چالش‌های واگذاری برخی از دارایی‌های شهرداری
هاشمی: سند برخی از فروشگاه‌های شهروند به نام شهرداری نیست
گروه راه و شهرسازی|
بر کسی پوشیده نیست که شهرداری تهران از کمبود منابع مالی رنج می‌برد و درصدد است این کمبود را از طریق راه‌های جدید که شامل وضع عوارض و نیز فروش املاک می‌شود، به دست آورد. مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب و نیز فروشگاه زنجیره‌ای شهروند، در زمره مهم‌ترین دارایی‌های شهرداری به شمار می‌روند. به خصوص مجموعه شهر آفتاب که هزینه بسیار زیادی برای ساخت آن صرف شده است. محمد مهدی تندگویان، عضو شورای چهارم با انتقاد از هزینه بالای ساخت این مجموعه گفته بود: «ساخت نمایشگاه شهر آفتاب 1300 میلیارد تومان هزینه دربر داشت؛ این نمایشگاه 35 هزار متر فضای سرپوشیده و بیش از یک‌هزار متر فضای باز دارد و هر روزی که در شهر آفتاب، نمایشگاهی برگزار نشود، خیانت به مردم است.» غلامرضا انصاری، عضو دیگر شورای چهارم نیز در اعتراض به هزینه ساخت نمایشگاه گفته بود: «ساخت همین شهر آفتاب متری ۱۰۰ میلیون تومان آب خورده است. اگر به جای استفاده از آهن در آن از طلا و نقره استفاده می‌شد، هزینه‌اش کمتر از این می‌شد. نهایت باید متری ۳ تا ۵ میلیون تومان برای ساخت آن هزینه می‌شد». علی‌رغم این اظهارنظرها همان زمان محمد باقر قالیباف شهردار 12 ساله شهر تهران تصمیم به فروش این دو مجموع گرفت. روز چهارم مهر 95 بود که شورای شهر تهران در یک جلسه غیرعلنی تصمیمی مهم درخصوص واگذاری بخشی از دارایی‌های شهر تهران به بخش خصوصی گرفت. در این مصوبه قرار بر این شد تا بخشی از سهام فروشگاه شهروند و مجتمع نمایشگاهی شهر آفتاب در قبال بدهی شهرداری به بانک شهر به این بانک واگذار شود. این مصوبه شورای شهر در همان برهه جنجال‌های بسیاری به پا کرد و واکنش‌های زیادی را از سوی موافقان و مخالفان آن برانگیخت، چرا که این نوع واگذاری املاک به بانک‌ها می‌تواند به راحتی به بحث بنگاه‌داری بانک‌ها دامن بزند. مطابق با تصمیم اولیه شورای شهر تهران که به امضای 17 عضو رسیده بود، قرار شد بخشی از سهام فروشگاه‌های شهروند به میزان 40 درصد شهرداری تهران و 60 درصد بانک شهر و همچنین مدیریت بهره‌برداری از نمایشگاه شهر آفتاب به بانک شهر بابت بدهی‌های شهرداری به این بانک در قالب تهاتر واگذار شود.در ادامه بانک مرکزی نیز به این موضوع واکنش نشان داد و با آن مخالفت کرد.
با وجود مخالفت‌ها اما قالیباف بر تصمیم خود اصرار داشت و روز دوشنبه 9 مرداد 1396 در خبری عنوان کرد که بر‌اساس مصوبه شورای اسلامی شهر تهران فروشگاه‌های شهروند و شهرآفتاب به بانک شهر واگذار خواهد شد اما عمر مدیریت 12 ساله قالیباف بر شهرداری به پایان رسید و او نتوانست این ایده خود را عملی کند و درنهایت واگذاری این دو مجموعه به شورای پنجم و دوره جدید مدیریت شهری کشانده شد. به دلایل مختلف از جمله مخالفت بانک مرکزی در نهایت با تصمیم محمدعلی نجفی، شهردار وقت واگذاری شهر آفتاب به بانک شهر منتفی شد. اسفندسال گذشته نیز اعضای شورای شهر به شکل رسمی دو مجموعه یاد شده را از لیست فروش شهرداری خارج کردند. محمد سالاری، رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران همان موقع در این باره گفت: «به دلیل این همراهی نکردن دولت، شهرداری انگیزه خود را در این خصوص از دست داده است، در راستای مصوبه شورای چهارم در یکی از تبصره‌های بودجه سال ۹۸ نمایشگاه شهر آفتاب و شرکت شهروند برای فروش گذاشته شد که خوشبختانه با پیشنهاد من و همکاری اعضای کمیسیون تلفیق، این تبصره حذف شد.»
