ابزارهای اقتصادی مقابله با فساد در شهرداری
گروه راه و شهرسازی| آزاده کاری|
وجود و رایج شدن فساد در دولت، علاوه‌بر اینکه موجب ناکارآمدی و کاهش کیفیت ارایه خدمات می‌شود، به‌واسطه از بین بردن اعتماد مردم به نهادهای دولتی تأثیرات نامطلوب پایداری بر سرمایه اجتماعی، اعتماد و به‌تبع آن مشارکت مردم دارد.
شهرداری‌ها، هم از لحاظ ارتباط نزدیک و رودررو با مسائل روزمره مردم و هم از نظر حجم بالای فعالیت و ورود به طرح‌های کلان مالی و اقتصادی، به‌طور بالقوه جزو نهادهای دارای ریسک بالای فساد و بستر بروز فسادهای بزرگ اقتصادی هستند.یکی از کارآمدترین روش‌ها برای مقابله با فساد در مدیریت شهری و احیا و ارتقای سطح اعتماد متقابل مردم و شهرداری قرار دادن شهرداری در اتاق شیشه‌ای از طریق ابزارهای شفافیت است. به همین دلیل شورای شهر پنجم تهران بعد از روی کار آمدن موضع شفاف‌سازی را در دستور کار خود قرار داد و اولین گام نیز راه‌اندازی سامانه شفافیت بود که به گفته کارشناسان می‌تواند نقش پر رنگی در مبارزه با فساد و شفاف‌سازی داشته باشد.همانطور که عنوان شد اعضای شورای اسلامی شهر تهران مصوبات گوناگونی در راستای شفافیت و مبارزه با فساد داشته‌اند که رای به تحقیق و تفحص از املاک شهرداری در قالب خرید، فروش، تهاتر و واگذاری، یکی از آنها است.
به گزارش «تعادل»، طرح تحقیق و تفحص از شهرداری موضوع جدیدی نیست و اولین‌بار در زمان مدیریت قالیباف بر شهرداری تهران از سوی نمایندگان مجلس مطرح شد اما با لابی‌گری مدیران وقت طرح این موضوع در مجلس رای نیاورد. این موضوع فراموش نشد و با آغاز به کار شورای پنجم مجددا بحث تحقیق و تفحص از شهرداری مطرح شد اما باز هم با اما و اگرهایی همراه بود تا اینکه حدود دو ماه پیش محمدرضا رضایی رییس کمیسیون عمران مجلس از آغاز تحقیق و تفحص از شهرداری تهران خبر داد.
محمدرضا رضایی در این باره گفت: «این تفحص مربوط به مدیریت جدید شهردار تهران هم می‌شود و عملکرد مالی و همچنین نحوه واگذاری زمین‌ها مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد. این تفحص معطوف به زمان خاصی نیست و عملکرد 10 سال گذشته شهرداری تهران تاکنون مورد ارزیابی و بررسی مجلس قرار خواهد گرفت.»
بسیاری از شهروندان و حتی اعضای شورای شهر خواهان تحقیق و تفحص از شهرداری هستند تا میزان فساد حکومت 12 ساله قالیباف بر شهرداری بیش از پیش عیان شود. موافقان معتقدند ورود مجلس به این حوزه به دلیل اهمیت شهرداری پایتخت است، زیرا اقداماتی که در شهرداری تهران انجام می‌شود، جنبه ملی پیدا می‌کند. شهرداری هم با بخشی از مجلس شورای اسلامی ارتباط دارد و مجلس طبق وظایفش می‌تواند به همه مسائل ورود کند و به مردم پاسخ بدهد. از طرف دیگر شورای شهر می‌تواند درباره دوره خودش تحقیق کند ولی درباره دوره‌های قبل دستش زیاد باز نیست. برخی نیز معتقدند مجلس با طرح تحقیق و تفحص از شهرداری تهران و بررسی عملکرد شهردار پیشین قصد دارد که به‌صورت مستقل وارد مباحث مطرح شده در مورد شهردار پیشین شود، اما این اختیار شورای شهر است که وارد این مساله شود.
با وجود این، اعضای پنجمین دوره شورای اسلامی شهر تهران به استناد ماده ۸۱ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۷۵ و اصلاحات بعدی آن، در دو ماهه اخیر سه طرح تحقیق و تفحص از عملکرد شهرداری تهران را تصویب کردند.
