارد تومان در حوزه راه و ابنیه خسارت اعلام شده و در حوزه زیربنایی نیز ۵۱ میلیارد تومان خسارت گزارش شده است. همچنین سیلاب‌های اخیر به ۳ هزار و ۲۴۲ واحد شهری و روستایی استان خسارت وارد کرده که این واحد‌ها نیازمند تعمیر یا بازسازی هستند.

اظهارات سعیدی در حالی است که معاون راهداری اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای جنوب استان کرمان معتقد است حدود ۱۵ میلیارد تومان به راه‌های جنوب استان کرمان در اثر جاری شدن سیل و بارش‌های دو روز گذشته خسارت وارد شده است. احسان شاهرخی بیان کرد: بیشتر خسارات وارده به ابنیه فنی و جسم راه است همچنین برخی پل‌ها ۱۰ درصد و تا ۱۰۰درصد تخریب شده‌اند ضمن آنکه پل محور جاسک نیز صورت صد درصدی تخریب شده است و مابقی مسیرها دارای تخریب‌ها کمتری بوده‌اند.

علاوه بر خسارت به راه‌های استان کرمان، مدارس هم در امان نماندند. رییس اداره کل اطلاع‌رسانی آموزش و پرورش استان کرمان درباره این موضوع بیان کرد: سیل اخیر 11 میلیارد تومان خسارت به زیرساخت‌های مدارس این استان وارد کرد. امیرسلاجقه افزود: 195 مدرسه در شهرستان‌های رودبارجنوب، منوجان، فاریاب، جیرفت، قلعه گنج، کهنوج، عنبرآبادف ریگان، نرماشیر و بم در این سیل دچار خسارت شدند.

   کشاورزی در سه استان بیشترین خسارت را دید

با وجود آنکه سیل به تمام زیرساخت‌های سه استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان آسیب وارد کرده است اما برآورد مسوولان نشان می‌دهد مجموع تخریب‌ها در بخش کشاورزی در سه استان بیشتر از سایر بخش‌هاست، تا جایی که مدیرکل دفتر مدیریت بحران و کاهش مخاطرات بخش کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی درباره این موضوع اعلام کرد: در پی وقوع سیل اخیر، حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان خسارت به بخش کشاورزی ۳ استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان وارد شده است که به صورت تفکیکی حدود ۶۹ درصد سیستان و بلوچستان، ۱۷ درصد به هرمزگان و ۱۴ درصد به استان کرمان تعلق دارد.

محمد موسوی افزود: این خسارت‌ها ۴۲ درصد به زیربخش زراعت، ۳۶ درصد به زیربخش آب و خاک و امور زیربنایی، ۱۷ درصد باغبانی و پنج درصد به زیربخش دام، طیور و آبزیان خسارت وارد ساخت.

اظهارات موسوی درحالی است که در سیل اخیر، حجم بارندگی‌ها در ۱۷ ایستگاه بارندگی به ۱۰۰ تا ۱۸۶ میلی‌متر رسید. این در حالی است که حجم بارش‌های یک سال زراعی در سیستان و بلوچستان، حدود ۱۰۰ میلی‌متر است. نتیجه این شد که بخش کشاورزی این استان آسیب ببیند و محصولات آماده برداشت در سیل غوطه‌ور شوند. غلام حیدر زورقی، رییس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان، درباره این موضوع بیان کرد: در سیل اخیر ۶۱۳ میلیارد تومان به بخش کشاورزی استان خسارت وارد شده است. شهرستان‌های کنارک، نیکشهر، چابهار، قصرقند، دلگان، مهرستان، سرباز، بمپور، فنوج، سوران و خاش هم بیشترین خسارت را در بخش کشاورزی متحمل شدند. بیشترین محصولات آسیب‌دیده هم مربوط به باغ‌های میوه‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری، مزارع محصولات خارج از فصل و دامداری‌های استان بوده است.

همچنین بر اساس گزارش اولیه ارسالی به سازمان جهاد کشاورزی جنوب استان کرمان تاکنون حدود ۷۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان به مزارع و باغات جنوب استان خسارت وارد شده اما این در حالی است که سعید برخوری، رییس سازمان جهاد کشاورزی جنوب استان کرمان اعلام کرد، در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد کشاورزان و دامدارانی که خسارت دیده‌اند، تحت پوشش بیمه قرار ندارند.