اوایل سال جاری نیز آگهی در روزنامه همشهری از قول شهردار تهران درج شد مبنی بر اینکه پیشنهاد شهردار در کمیسیون صنایع دولت در خصوص تبدیل نمایشگاه شهر آفتاب به مرکز آزاد تجاری- اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت . موضوعی که سالاری به آن واکنش نشان داد و گفت: جای تعجب است که ما به عنوان اعضای شورای شهر در جریان چنین تصمیمی نیستیم. به نظر می‌رسد، تعیین تکلیف این دو مجموعه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. آیا شهرداری قصد فروش آن را دارد یا قرار است آن را به یک مرکز تجاری تبدیل کند.چند روز پیش محمد سالاری ضمن بازدید از مجموعه شهر آفتاب گفت: در تکمیل این مجموعه با مشکل جدی تامین منابع اعتباری مواجه هستیم و معتقدم مجموعه مدیریت شهری باید برای شهر آفتاب در سطح استراتژیک و کلان تصمیم قطعی بگیرد. مدیریت شهری باید مشخص کند که آیا می‌خواهد شهر آفتاب را حفظ کند یا نه. اگر قصد حفظ این مجموعه را دارد اقدامات در این مجموعه منابع قابل توجهی را می‌طلبد و قاعدتا باید مبتنی بر مدل‌های و سازوکارهای مطلوب بخش خصوصی باشد چرا که شهرداری منابع اعتباری لازم برای هزینه کرد در شهر آفتاب را ندارد و در نهایت از محل درآمدهای حاصل از فازهای بعدی نمایشگاه، سرمایه و سود سرمایه‌گذار را بپردازد. او افزود: اما اگر شهرداری تصمیمی برای توسعه این فازها ندارد می‌تواند درباره فروش آن فکر کند اگرچه که شخصا با فروش نمایشگاه و اساسا املاک ارزشمند شهرداری تهران مخالف هستم.اگر قرار بر حفظ است درباره مشارکت سرمایه‌گذار بخش خصوصی تلاش کند وگر نه تصمیم به فروش بگیرند. فروشگاه‌های شهروند یکی دیگر از منابع درآمدی شهرداری تهران محسوب می‌شود که در لیست فروش شهرداری قرار دارد. این فروشگاه دارای 44 شعبه در شهر تهران، لواسان، پرند و مارلیک کرج است . محمد سالاری پیش‌تر در مصاحبه با «تعادل» درباره فروشگاه شهروند گفته بود: «فروشگاه شهروند اکنون درآمد حداقلی برای شهر تهران دارد اما ظرفیت درآمدزایی فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهروند بسیار بیشتر از میزان فعلی است.اگر بنا باشد که فروشگاه شهروند حفظ شود و فروش نرود، باید ساز وکار بهره‌برداری و مدیریت آنها مورد تجدید نظر قرارگیرد تا بتوانیم شاهد درآمدزایی خوب این مجموعه باشیم. باید ببینیم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا شهرداری قادر خواهد بود این مجموعه‌ها را به درآمد پایدار برساند یا خیر؟ رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران تاکید کرد: ما اعتقادی به فروش این سرمایه‌های شهر نداریم و باید این پروژه‌ها برای کسب درآمد پایدار در شهرداری حفظ شود.»