این سه طرح تحقیق و تفحص، با توجه به رویکرد مبتنی بر شفافیت در شورای پنجم در جلسات علنی به تصویب شورا رسیده است. اولین طرح تحقیق و تفحص، «تحقیق و تفحص از شهرداری تهران پیرامون بدهی‌ها» بود که با امضای ۱۵ نفر از اعضای شورا در بهمن ماه سال گذشته تقدیم هیات رییسه شد و پس از ارجاع به کمیسیون‌های تخصصی شورا در تاریخ ۱۰ دی‌ماه سال ۱۳۹۸ در صحن علنی شورا به تصویب رسید که این طرح تحقیق و تفحص شامل چهار محور است که محور اول، بررسی و مقایسه تطبیقی گزارش‌های مدیریت کنونی شهرداری و مدیریت سال‌های ۹۳ الی ۹۶ در موضوع بدهی‌های شهرداری است.
محور دوم این طرح؛ بررسی بدهی‌های شهرداری تهران و مناطق و سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته به اشخاص حقیقی و حقوقی، بانک‌های داخلی و خارجی، پیمانکاران، بیمه، مالیات، احکام قضایی، املاک واقع شده در طرح‌های عمرانی اجرا شده و نیمه‌تمام و سایر بدهی‌ها تا شهریورماه ۱۳۹۶ است و سومین محور طرح تحقیق و تفحص از شهرداری پیرامون بدهی‌ها عبارتست از بررسی میزان انطباق بدهی‌ها با مصوبات و مجوزهای صادره از طرف شورای اسلامی شهر تهران در برنامه دوم و بودجه‌های سنواتی در دریافت وام و انجام هزینه و تعیین موارد احتمالی تخلفات از مصوبات است. در نهایت، چهارمین و آخرین محور این تحقیق و تفحص پیرامون بدهی‌ها شهرداری تهران، بررسی مطالبات شهرداری تهران از اشخاص حقیقی و حقوقی و دستگاه‌های دولتی و میزان طلب‌ها از محل تبصره‌های قانونی است که این مهم در صحن علنی شورا به تصویب اعضای شورا رسیده است.
چندی پیش علی اعطا سخنگوی شورا در این باره توضیح داد: در این خصوص هیات سه نفره‌ای به عنوان هیات تحقیق و تفحص تشکیل شده است و رییس شورای اسلامی شهر تهران، اول بهمن‌ماه سال جاری طی حکمی بهاره آروین، سید محمود میرلوحی و مجید فراهانی را به عنوان اعضای هیات تحقیق و تفحص از شهرداری تهران پیرامون بدهی‌ها منصوب کرد.
هر چند شورای شهر به عنوان نهاد قانونگذار حوزه شهری راهکارهایی را برای مقابله با فساد در شهرداری در نظر گرفته است اما با توجه به حجم فسادها، رفع این موضوع نیاز به کارهای عمیق‌تری دارد. کارشناسان معتقدند برای حل مشکل فساد در شهرداری ابتدا باید گلوگاه‌های فساد شناسایی شوند و برای تمام این گلوگاه‌ها برنامه‌های مجزایی تدوین شود که البته سال‌ها زمان می‌برد اما باید انجام شود.
اما داوود حسینی، مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با «تعادل» درخصوص گلوگاه‌های فساد در شهرداری تهران و نیز راهکارهای که می‌توان با استفاده از آن میزان فساد را کاهش داد، توضیحاتی ارایه کرد.
او با بیان اینکه در هر سازمانی که ارباب رجوع، پیمانکار و پول در میان باشد فساد هم به وجود می‌آید، گفت: این موضوع به ویژه در شهرداری‌ها می‌تواند به یک گلوگاه فساد تبدیل شود.جایی که ارباب رجوع مدت زمان طولانی با شهرداری کار کرده و به عنوان ذی نفع خارجی با عوامل داخلی شهرداری مدام در تعامل‌اند، می‌تواند به یک نقطه فسادزا تبدیل شود. از سوی دیگر پیمانکاران نیز که با افزایش برونسپاری به شهرداری راه پیدا کرده‌اند، با قراردادهایی که منعقد می‌کنند، شیوه انعقاد قرارداد و نوع نظارت بر آنها ممکن است گلوگاه‌های دیگری از فساد را به وجود بیاورند.
