آزادی گروگان‌های سفارت امریکا

گروگان‌های امریکایی سفارت امریکا در تهران پس از 444 روز، در روز سی‌ام دی 59، اجازه خروج از ایران را به دست آوردند. «ما دانشجویان مسلمان پیرو خط امام خمینی‌(ره) ضمن دفاع از موضع قاطعانه امام (ره) در مقابل امریکای جهان‌خوار به منظور اعتراض به دسیسه‌های امپریالیستی و صهیونیستی سفارت جاسوسی امریکا در تهران را به تصرف درآورده‌ایم تا اعتراض خویش را به گوش جهانیان برسانیم.» این بخشی از اطلاعیه دانشجویان پیرو خط امام بعد از تسخیر سفارت امریکا در تهران است سیزدهم آبان 1358 گروهی از دانشجویان چهار دانشگاه تهران لانه جاسوسی امریکا را تسخیر کردند و دیپلمات‌های آن را گروگان گرفتند. این اقدام چند روز پس از آن صورت گرفت که شاه مخلوع بعد از مدتی سرگردانی در کشورهای مختلف، به امریکا رفت. این موضوع موجب خشم دانشجویان مسلمانی شد که از فردای انقلاب در پی محاکمه شاه بودند. اعتراض نسبت به پذیرش شاه مخلوع از سوی امریکا، اعتراض به عملکرد دولت موقت، شناسایی جاسوسان امریکایی و عوامل داخلی آنها، پایان دادن به توطئه‌گری و سلطه‌جویی‌‌های امریکا در ایران، نشان دادن ضرب شستی به ایالات متحده به تلافی طراحی و اجرای کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ و... از جمله دلایل این اقدام عنوان شد. این اعتراض صبح‌ 13 آبان‌ با محوریت جلساتی در دانشگاه‌های‌ پلی‌ تکنیک‌، ملی‌، صنعتی‌ شریف‌ و تهران‌ جان گرفت، در این‌ جلسات‌، ضرورت‌ اشغال سفارت بیان‌ و به‌ زمینه‌های‌ آن‌ اشاره‌ شد. آنها معتقد بودند که این‌ کار را برای اعتراض‌ به‌ عمل‌ امریکا، انجام‌ می‌دهند و سرانجام دانشجویان از دیوارهای سفارت بالا رفتند و پرچم امریکا را به آتش کشیدند و مزدوران را گروگان گرفتند. پس از چند ماه دولت امریکا برای آزادی گروگان‌ها تصمیم به اجرای طرحی نظامی برای نجات گروگان‌ها گرفت و با یک برنامه از پیش تنظیم شده، در تاریخ 5 اردیبهشت 59 با هشت فروند هلیکوپتر و یک هواپیما به خاک ایران حمله کرد اما با وقوع توفان شن در صحرای طبس این عملیات به شکست انجامید و نیروهای امریکایی با 9 نفر کشته و بی‌آنکه موفقیتی به دست بیاورند به کشورشان بازگشتند. تسخیر سفارت امریکا حدود 444روز طول کشید. یک سال پس از آغاز گروگان‌گیری تصمیم‌گیری درباره این موضوع به مجلس کشیده شد. سرانجام در 11 آبان 59 چهار شرط پیشنهادی کمیسیون ویژه درباره گروگان‌های امریکایی یعنی آزاد گذاشتن تمامی سرمایه‌های ایران، لغو تمام ادعاهای امریکا علیه ایران، تضمین عدم دخالت سیاسی و نظامی‌ امریکا در ایران و باز پس دادن اموال شاه مخلوع به تصویب رسید. پس از مصوبه مجلس، دانشجویان پیرو خط امام با بنیانگذار کبیر انقلاب ملاقات کردند. امام (ره) ضمن تایید مصوبه مجلس، مسوولیت نگهداری گروگان‌ها را به دولت واگذار کرد. در این میان با توجه به ممنوعیت مذاکره مستقیم با امریکا که در مصوبه مجلس بر آن تاکید شده بود، حضور یک میانجی بین ایران و امریکا ضروری بود که این کار به دولت الجزایر که حافظ منافع ایران در امریکا بود، سپرده شد. پس از گذشت چند روز از مصوبه مجلس، مذاکرات آغاز شد. سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان و بعد از آنکه دولت‌های ایران و امریکا، بیانیه حل و فصل اختلافات را که توسط دولت الجزایر و با توافق طرفین تنظیم شده بود، امضا کردند و امریکا عملا شرایط آن بیانیه را پذیرفت، بیش از ۵۰ گروگان امریکایی پس از ۴۴۴ روز، اجازه خروج از ایران را در تاریخ ۳۰ دی ۱۳۵۹ به دست آوردند.