علی‌رغم اینکه سال گذشته شهرآفتاب و فروشگاه شهروند از لیست فروش شهرداری خارج شدند اما روز گذشته محسن هاشمی، رییس شورای شهر تهران عنوان کرد که فروشگاه شهروند و شهر آفتاب همیشه در لیست فروش شهرداری بوده‌اند و مشکل قیمت کارشناسی است که برای آنها در نظر گرفته می‌شود. زیرا قیمت تعیین شده قیمت بالایی نیست که شهرداری را تحریک به فروش آنها کند. او افزود: علاوه بر این، اسناد برخی از فروشگاه‌های شهروند و شهرآفتاب کامل نیست، به دلیل آنکه سند برخی از این فروشگاه‌ها هنوز به نام شهرداری نیست، در قیمت کارشناسی رقم بالایی برای آنها مشخص نمی‌شود و شهرداری نیز با رقم تعیین شده، نمی‌تواند مشکل خاصی را حل کند. بنابراین از فروش آنها صرف‌نظر می‌کند. درخصوص شهر آفتاب نیز باید گفت که به دلیل بدهی‌هایی که وجود دارد و پروژه‌های نیمه‌کاره، هنوز تمام اسناد به نام شهرداری نشده است. بنابراین به نظر می‌رسد، شهرداری تصمیم خود را درباره فروش این دو مجموعه گرفته است اما سوال اینجا است که چه زمان مجموعه‌های یاد شده دوباره وارد لیست فروش شهرداری شده‌اند و آیا مصوبه شورای شهر را برای فروش دارند یا خیر.از سوی دیگر اینکه برخی اسناد مربوط به شهر آفتاب به نام شهرداری نشده باشد با توجه به نیمه کاره بودن این پروژه قابل پذیرش است اما مسوولان شهری باید برای عموم روشن کنند چرا اسناد مربوط به فروشگاه‌های شهروند هنوز به نام شهرداری نشده است.
عدم بهره‌برداری از پروژه‌ها
یکی دیگر از موضوعاتی که در شهرداری تهران شفاف نیست عدم بهره‌برداری از پروژه‌های تکمیل شده است. برای مثال مجتمع فرهنگی مذهبی ولیعصر، یا ساختمان شماره دو شهرداری (ساختمان روزنامه اطلاعات قدیم) مدت‌ها است در اختیار شهرداری قرار گرفته است، اما مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. محسن هاشمی در این باره نیز توضیح داد و گفت: پروژه‌هایی وجود دارد که اتمام آنها اعلام می‌شود، اما به مرحله بهره‌برداری نمی‌رسند. دلیل این امر این است که این پروژه‌ها هنوز به اتمام نرسیده و باید تجهیز شوند تا قابل استفاده باشند. به‌طور مثال مجتمع فرهنگی مذهبی ولیعصر، کتابخانه بزرگ و مهمی دارد و برای آن گالری‌هایی پیش‌بینی شده که باید تجهیز شوند؛ در حال حاضر در حد برگزاری نماز از آن استفاده می‌شود اما باید آغاز فعالیت‌های آن را از معاونت فرهنگی اجتماعی یا سازمان فرهنگی هنری پیگیری کرد. هاشمی ادامه داد: ساختمان شماره دو شهرداری نیز ساختمان بزرگی است که پیش‌بینی شده بود تعدادی از واحدهای شهرداری در آن مستقر شوند و ساختمان واحدهای تخلیه شده به فروش بروند یا همین ساختمان فروخته شود که در خصوص آن تصمیم‌گیری نشده است و این تصمیم را باید شهردار تهران بگیرد که قرار است از این ساختمان چه استفاده‌ای شود. همانطور که در ابتدای گزارش عنوان شد شهرداری اکنون با مشکل منابع مالی دست و پنجه نرم می‌کند و با وجود تمام شده برخی پروژ‌ها قادر به تجهیز و بهره‌برداری از آنها نیست.