مراکز اصلی فساد در شهرداری‌ها
او افزود: می‌توان بخش‌هایی از شهرداری را که در آنها مبادلات مالی بالایی انجام می‌شود و میزان جابه‌جایی نقدینگی در آنها بالا است را به عنوان مراکز اصلی فساد تعریف کرد. معاونت فنی و عمرانی و معاونت شهرسازی که هم پول و هم پیمانکار و ارباب رجوع بیشتری دارند، طبیعتا می‌توانند به عنوان گلوگاه‌های فساد در شهرداری‌ها محسوب شوند. سال 91 پژوهشی برای شهرداری انجام دادم، در این پژوهش از 12 معاونت و سازمان شهرداری پرسیده شد که کدام بخش شهرداری بیشتر به فساد آلوده است که معاونت شهرسازی و معماری بیشترین امتیاز را گرفت و به مثابه معاونت پرفساد شناخته شد. حسینی ادامه داد: رتبه دوم به معاونت فنی و عمرانی اختصاص داشت، رتبه‌های بعدی به ترتیب، معاونت خدمات شهری، معاونت مالی و اداری، ستاد شورایاری‌های شهر تهران، معاونت حمل ونقل ترافیک، معاونت حقوقی شورا و امور مجالس که الان این معاونت در شهرداری وجود ندارد، معاونت اجتماعی و فرهنگی، معاونت برنامه‌ریزی و امور مناطق و در مرحله آخر هم حراست کل شهرداری تهران بود. حراستی که باید یکی از واحدهای مبارزه با فساد در شهرداری باشد خود یکی از منابع فساد در شهرداری بود.
او ادامه داد: اینها را می‌توان معاونت‌ها و سازمان‌هایی دانست که فساد در آن بیشتر از سایر نقاط شهرداری است.هر کدام از این معاونت‌ها و سازمان‌ها را می‌توان رصد کرد و به شکل جزئی‌تر موارد فساد در آنها را برآورد کرد.
راهکارهای مبارزه با فساد
به گفته حسینی، راهکارهای گوناگونی در حوزه‌های مختلف برای مبارزه با فساد وجود دارد که شهرداری برخی از این راهکارها را مد نظر قرار داده است. او در این باره عنوان کرد: راهکارهای مبارزه با فساد به صورت کلی و حتی خاص در شهرداری بسیار گسترده و متنوع است که هر کدام تاثیرات خاص خودشان را دارند. راهکارهای اقتصادی، اداری – مدیریتی، فرهنگی، قانون قضایی، مدیریت اخلاق حرفه‌ای، اجتماعی، اطلاع‌رسانی سیاسی، شفاف‌سازی و دیگر راهکارهایی که هر کدام می‌تواند در ذیل خود راهکارها و راهبردهایی برای ارتقا سلامت اداری و مبارزه با فساد در شهرداری داشته باشند.
راهکار اقتصادی مبارزه با فساد
او با اشاره به راهبردهای اقتصادی گفت: در حوزه راهبردهای اقتصادی می‌توان بخشی از فسادهای خرد که در سطح کارکنان شهرداری اتفاق می‌افتد را تا حدودی با افزایش پرداخت‌ها، حقوق و مزایا و ایجاد امکانات رفاهی بیشتر برای کارکنان کاهش داد. در حوزه راهبردهای اداری - مدیریتی نیز برونسپاری، خصوصی‌سازی، استقرار نظام پاداش و تنبیه، امکان ارتباط مدیران رده میانی و پایینی با مدیران ارشد، تبادل نظر و بهره‌گیری از نخبگان در اداره شهرداری و برخورد شدید با متخلفان اداری و رفع تبعیض اداری و رابطه گرایی از جمله اقدام‌هایی است که می‌توان انجام داد.
راهبردهای مدیریت منابع انسانی
این مدرس دانشگاه با اشاره به اینکه در حوزه مدیریت منابع انسانی نیز می‌توان با به کارگیری و انتخاب نیروهای مناسب میزان فسادزایی را کاهش داد، تصریح کرد: متغیرهایی مانند شایسته سالاری و گزینش افراد بر اساس شایستگی، توانایی، مهارت، تجربه و تخصص، به کارگیری نیروهای مجرب در سمت‌های مدیریتی، به کارگیری نیروهای جوان و خلاق در کنار افرادی که تجربه و توان کاری بالایی داشته و از سلامت اداری برخوردارند، طراحی سیستم ارتقای شغلی مبتنی بر شایستگی و سلامت فعالیت‌ها می‌تواند به تحقق کاهش فساد در شهرداری کند.
در این زمینه یکی از مهم‌ترین مشکلات شهرداری تعداد بالای نیروهای استخدامی است.
بر اساس آخرین آمار حدود 65 هزار نفر در شهرداری شاغل هستند. در برخی حوزه‌ها تعداد نیروهای مازاد آنقدر زیاد است که این نیروهای مازاد تبدیل به پتانسیلی برای ایجاد شبکه‌های فاسد شده و به دنبال ایجاد راه‌هایی برای کشف درآمدهای نامشروع هستند.
موازی‌کاری در نهادهای نظارتی
به گفته حسینی، در بحث نظارت هم که می‌تواند زیر مجموعه اداره مدیریتی باشد، می‌توان راهبردهای مختلفی را به کار گرفت.
او ادامه داد: در این زمینه می‌توان تقویت مراجع نظارتی و نظارت نامحسوس را راه‌اندازی کرد. همچنین استقرار نظارت سیستماتیک بسیار مهم است زیرا در شهرداری ضمن اینکه نهادهای ناظر به فساد آلوده شده‌اند، به شکل پراکنده فعالیت می‌کنند و موازی‌کاری اجازه رسیدن به نتیجه مشترک و مناسب را نمی‌دهد.
اصلاح ساختار شهرداری
براساس سند راهبردی مقابله با فساد شهرداری تهران، قوانین قدیمی، فرهنگ سازمانی معیوب و ساختار سازمانی از مهم‌ترین گلوگاه‌های فساد در شهرداری تهران هستند. او درپاسخ به اینکه ساختار شهرداری تا چه اندازه در بروز فساد تاثیر دارد، توضیح داد: واقعیت این است که اصلاح ساختار شهرداری رامی توان به عنوان یکی از راهکارهای مبازه با فساد در نظر گرفت .باید جایگاه شورای شهر را تقویت کرد و مهندسی ساختار مبتنی بر الگوی حکمروایی خوب را به عنوان یکی از استراتژی‌های مبارزه با فساد برای بهبود ساختاری شهرداری در نظر گرفت. چابکسازی شهرداری، اصلاح فرایندها و بهسازی روش‌ها و سیستماتیک کردن آنها، ایجاد وحدت رویه در امور و مدیریت واحد شهری می‌توانند به عنوان اصلاح ساختار کلان اداری و مدیریتی مورد توجه قرار بگیرند.
راهبردهای فرهنگی
به گفته حسینی، راهبردهای فرهنگی یکی دیگر از مواردی است که می‌توان از طریق آن و با تبیین راهکارهایی مبارزه با فساد در شهرداری را کاهش داد. او در این باره توضیح داد: آموزش پرسنل و مدیران از مهم‌ترین فعالیت‌ها در این زمینه به شمار می‌رود. البته شهرداری تهران فعالیت‌هایی در این زمینه داشته است و شخصا چند دوره آموزشی مبارزه با فساد برای کارکنان شهرداری برگزار کردم. آشنایی شهروندان با حقوق خودشان، آشنایی با فساد و مصادیق فساد و آشنایی با روش‌های گزارش دهی فساد همه می‌توانند منجربه فرهنگسازی شده و به کاهش فساد و ارتقا سلامت در حوزه شهرداری‌ها کمک کنند.
شفاف‌سازی
یکی از مواردی که شهرداری و نیز شورای شهر پنجم بر آن تاکید بسیار دارند شفاف‌سازی است. در این راستا شهرداری اقدام به راه‌اندازی سامانه شفافیت کرده است و اطلاعات گوناگون مربوط به قراردادها، مزایده‌ها و مناقصه‌ها و همچنین حقوق مدیران شهرداری را بر روی این سامانه بارگذاری می‌کند. حسینی در پاسخ به اینکه آیا ایجاد سامانه شفافیت راه مناسبی برای مباره با فساد در شهرداری به شمار می‌رود یا خیر، گفت: طیبعتا این گام ارزشمند و مهمی است که شهرداری برداشته است اما کافی نیست. یکی از کارهای مهم در این خصوص بارگذاری اطلاعات دقیق در تمام حوزه‌ها، تمام قراردادها، پرداخت‌ها، قوانین و مقررات، مزایده‌ها و مناقصه‌ها به شکل شفاف و به شکل فایل‌های ورد نه پی دی اف که امکان آنالیز آن وجود نداشته باشد، است و شهرداری در این مسیر راه طولانی برای طی کردن دارد. او با بیان اینکه در حوزه شفافیت باید شهروندان را توانمند کنیم، افزود: توانمند کردن شهروندان و مقام‌های عمومی جامعه برای کسب اطلاعات بسیار مهم است.شفافیت صرفا بارگذاری اطلاعات نیست.شهروندان باید آگاهی داشته تا بتوانند این موارد را از مسوولان مطالبه کنند.در واقع شهروندان آگاه می‌توانند با استفاده از این اطلاعات شهرداری را برای اتخاذ تصمیم‌های آگاهانه کمک کنند. اینها پیش نیازهای لازم برای ایجاد شفافیت است.
هوشمندسازی و مبارزه با فساد
او در پاسخ به اینکه هوشمندسازی تا چه اندازه می‌تواند در کاهش فساد تاثیرگذار باشد، تصریح کرد: یکی از استراتژی‌هایی که در دنیا تجربه شده و پاسخ هم گرفته‌اند، دولت الکترونیک است.طبیعتا هر چقدر به سمت الکترونیکی کردن امور، مبادلات و مباحث مالی پیش برویم و بتوانیم به جای ارتباطات رو در روی کارکنان شهرداری با ارباب رجوع و پیمانکاران به سمتی پیش برویم که تمام اینها الکترونیک شوند، قطعا کاهش فساد را در پی خواهد داشت. برخی کارشناسان نیز اعتقاد دارند که قوانین شهرداری شرایط را برای ایجاد فساد تسهیل کرده‌اند. این مدرس دانشگاه در این باره توضیح داد: برای اینکه مشخص شود کدام بخش از قوانین ایراد دارند باید قوانین شهرداری به شکل دقیق مورد بررسی قرار بگیرند.شهرداری از زمانی که بلدیه بود تا الان قوانین زیادی را در حوزه‌های مختلف دارد و لازم است این قوانین پایش شوند.
ابهام‌زدایی از قوانین
او با اشاره به اینکه یکی از یافته‌های من در زمینه فساد بحث قوانین و مقررات است، گفت: برخی کارشناسان معتقدند قوانین و مقررات شهرداری بسیاری مواقع ابهام دارند و این ابهامات باید رفع شوند. نکته دیگر این است که قوانین پیچیدگی‌های زیادی دارد و ناسخ و منسوخ بسیاری دارد. انبوهی از قوانین وجود دارد و هر شخصی می‌تواند در هرجایی که دچار مشکل می‌شود با توسل به این قوانین کار خود را پیش ببرد. در واقع در شهرداری مشکل تعدد قوانین و مقررات داریم که نیاز به کار کارشناسی جدی و دقیق دارد تا قوانین یکپارچه و منظم شوند.قوانین زاید، ابهامات و پیچیدگی‌ها حذف شود و مجموعه قوانین شسته و رفته شفاف و دقیق برای شهرداری تدوین شود.
تشویق شهروندان به گزارش فساد
چندی پیش اعضای شورای شهر تهران یک فوریت «الزام شهرداری تهران به تکمیل و اصلاح فرآیند دریافت و رسیدگی به گزارش شهروندان درباره فساد و تشویق گزارشگران تخلفات در شهرداری تهران» را تصویب کردند. حسینی معتقد است این طرح کمک شایانی به کاهش فساد در شهرداری می‌کند. او در این باره توضیح داد: بی‌تردید این کار درست و تاثیرگذاری است. یکی از مشکلاتی که ما در کشور داریم این است که فرهنگ گزارشگری فساد بسیار بسیار ضعیف است در یکی از مطالعاتم از کارکنان سازمان‌ها پرسیدیم در صورت مشاهده تخلف و رشوه گرفتن همکارانتان چه خواهید کرد، فقط 18 درصد از پاسخ‌دهندگان گفته بودندکه تخلف همکارشان را گزارش می‌کنند و حدود 82 درصد تخلفات را گزارش نمی‌کنند. این امر دلایل متعددی دارد. از جمله اینکه به گزارش‌های فساد رسیدگی نمی‌شود یا گزارشگر فساد مورد تهدید قرار می‌گیرد و امنیت ندارد.
تامین امنیت گزارش‌دهندگان فساد
او ادامه داد: بنابراین مهم است که امنیت گزارش‌دهندگان تامین شود و اجازه ندهیم نام و نشان گزارش‌دهنده فساد آشکار شود و مورد تهدید قرار گیرد. همچنین باید سیستمی طراحی شود که ضمن ایجاد حس امنیت برای گزارش‌دهنده فساد، پاداشی برای آنها در نظر گرفته شود. در دنیا مکانیزم‌های متعددی برای این کار وجود دارد برای مثال در امریکا برای «سوت زنان» مبلغی بین 20 تا 25 سودی که از ارایه گزارش عاید آن سیستم می‌شود را به گزارش‌دهنده پرداخت می‌کنند که این می‌تواند انگیزه خوبی برای گزارش فساد باشد. او افزود: ستاد ارتقای سلامت شهرداری تهران چند وقت پیش به دنبال این بودند که آیا می‌توان از طریق هسته پژوهشی مبارزه با فساد و ارتقا سلامت اداری دانشگاه مکانیزم‌هایی را طراحی کنیم تا گزارش‌دهندگان فساد از طریق این سیستم مورد حمایت قرار گیرندکه البته پیگیر این موضوع نشدند. این کار بسیار خوبی است و می‌توانیم شهروندان را فعال کرده و انگیزه گزارش فساد را در آنها ایجاد کنیم تا جامعه مدنی برای مبارزه با فساد آماده شود و به این موضوع ورود پیدا کند.
کشف فساد از سوی شهروندان در دنیا
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه در دنیا بسیاری از فسادهای مالی از طریق شهروندان کشف می‌شود، تصریح کرد: فسادها از طریق کارکنان و خودسازمان کشف می‌شوند. علاوه بر این افرادی در درون خود سازمان وقتی می‌بینند با گزارش فساد هم جرمشان کاهش پیدا کند و هم پاداش خواهند گرفت به شبکه فساد خودشان خیانت کرده و فساد را گزارش می‌کنند. اینها راهکارهای خوبی است و امیدوارم شهرداری بتواند در این زمینه راهکارهای عملی بردارد. زیرا تاکنون راهکارهای عملی نداشته است.
او تاکید کرد: برای مبارزه با فساد اولین و مهم‌ترین کار این است که مصادیق فساد در یک سازمان شناسایی شود. شهرداری با توجه ساختار گسترده‌ای و خدمات گسترده‌ای که ارایه می‌کند و نیز ذی‌نفعان بسیاری که دارد در هر حوزه باید این کار را به شکل تخصصی انجام دهد.گام دوم سنجش فساد در هر حوزه شهرداری است. گام سوم اولویت‌بندی سرشاخه‌های فساد است تا با توجه به شناخت علل فساد، تجویز راهبردها برای کاهش آن انجام شود. متاسفانه در سازمان‌های ما این اتفاق نیفتاده است.البته شهرداری سنجش‌هایی را انجام داده اما این سنجش‌ها ریز مصادیق فساد نبوده است.در حالی که می‌توان هزاران مصداق را در هر بخش شهرداری مشخص کرد تا گام‌هایی برای ارتقا سلامت اداری برداشته شود.
منع شهرداری از ورود به سیاست
او با بیاین اینکه شهرداری باید بتواند خود را از ورود به مسائل سیاسی دور نگه دارد، گفت: باید تلاش شود از ورود سیاستمدارانی که به دنبال منافع حزبی سیاسی خود هستند و منافع شهر و شهروندان برای آنها در اولویت قرار ندارد جلوگیری شود. شهرداری در زمانی تبدیل به نهادی سیاسی شد و نه نهادی برای ارایه خدمات شهری. هر چه بتوانیم حضور شهروندان و جامعه مدنی را در مقابل حضور سیاسیون داشته باشیم شهر پیشرفت خواهد کرد.زیرا سیاسیون برای منافع خودشان در پی ارایه قوانین و لواحی هستند تا منافع حزبی خودشان را دنبال کنند و همه اینها فسادزاست.
